Firma

Firma – nazwa, pod którą przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową[1]. Nie jest ona składnikiem przedsiębiorstwa. Prawo do firmy jest prawem podmiotowym przysługującym każdemu przedsiębiorcy[2].

Etymologia i znaczenie potoczne

Słowo to prawdopodobnie przyjęło się w języku polskim za pośrednictwem francuskiego firme, wywodzącego się od włoskiego firma, pierwotnie oznaczającego potwierdzenie umowy podpisem[3].

W języku potocznym pojęcie firma utożsamiane jest z pojęciem przedsiębiorstwo[4], jak też przedsiębiorca lub zakład pracy[a][5]. Z prawnego punktu widzenia takie utożsamienie jest błędne[6].

W ujęciu prawnym

Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie cywilnym[7] firmą jest imię i nazwisko osoby fizycznej oraz nazwa osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Kodeks cywilny w art. 432–4310 zawiera podstawowe informacje dotyczące firm. Wyrażają się one w kilku zasadach:

Działanie pod firmą

Przedsiębiorca musi działać pod firmą – np. na umowach, innych dokumentach lub w jakichkolwiek innych formach komunikacji podmiotu z otoczeniem (np. w ofertach, reklamach, ogłoszeniach itp.), powinna widnieć pełna firma. Kodeks cywilny pozwala, aby to był skrót firmy i oznaczenie formy prawnej – również skrótowe.

Zasady prawa firmowego

Firmę przedsiębiorcy ujawnia się we właściwym rejestrze – oznacza to, że firma jest jawna, tzn. każdy może ją poznać. Dzięki temu osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą i przedsiębiorstwa nie są anonimowe. W Polsce funkcjonują dwa rejestry: Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej – dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz Krajowy Rejestr Sądowy – dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Na tym samym rynku (w ujęciu przedmiotu obrotu i obszaru działalności – np. rynku sklepików spożywczych w określonym mieście czy rynku usług poczty elektronicznej) nie mogą istnieć dwie podobne firmy. Przykładem potwierdzającym to, jak ważne jest odróżnianie firm, może być odmowa zarejestrowania w Niemczech marki Gmail należącej do spółki Google, ponieważ dwa lata wcześniej nazwę G-mail w dobrej wierze zarejestrował już inny niemiecki przedsiębiorca[8].

Firma, pod którą przedsiębiorca działa, nie może zawierać informacji (zwrotów, słów, skrótów itp.), które mogłyby wprowadzić w błąd (w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu i miejsca jego działalności czy źródeł zaopatrzenia). Zatem pod firmą Dolnośląska Fabryka Instrumentów Lutniczych Defil w Lubinie nie powinien działać np. warsztat samochodowy zlokalizowany w Łodzi.

Firma nie może być zbyta, jednakże przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania z jego firmy (jedynie gdy nie wprowadza to w błąd osób trzecich).

Z punktu widzenia prawa prywatnego międzynarodowego firma podlega prawu siedziby przedsiębiorstwa należącego do danego przedsiębiorcy[9].

Ochrona prawa do firmy

Firma podlega ochronie za pomocą następujących środków ochrony:

Firma w spółkach

Firma spółki zawiera oznaczenie formy prawnej (w obrocie dopuszczalne jest stosowanie skrótów) oraz dodatkowo[10]:

Nazwy zastrzeżone

Niektóre wyrażenia mogą (a niekiedy muszą) używać w swoich firmach wyłącznie podmioty prowadzące ściśle określoną działalność. Przykładami są:

Zobacz też

  • Firmanctwo

Uwagi

  1. ↑ Jednakże ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 1500) używa pojęcia „firma inwestycyjna”, natomiast ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. z 2019 r. poz. 1415) – pojęcia „firma audytorska”.

Przypisy

  1. ↑ firma. gazetaprawna.pl. [dostęp 2014-06-30].
  2. ↑ Kidyba 2013 ↓, s. 102–103.
  3. ↑ Witamy W Poradni Językowej.
  4. ↑ Miedziński i Biczyński 1991 ↓, s. 43.
  5. ↑ Wojciech Rost: Prawna ochrona firmy jako oznaczenia indywidualizującego przedsiębiorcę. Przegląd Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny, s. 31.
  6. ↑ Co to jest firma przedsiębiorcy?. Lege Artis.
  7. ↑ Art. 434 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360).
  8. ↑ Paweł Cebula: Problemy Google z nazwą „Gmail”. vbeta.pl, 2008-03-19. [dostęp 2008-11-01].
  9. ↑ Pazdan 2007 ↓, s. 110.
  10. ↑ Nazwa dla spółki.
  11. ↑ Jan Kufel, Wojciech Siuda Prawo gospodarcze dla ekonomistów, Poznań 2001, ISBN 83-902775-3-0, s. 44–45.
  12. ↑ Art. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 2439).
  13. ↑ Art. 8 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2157).
  14. ↑ Art. 41 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 1523).

Bibliografia

  • Andrzej Kidyba: Prawo handlowe. Warszawa: C.H. Beck, 2013. ISBN 978-83-255-5419-4.
  • Firma. W: red. Bogdan Miedziński, Stefan Biczyński: Słownik ekonomiki i organizacji przedsiębiorstwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1991. ISBN 83-208-0845-6.
  • M. Pazdan: Prawo prywatne międzynarodowe, wyd. 10, Warszawa 2007.

Scale of justice gold.png Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie