Fiołek alpejski

Fiołek alpejski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

fiołkowate

Rodzaj

fiołek

Gatunek

fiołek alpejski

Nazwa systematyczna
Viola alpina Jacq.
Enum. stirp. Vindob. 159. 1762[3]
Synonimy
  • Viola baumgarteniana Schur[4]

Fiołek alpejski[5] (Viola alpina) – gatunek rośliny należący do rodziny fiołkowatych. Występuje w Karpatach i wschodnich Alpach, w Polsce tylko w Tatrach[6]. Często nazywa się nieprawidłowo fiołkiem alpejskim inny, uprawiany jako roślina ozdobna gatunek rośliny – cyklamena perskiego.

Morfologia

Łodyga
Pojedyncza, podnosząca się, o wysokości 4–10 cm, naga i nieulistniona[7].
Liście
Wszystkie liście wyrastają w różyczce liściowej. Są liczne, drobne, dość grube i lśniące. Mają okrągłą, lub szerokojajowatą, karbowaną blaszkę, wyrastającą na długich ogonkach. Ich nasady są ucięte, lub płytkosercowate. Przylistki podługowate i brzegiem orzęsione lub gruczołowato ząbkowane[7].
Kwiaty
Duże w stosunku do niewielkich rozmiarów rośliny. Mają średnicę 2–3 cm i intensywnie fioletowe płatki, białą gardziel i czarne smugi po wewnętrznej stronie płatków w gardzieli. Płatki wolne, tępe i gruczołkowato ząbkowane. Górne cztery płatki zwrócone ku górze, 1 płatek zwrócony jest w dół. Na szyjce słupka nabrzmienie z główkowatym wydrążeniem. Jest ona naga, lub owłosiona i ma dwuczęściowe znamię[7].
Owoce
Naga, 3-klapowa torebka zawierająca liczne nasiona[6].
Viola alpina a6.jpg
Viola alpina a3.jpg

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od czerwca do lipca, kwiaty owadopylne. Występuje na halach, w piętrze kosówki i w piętrze alpejskim. Często rośnie na skałach (tylko wapiennych), w szczelinach skalnych. Roślina wysokogórska i wapieniolubna[6]. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Caricetum firmae[8].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
  4. ↑ Viola alpina Jacq. (ang.). Plants of the World Online. [dostęp 2021-01-16].
  5. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. ↑ a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  7. ↑ a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  8. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Media użyte na tej stronie

Viola alpina a1.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Viola alpina (pl. fiołek alpejski), habitat: Tatra Mountains, Dolina Miętusia, Kobylarzowy Żleb
Viola alpina a6.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Viola alpina
Viola alpina a5.jpg
(c) I, Selso, CC-BY-SA-3.0
Viola alpina (pl. fiołek alpejski), habitat: West Tatra Mountains, Hala Upłaz
Viola alpina a3.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
'Viola alpina (pl. fiołek alpejski), habitat: Tatra Mountains, Czerwone Wierchy, Kobylarzowy Żleb