FitzRoy Somerset (1. baron Raglan)

FitzRoy James Henry Somerset

Marszałek polny lord Raglan podczas wojny krymskiej
marszałek polny
Data i miejsce urodzenia	30 września 1788 Badminton (Gloucestershire)
Data i miejsce śmierci	28 czerwca 1855 Krym
Przebieg służby
Lata służby	1804–1855
Siły zbrojne	British Army
Główne wojny i bitwy	Wojna na Półwyspie Iberyjskim Bitwa pod Buçaco Bitwa pod Fuentes de Oñoro Bitwa pod Waterloo Wojna krymska

FitzRoy James Henry Somerset (ur. 30 września 1788, zm. 28 czerwca 1855 na Krymie) – brytyjski arystokrata, wojskowy w stopniu marszałka polnego i polityk, naczelny dowódca wojsk brytyjskich podczas wojny krymskiej, najmłodszy syn Henry’ego Somerseta, 5. księcia Beaufort, i Elizabeth Boscawen, córki admirała Edwarda Boscawena. Jego starszymi braćmi byli: Henry, 6. książę Beaufort, Charles, gubernator Kolonii Przylądkowej, oraz Edward, dowódca kawalerii w armii Wellingtona.

U boku Wellingtona

Od urodzenia nosił tytuł lorda FitzRoya Somerseta. Wykształcenie odebrał w Westminster School. W 1804 roku wstąpił do armii. W roku 1807 był członkiem poselstwa sir Arthura Pageta do Turcji. W tym samym roku był członkiem sztabu generała Arthura Wellesleya podczas wyprawy na Kopenhagę. Rok później towarzyszył Wellesleyowi podczas kampanii w Portugalii. Podczas wojen na Półwyspie Iberyjskim lord Somerset był najpierw adiutantem, a następnie wojskowym sekretarzem Wellesleya.

W roku 1810 Somerset został ranny w bitwie pod Buçaco. Po bitwie pod Fuentes de Oñoro został awansowany do stopnia majora. W 1812 roku, jako ochotnik w szeregach 52 Pułku Lekkiej Piechoty, brał udział w szturmie Ciudad Rodrigo. Odznaczył się również podczas oblężenia Badajoz. W latach 1814-1815 był sekretarzem brytyjskiej ambasady w Paryżu. Podczas 100 dni ponownie został adiutantem i militarnym sekretarzem Wellingtona.

Pod Waterloo Somerset został ciężko ranny w prawą rękę, którą następnie amputowano. Szybko nauczył się jednak pisać lewą ręką i po zakończeniu działań wojennych powrócił na stanowisko sekretarza paryskiej ambasady. W latach 1818-1820 i 1826-1829 zasiadał w Izbie Gmin jako reprezentant okręgu Truro. W roku 1819 został sekretarzem Wellingtona jako generał artylerii. Od 1827 roku aż do śmierci księcia w 1852 był sekretarzem Wellingtona, naczelnego dowódcy British Army. W roku 1835 został awansowany do stopnia generała-majora, a w 1838 generała-porucznika. 16 października 1852 roku został członkiem Tajnej Rady, a 20 października otrzymał tytuł barona Raglan i zasiadł w Izbie Lordów.

Wojna krymska

W 1854 roku Raglan został awansowany do stopnia generała i otrzymał dowództwo nad brytyjskimi wojskami wysłanymi na wojnę krymską. Miał tam współpracować z dowódcą wojsk tureckich, Omarem Paszą, i dowódcą wojsk francuskich, marszałkiem Saint Arnaud, a później marszałkiem Canrobertem. Lord Raglan i jego sztab byli odpowiedzialni za fatalną sytuację zaopatrzeniową wojsk brytyjskich oblegających Sewastopol zimą 1854/1855 (podczas tej zimy z brytyjskiego kontyngentu ubyło 23 tys. ludzi).

Lord Raglan nie radził sobie również na polu bitwy. Nie zwracał uwagi na narastający konflikt między dowódcami kawalerii lordem Lucanem i lordem Cardiganem. W bitwach pod Bałakławą i Inkermanem popełniał poważne błędy, wysyłając zbyt szczupłe siły brytyjskie przeciwko znacznie liczniejszym oddziałom rosyjskim. Mimo błędów Raglana obie bitwy zakończyły się zwycięstwami sprzymierzonych, a sam Raglan otrzymał awans do stopnia marszałka polnego.

Podczas ciężkiej zimy 1854/1855 Raglan poważnie zapadł na zdrowiu. Zmarł 28 czerwca na dyzenterię. Jego ciało zostało przewiezione do Anglii i pochowane w Badminton.

Życie prywatne

13 marca 1814 roku Somerset poślubił Emily Wellesley-Pole (zmarła 6 marca 1881 roku), córkę Williama Wellesleya-Pole’a, 3. hrabiego Mornington, i Katherine Forbes, córki admirała John Forbesa. FitzRoy i Emily mieli razem dwóch synów:

• major Arthur William FitzRoy Somerset (6 maja 1816 – 25 grudnia 1845), zmarł z ran odniesionych w bitwie pod Ferozeshah, ożenił się z Emilie de Baumbach, nie miał dzieci
• Richard Henry FitzRoy Somerset (24 maja 1817 – 3 maja 1884), 2. baron Raglan

Upamiętnienie

Na cześć marszałka nazwano miasto Raglan w Nowej Zelandii.

W filmie Szarża lekkiej brygady Tony’ego Richardsona z 1968 roku w postać Raglana wcielił się John Gielgud.

Bibliografia

• Christopher Hibbert, The Destruction of Lord Raglan, Longmans, 1961
• MichałM. Klimecki MichałM., Krym 1854-1855, Warszawa: Bellona, 2006, ISBN 83-11-10481-6, OCLC 76284595 .