Firlus
| Artykuł | 53°16′6″N 18°37′51″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°16'N, 18°38'E |
| - błąd | 2282 m |
| Odległość | 263 m |
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) | 232[1] |
| Strefa numeracyjna | 56 |
| Kod pocztowy | 86-221[2] |
| Tablice rejestracyjne | CCH |
| SIMC | 0848003 |
Położenie na mapie gminy Papowo Biskupie _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Papowo Biskupie") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego  | |
 53°16′06″N 18°37′51″E/53,268333 18,630833 | |
Firlus – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim w gminie Papowo Biskupie. Wieś zajmuje powierzchnię 363,05 ha[3].
Podział administracyjny
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1028503 | Sarnowo | część wsi |
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Firlus, po jej zniesieniu w gromadzie Papowo Biskupie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 232 mieszkańców[1]. Jest dziesiątą co do wielkości miejscowością gminy Papowo Biskupie.
Historia
Prehistoria
Pierwsze ślady osadnictwa na terenach Firlusa pochodzą z neolitu[3].
Średniowiecze
Pierwsze informacje w źródłach pisanych pochodzą z 1411 roku[3]. W dokumentach i kronikach występowała pod nazwami: Fedelhusen (1411 r.), Firlusz (1525 r.), Ferliusz (1531 r.), Firluz (1570 r.), Firlus (1647 r.) i Fyrluss (lata 1796-1802)[3]. Nazwa Federlhusen tłumaczy się jako w przenośni podobny do skrzypiec zwężający się u góry kawałek gruntu[3]. W średniowieczu w czasach krzyżackich znajdował się folwark podlegający wójtowi w Lipienku[3]. W roku 1419 Herman Huyser otrzymał folwark z rąk Michała Kuchmeistera[3]. W 1466 roku wieś należała do starostwa w Lipienku[3]. W 1525 roku król Zygmunt Stary nadał Franciszkowi Estkenowi z Torunia folwark[3]. W 1531 roku Stanisław Kostka nabył dobra w Firlusie[3]. W 1570 roku folwark wrócił do własności królewskich[3].
Nowożytność
Podczas potopu szwedzkiego wieś wraz z folwarkiem zostały spalone[3]. Około 1720 roku chłopi rozparcelowali folwark[3].
Czasy rozbiorów
Po I rozbiorze Polski Firlus trafił do Prus[3]. W 1773 roku odbył się pierwszy spis ludności. Wieś liczyła 67 mieszkańców (m.in. sołtysa Marcina Jazowskiego, Michała Sarneckiego, robotników folwarczanych Marcina Gusowskiego oraz Andrzeja Modleńskiego)[3]. W 1868 roku miejscowość obejmowała powierzchnię 1033 mórg[3]. Firlus w tym czasie miał 33 budynki (15 mieszkalnych). W 1868 roku wieś zamieszkiwało 137 mieszkańców (87 katolików i 50 ewangelików)[3].
Współczesność
W 1993 roku Firlus podłączono do wodociągów[7]. W 2000 roku rozpoczęto remont dróg w miejscowości[8]. W 2005 roku wyremontowano drogę w Firlusie[9]. W 2006 roku wyremontowano świetlicę wiejską oraz wyremontowano drogę Firlus-Żygląd[9]. W 2008 roku wyremontowano drogi Dubielno-Firlus i Niemczyk-Firlus[9]. W 2009 roku wybudowano plac zabaw i sieć kanalizacyjną ciśnieniową[9]. W 2010 roku wybudowano kanalizację sanitarną w miejscowości oraz wyposażono świetlicę[9]. W 2011 roku wybudowano kanalizację Niemczyk-Firlus[10]. W 2012 roku utwardzono plac przy świetlicy wiejskiej[10]. W 2013 roku w Firlusie było zarejestrowanych sześć podmiotów gospodarczych[11].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 247 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 127. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
- ↑ Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 141. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 142. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ a b c d e Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 145. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ a b Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 144. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 128. ISBN 978-83-940216-0-3.
- Siedziba gminy: Papowo Biskupie
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Autor:
Mapa gminy Papowo Biskupie, Polska
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Chełmno County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 53.45 N
- S: 53.16 N
- W: 18.26 E
- E: 18.75 E
Herb wsi i gminy Papowo Biskupie.