Flaga Polski

Flaga Polski
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej
„Biało-czerwona” [1][2][3]
Flaga państwowa[a]
Flaga państwowa[a]
Informacje
W użyciu

Zwykła i de jure wersja flagiFlaga narodowa oraz bandera cywilna i państwowa flaga narodowa oraz bandera cywilna i państwowa (na wodach śródlądowych)

Proporcje

5:8[4][5]

Wprowadzona

1 sierpnia 1919[4][5]

Opis flagi

Flaga złożona z dwóch poziomych pasów: białego oraz czerwonego[4][5]

Warianty
Flaga państwowa z godłem RP[a]
Flaga państwowa z godłem RP[a]
W użyciu

Alternatywna wersja flagiFlaga państwowa oraz bandera cywilna i państwowa flaga państwowa (za granicą) oraz bandera cywilna i państwowa (na morzu), a także bandera jednostek policji na wodach śródlądowych[6]

Proporcje

5:8

Wprowadzona

7 grudnia 1955[7]

Opis flagi

Flaga państwowa z umieszczonym pośrodku białego pasa godłem RP

Bandera wojenna RP[a]
Bandera wojenna RP[a]
W użyciu

Bandera wojenna bandera wojenna

Proporcje

1:2,1[8]

Wprowadzona

19 lutego 1993[8]

Opis flagi

Flaga składająca się z dwóch pasów, białego i czerwonego, zakończona dwoma trójkątnymi językami na wolnym liku. Pośrodku białego pasa w części pomiędzy likiem przydrzewcowym a wierzchołkiem wcięcia między językami – godło RP.

Proporzec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Proporzec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
W użyciu

Wersja proponowana w przeszłości, lecz nigdy nie używana proponowany proporzec prezydenta

Proporcje

3:5

Flaga Polski (Flaga Państwowa Rzeczypospolitej Polskiej) – jeden z symboli państwowych Rzeczypospolitej Polskiej.

Według ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych[9], jest nią prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej i proporcji 5:8, umieszczony na maszcie. Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy, za flagę Polski uważany jest także wariant z godłem Polski, umieszczonym pośrodku białego pasa.

Barwy Rzeczypospolitej Polskiej stanowią składniki flagi państwowej Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa stanowi, że barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego.

Od 2004 roku 2 maja jest w Polsce oficjalnie obchodzony jako Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej.

Znaczenie heraldyczne barw polskiej flagi

Flaga podzielona na dwa poziome pasy: biały i czerwony, umocowana na maszcie.
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej na wietrze

Barwy flagi złożone z dwóch poziomych pasów: białego oraz czerwonego są odwzorowaniem kolorystyki godła państwowego, który stanowi orzeł biały na czerwonym polu. Zgodnie z zasadami heraldyki pas górny reprezentuje białego orła, a dolny czerwone pole tarczy herbowej[10]. Kolory te według symboliki używanej w heraldyce mają następujące znaczenie:

  • Koloru białego używa się w heraldyce jako reprezentację srebra. Oznacza on także wodę, a w zakresie wartości duchowych czystość i niepokalanie.
  • Kolor czerwony jest symbolem ognia i krwi, a z cnót oznacza odwagę i waleczność[10].

Historia

Pierwotnie polską barwą narodową był karmazyn, stanowiący symbol dostojeństwa i bogactwa, a zarazem uważany za najszlachetniejszy z kolorów. Z uwagi na cenę barwnika – koszenili uzyskiwanej z larw czerwca polskiego, mało kto mógł sobie na niego pozwolić, dlatego też był on wykorzystywany jedynie przez najbogatszą szlachtę i dostojników państwowych. Na pierwszych flagach i sztandarach reprezentujących Królestwo Polskie widniał biały orzeł w koronie na czerwonym tle. Jan Długosz opisując przygotowania do bitwy pod Grunwaldem pisze o „chorągwi wielkiej, na której wyszyty był misternie orzeł biały z rozciągnionemi skrzydły, dziobem rozwartym i z koroną na głowie, jako herb i godło całego Królestwa Polskiego”[4].

Barwami królewskimi Rzeczypospolitej Obojga Narodów był sztandar złożony z trzech pasów: dwóch czerwonych umieszczonych w dole i na górze oraz oddzielającym go pasie białym, na których umieszczano zwykle czterodzielny Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów o czerwonym tle zawierający dwa pola przedstawiające białego Orła w koronie, czyli symbol Korony i dwa z wizerunkiem Pogoniherbu Litwy. Na tarczy sercowej znajdował się najczęściej herb rodowy aktualnie panującego monarchy.

W okresie przedrozbiorowym silna była także tradycja uznająca za barwy narodowe trzy kolory: biały, karmazynowy i granatowy. Tradycja barw karmazynowej i granatowej wywodzi się od strojów żołnierzy kawalerii, w których to formacjach służyli w większości szlachcice (tzw. wojska narodowego autoramentu). Chociaż już w XVI wieku próbowano unifikować stroje poszczególnych oddziałów, jezdni w Polsce aż do XVIII wieku nie nosili mundurów. W początkach XVIII wieku jednolite stroje pojawiły się w pierwszych oddziałach prywatnych, a w połowie wieku w oddziałach królewskich. W roku 1746 hetman wielki litewski Michał Kazimierz Radziwiłł wprowadził regulaminowy ubiór dla wszystkich husarzy i pancernych litewskich. Husaria nosić miała kontusze koloru karmazynowego i żupany granatowego, a pancerni kontusze koloru granatowego i żupany koloru karmazynowego. Wkrótce potem żołnierze koronni zaczęli z własnej inicjatywy nosić mundury, które dodawały im prestiżu wśród obywateli i ułatwiały rozpoznanie w tłumie. Usankcjonowaniem zwyczaju noszenia munduru w wojsku koronnym (husarii) był uniwersał hetmana Jana Klemensa Branickiego z 1763 roku. Pochodzenie bieli jako jednego z kolorów narodowych pochodzi zaś od kopii i proporców jazdy, które zdobiono chorągiewkami czerwono-białymi lub karmazynowo-granatowymi. W roku 1775 powstała Kawaleria Narodowa, której mundury określono na granatowo-karmazynowo-białe. Po upadku państwa tradycja kolorystyczna nie zanikła. W 1807 roku sformowano pierwszy pułk lekkokonny dla gwardii Napoleona Bonaparte i utrzymano w nim mundury w barwach narodowych. Trójkolorowe kokardy pojawiły się także w pierwszych dniach powstania listopadowego[11].

Barwy biała i czerwona zostały uznane za narodowe po raz pierwszy 3 maja 1792. Podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Ustawy Rządowej damy wystąpiły wówczas w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęgą, a panowie nałożyli na siebie szarfy biało-czerwone. Nawiązano tą manifestacją do heraldyki Królestwa Polskiegobiałego orła na czerwonej tarczy herbowej[4].

Po raz pierwszy polskie barwy zostały uregulowane w uchwale Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831 na wniosek posła Walentego Zwierkowskiego, wiceprezesa Towarzystwa Patriotycznego, jako propozycja kompromisowa pomiędzy barwą białą – nadaną przez Augusta II Mocnego i proponowaną przez konserwatystów i trójbarwną – biało-czerwono-szafirową – barwami konfederacji barskiej proponowanymi przez Towarzystwo Patriotyczne:

Izba Senatorska i Izba Poselska po wysłuchaniu Wniosków Komisji Sejmowych, zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni się łączyć Polacy, postanowiły i stanowią:
Artykuł 1.
Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym.
Artykuł 2.
Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były.
Przyjęto na posiedzeniu Izby Poselskiej dnia 7 lutego 1831 roku[12].

Po odzyskaniu niepodległości barwy i kształt flagi uchwalił Sejm Ustawodawczy odrodzonej Polski 1 sierpnia 1919. W ustawie podano: „Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się kolor biały i czerwony w podłużnych pasach równoległych, z których górny – biały, dolny zaś – czerwony.” Dwa lata później Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało broszurę, w której sprecyzowano odcień czerwieni definiując ją jako karmazyn, ale w 1927 odcień koloru czerwonego został zmieniony na cynober, ten sam kolor został użyty w definicji flagi w ustawie z 1955[13].

Kolory flagi zostały ponownie zmienione ustawą z 31 stycznia 1980, ustawę opracował zespół ekspertów w skład którego wchodzili Szymon Kobyliński, Maria Szypowska, Kazimierz Sikorski oraz Nikodem Sobczak[13].

Flagi historyczne

Konstrukcja, wymiary i barwy

Obowiązująca flaga Rzeczypospolitej Polskiej jest prostokątem o proporcjach 5:8 podzielonym na dwa poziome pasy: biały (u góry) i czerwony. Dopuszcza się także wieszanie flagi w formie pionowej wstęgi: wówczas barwa biała powinna znajdować się po lewej stronie (widok z przodu).


Odwzorowanie graficzne barw ustawowych

Obraz flagi Polski, na której barwy Rzeczypospolitej Polskiej (biel i czerwień) są przekonwertowane z podanych w załączniku nr 2 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1509) współrzędnych trójchromatycznych xyY do RGB (profil barwny sRGB). Prawidłowe kolory uzyskać można na monitorach z punktem bieli ustawionym na temperaturę barwową 6500K.

Zgodnie z załącznikiem do ustawy kolor biały na fladze polskiej przypomina bardziej kolor „srebrnobiały” („szary”) niż „biały” („śnieżnobiały”), który dla niektórych osób wydaje się bardziej „naturalny” czy „intuicyjny”.

Według raportu „Informacja o wynikach kontroli używania symboli państwowych przez organy administracji publicznej” Najwyższej Izby Kontroli dostępne w sprzedaży, a także używane oficjalnie symbole narodowe (godło i flaga), w wielu przypadkach rażąco różnią się od wzorców opisanych w Konstytucji i ustawie[14]. Różnice i kontrowersje związane z jasnością bieli wynikają z tego, iż ustawodawca określając w załączniku do ustawy barwy flagi brał pod uwagę możliwość odwzorowania bieli na materiale, z którego flagi są szyte (jasność materiału). Monitory CRT i LCD potrafią wyświetlić znacznie jaśniejszą biel, więc po przeliczeniu barw flagi z xyY na sRGB objawiło się to szarawym odcieniem bieli. Ponieważ nie wiadomo, czy ustawodawca podając parametry barw narodowych podawał je wyłącznie dla tkanin[c], czy też dla wszystkich możliwych materiałów, w tym monitorów, nie można stwierdzić, czy barwy wyliczone z ustawy są poprawnym odwzorowaniem barw Rzeczypospolitej Polskiej na ekranie, czy też nie.

Komisja Heraldyczna do tej pory nie ustaliła, w jaki sposób zdefiniować barwy flagi mające być prezentowane w Internecie. W 2005 zespół ekspertów wstępnie określił barwy flagi w poligraficznym systemie CMYK, jednak po wyborach prezydenckich prace zespołu nie zostały wznowione[15]. Projekt nowej ustawy, sformułowany w sposób odpowiedni dla ery cyfrowej, Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu przedstawiło na początku października 2021[16].

Odcień bieli na polskiej fladze

Porównanie odcieni
z Ustawybiały
#E9E8E7#FFFFFF
od 1980nieoficjalny

Biel wchodząca w skład barw Polski do 1980 była określana słownie, bez podawania jej parametrów. Stan ten zmieniła ustawa z 1980: biel ustalona w załączniku do ustawy z 31 stycznia 1980 nie jest idealnie biała. Jest to skutkiem faktu, że ustalono dla bieli parametr jasności Y=82; idealna biel powinna mieć ten parametr równy około 100[d]. Po przeliczeniu[e] ustawowej bieli na jedną z przestrzeni barw RGB, sRGB, otrzymuje się szesnastkowo:   #E9E8E7  .

Oceniając biel flagi na monitorze, należy zwrócić uwagę na jego ustawienia: załączony tu rysunek najpoprawniej oddaje intencje ustawodawcy przy ustawieniu punktu bieli na temperaturę barwową 6500 K. Odcień szarości może też zależeć od kąta patrzenia, zwłaszcza na monitorach typu LCD. Ponadto należy pamiętać, że względna szarość ustawowej bieli jest pogłębiona faktem jej wyświetlania tutaj na idealnie białym tle (współczesne monitory potrafią wyświetlić biel jaśniejszą niż kartka). Ten sam kolor na ciemnym tle naturalnie uznaje się za biały.

Odcień czerwieni na polskiej fladze

Porównanie odcieni
karmazyncynoberz Ustawyczerwony
#DC143C#E34234#D4213D#FF0000
1921–361928–80od 1980nieoficjalny

Z ustawy z 1919 nie wynikało, jaki ma być odcień czerwieni. Dopiero dwa lata później ukazała się broszura „Godła i barwy Rzeczypospolitej Polskiej” z barwnymi wizerunkami znaków państwowych, wydana przez Ministerstwo Spraw Wojskowych, a opracowana przez Stanisława Łozę. Czerwień na fladze narodowej miała odcień karmazynu[17]. Jednakże w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z 13 grudnia 1927 odcień czerwieni zmieniono na cynober[18]. Nowe rozporządzenie weszło w życie 28 marca 1928; zezwolono w nim jednak na używanie dotychczasowych flag do 28 marca 1930 r.[19] (ów „czas przejściowy” wydłużono następnie do 31 grudnia 1936 roku[20]). Cynober – potwierdzony w ustawie z 1955 sankcjonującej godło bez korony – pozostał na polskich flagach do 1980. Obydwa odcienie czerwieni, karmazyn i cynober, nie były dokładnie zdefiniowane. Zarówno opis słowny, jak i wzór graficzny odnosiły się do potocznego rozumienia tych barw, bez podawania ich konkretnych parametrów.

W ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1509), w załączniku nr 2, barwy flagi określono za pomocą współrzędnych trójchromatycznych, a dopuszczalne różnice barw za pomocą parametru ΔE*u*v*, w przestrzeni CIELUV:

„Współrzędne trójchromatyczne barw x, y, ich składowa Y oraz dopuszczalna różnica barwy E w przestrzeni barw CIE 1976 (L* u* v*) ustalona według wzoru CIELUV przy iluminancie C i geometrii pomiarowej d/0”.barwaxyYΔE
biała0,3150,32082,04,0
czerwona0,5700,30516,08,0

Dobrym odwzorowaniem barwy czerwonej na fladze mogą być wzorce stosowane w komputerowych mieszalniach farb, które są zdefiniowane przez trzy parametry liczbowe, dające się jednoznacznie odnieść do podanych w Ustawie teoretycznych wartości CIELUV z uwzględnieniem dopuszczalnej odchyłki delta E. Kolorami farb, które spełniają podane kryteria są trzy odcienie ze wzornika Natural Color System: S1080-R, S1080-Y90R oraz 1085-Y90R, a w notacji standardu RAL, kolorem takim jest RAL3018 (truskawkowy).

Po przeliczeniach[e] na system RGB (sRGB) otrzymuje się czerwień, której parametry RGB w zapisie szesnastkowym to   #D4213D  .

Czerwień wynikająca z wyliczeń parametrów podanych w ustawie oraz zamieszczona na kolorowym rysunku stanowiącym załącznik 3 ustawy[f] jest w odcieniu karmazynu, czym nawiązuje do barw stosowanych do roku 1930 (ze względu na słowny opis barw obowiązujących w latach 1919–1930 nie można stwierdzić, czy jest to ten sam odcień czerwieni).

Flaga państwowa z godłem

Konstrukcja flagi Polski z godłem
Flaga Polski z godłem

Od 1955 dwa rodzaje flag są w Polsce nazywane „flagą państwową”. Oprócz opisanej powyżej flagi biało-czerwonej istnieje także flaga z godłem Polski na białym prostokącie nazywana „flagą państwową z godłem”.

Flagę tę po raz pierwszy ustanowiono 1 sierpnia 1919 i początkowo przeznaczono dla polskich poselstw (przedstawicielstw dyplomatycznych) i konsulatów oraz statków handlowych[21]. W latach 1928–1930 była tylko banderą handlową[22]. Wynikało to z faktu, że flaga biało-czerwona była i jest do dziś jedną z flag Międzynarodowego Kodu Sygnałowego używanego do sygnalizacji na morzu (flaga biało-czerwona to flaga „H”, oznaczająca (jako sygnał jednoliterowy): „Mam pilota na statku”), zatem aby odróżnić od niej polską banderę, dodano godło.

Od 1930 ponownie używają jej polskie instytucje państwowe za granicą[23][24]. Dekret z 7 grudnia 1955 potwierdził ten zakres używania flagi, rozszerzając go na lotniska cywilne, porty lotnicze oraz polskie samoloty komunikacyjne za granicą[7]. Ustawa z 31 stycznia 1980 rozszerzyła zakres używania flagi także na kapitanaty i bosmanaty portów[25]. Rysunek orła w czerwonym polu na białym pasie flagi zmieniał się wraz z urzędową zmianą godła państwowego, a obecny wzór herbu pochodzi z 9 lutego 1990 roku[26].

Aktualnie flagę państwową z godłem Rzeczypospolitej Polskiej podnoszą:

  • przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne oraz inne oficjalne przedstawicielstwa i misje za granicą na budynkach lub przed budynkami ich siedzib urzędowych, a także kierownicy tych przedstawicielstw, urzędów i misji na swych rezydencjach i środkach komunikacji – w wypadkach przewidzianych w prawie i zwyczajach międzynarodowych,
  • cywilne lotniska i lądowiska,
  • cywilne samoloty komunikacyjne podczas lotów za granicą,
  • kapitanaty (bosmanaty) portów – na budynkach lub przed budynkami stanowiącymi ich siedziby urzędowe,
  • polskie statki morskie jako banderę, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami szczególnymi; ponadto do bandery stosuje się prawo i zwyczaje międzynarodowe[27].

Bandera wojenna

Bandera wojenna Polski
Konstrukcja bandery wojennej Polski

Modyfikacją flagi państwowej z godłem jest bandera wojenna ustanowiona po raz pierwszy ustawą z 1 sierpnia 1919 roku. Stanowiła ona, że „banderą morską wojenną” (ale także „flagą wojenną lądową”) będzie „chorągiew z wycięciem o barwach narodowych […] z herbem Rzeczypospolitej pośrodku białego pasa”[28]. Wobec zmiany widniejącego na banderze godła państwowego, wraz z nim uległa zmianie także i sama bandera wojenna[29].

Obecny wzór pochodzi z ustawy z dnia 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, która określiła, że „banderą wojenną jest prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej, zakończony dwoma trójkątnymi językami na wolnym liku. Pośrodku długości białego pasa, mierzonej od liku przydrzewcowego do wierzchołka wcięcia między językami, jest umieszczone godło Rzeczypospolitej Polskiej. Stosunek szerokości płata do jego długości wynosi 1:2,1. Głębokość wcięcia pomiędzy językami jest równa połowie szerokości płata. Stosunek wysokości godła do szerokości płata wynosi 2:5”[8].

W Rzeczypospolitej przedrozbiorowej polska bandera wojenna przedstawiała Orła Białego na czerwonym tle, statki handlowe nosiły natomiast czerwoną banderę z wizerunkiem ramienia trzymającego pałasz[30].

Znieważenie flagi i naruszenie przepisów o jej używaniu

Polska flaga z przestrzelinami, powstanie warszawskie (1944)
Polskie barwy narodowe na AirShow w Radomiu 2005
Husarz z 1605 roku na koniu pomalowanym w biało-czerwone barwy narodowe z Białym orłem na tarczy – Rolka sztokholmska
Polska piechota z wojny polsko-rosyjskiej z flagą z 1792 roku.

Znieważenie, niszczenie, uszkadzanie lub usuwanie flagi Polski to występek zagrożony karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do roku. Art. 137 § 1 Kodeksu karnego w tym samym zakresie obejmuje ochroną godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny polski znak państwowy.

Art. 137 § 2 k.k reguluje kwestię znieważenia, niszczenia, uszkadzania lub usuwania flag lub innych znaków państwowych obcego państwa na terenie Polski. Ochrona prawna z tytułu art. 137 § 2 k.k ogranicza się do znaków wystawionych publicznie przez przedstawicielstwo tego państwa lub na zarządzenie polskiego organu władzy. Zgodnie z tak zwaną klauzulą wzajemności z art. 138 § 1 k.k znaki państwa obcego na terenie Polski są objęte ochroną jedynie w przypadku gdy państwo obce zapewnia wzajemność[31].

Naruszenie przepisów o używaniu flagi Polski stanowi wykroczenie określone w art. 49 § 2 Kodeksu wykroczeń zagrożone karą aresztu lub grzywny[32].

Polska flaga w poezji

Pieśń o fladze napisał m.in. Konstanty Ildefons Gałczyński. Wiersz został napisany 1 października 1944 roku w stalagu XI A(niem.) (Altengrabow(niem.)). Zaczyna się od słów[33]:

Jedna była – gdzie? Pod Tobrukiem.
Druga była – gdzie? Pod Narvikiem.
Trzecia była pod Monte Cassino.
A każda jak zorza szalona,
biało-czerwona, biało-czerwona!

Na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w 1969 roku za piosenkę „Biało-czerwona” został wyróżniony Krzysztof Cwynar[34].

Galeria flag Polski

Zobacz też

Uwagi

  1. a b c Wersja weksylium zgodnego z ustawą.
  2. Na podstawie wizerunku wielkiej chorągwi Ziemi Krakowskiej użytej w pod Grunwaldem w 1410 roku.
  3. W tym nie wiadomo także, czy brano pod uwagę wszystkie możliwe tkaniny flagowe, czy też niektóre z nich, np. wełniane, z których zazwyczaj szyte były bandery dla statków morskich, lub także len, bawełnę, jedwab i włókna sztuczne; na ten temat zob. wypowiedź Nikodema Sobczaka w cytowanym wyżej artykule Stanisława Bajtlika: Szyjemy flagę narodową. [dostęp 2008-05-26].
  4. W opisie barwy za pomocą współrzędnych trójchromatycznych parametry x i y odpowiadają za kolor, natomiast parametr Y opisuje jasność.
  5. a b Wobec nie dającej się całkowicie jednoznacznie wyznaczyć wzajemnej zależności systemów, RGB i CMYK i w zależności od użytego systemu konwersji i nieuniknionych błędów zaokrągleń wyniki mogą się nieznacznie różnić.
  6. Ze względu na niedoskonałość techniki druku dzienników ustaw rysunek ten nie może być wyznacznikiem odcienia czerwieni.

Przypisy

  1. Pod biało-czerwoną - Pod biało-czerwoną - Portal Gov.pl, Pod biało-czerwoną [dostęp 2022-12-07] (pol.).
  2. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Biało-czerwona, 2017 [dostęp 2022-12-07].
  3. Rafał Niedźwiecki, Nasz poradnik: 10 zasad jak z Biało-Czerwoną postępować nie tylko w dniu jej święta, Gdańskie Centrum Multimedialne, 2 maja 2022 [dostęp 2022-12-07] (pol.).
  4. a b c d e Alfred Znamierowski: Insygnia, symbole i herby polskie: kompendium. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 159–162. ISBN 83-7311-601-X.
  5. a b c Alfred Znamierowski: Flagi świata: ilustrowany przewodnik. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 13. ISBN 83-7311-410-6.
  6. Art. 22a ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 1882, z późn. zm.).
  7. a b Art. 5 dekretu z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych. „Dz.U. z 1955 r. nr 47, poz. 314”. 
  8. a b c Art. 19 ustawy z dnia 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. „Dz.U. z 2019 r. poz. 1351”. 
  9. Dz.U. z 2019 r. poz. 1509.
  10. a b Stanisław Russocki „Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów”, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
  11. dr Radosław Sikora: Polska! Biało (– granatowo) – czerwoni!. [w:] Kresy.pl [on-line]. Kresy.pl, 2014-09-30. [dostęp 2015-05-27]. (pol.).
  12. Uchwała Sejmu z 7 lutego 1831.
  13. a b Stanisław Bajtlik: Szyjemy flagę narodową. [dostęp 2008-05-26].
  14. Informacja o wynikach kontroli używania symboli państwowych przez organy administracji publicznej, Najwyższa Izba Kontroli [zarchiwizowane z adresu 2011-11-03].
  15. Skan listu Komisji Heraldycznej.
  16. Projekt ustawy o symbolach państwowych skierowany do konsultacji publicznych. 2021-10-05. [dostęp 2022-11-14].
  17. Krzysztof J. Guzek, Amarant i karmazyn. Spór o polskie nazwy narodowe, Polskie Towarzystwo Weksylologiczne, s. 4 (pol.).
  18. Art. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach. „Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980”. 
  19. Art. 26 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach. „Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980”. 
  20. Art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 14 marca 1933 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach. „Dz.U. z 1933 r. nr 29, poz. 246”. 
  21. Art. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej. „Dz.U. z 1919 r. nr 69, poz. 416”. 
  22. Art. 12 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach. „Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980”. 
  23. Art. 1 ust. 2. rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1930 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach. „Dz.U. z 1930 r. nr 80, poz. 629”. 
  24. Ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych Art.8 [dostęp 2021-01-20].
  25. Art. 8 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. „Dz.U. z 2019 r. poz. 1509”. 
  26. Art. 2 ustawy z dnia 9 lutego 1990 r. o zmianie przepisów o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. „Dz.U. z 1990 r. nr 10, poz. 60”. 
  27. Art. 8 i 9 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. „Dz.U. z 2019 r. poz. 1509”. 
  28. Art. 7 ustawy z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej. „Dz.U. z 1919 r. nr 69, poz. 416”. 
  29. Art. 6 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach. „Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980”. 
  30. Bandera polska (banderia). W daw. Polsce okręty na morzu Bałtyckiem, jeżeli były królewskie Rzplitej, miały orła białego w czerwonem polu, kupieckie zaś rękę trzymającą dobyty pałasz w takimże polu.

  31. Art. 137 i 138 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. „Dz.U. z 2022 r. poz. 1138”. 
  32. Art. 49 Kodeksu Wykroczeń.
  33. Konstanty Ildefons Gałczyński: Pieśń o fladze. [w:] Oficjalna witryna Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego [on-line]. Mikołaj Gałczyński. [dostęp 2018-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-19)].
  34. Krzysztof Cwynar: Flaga. [w:] Serwis YouTube [on-line]. www.youtube.com, 24 sty 2016. [dostęp 2018-10-31].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of the Kingdom of Poland.svg
Banner of Kingdom of Poland in the 14th century

A seal of Duke Premislaus II from 1290 shows the ruler holding a banner emblazoned with a crowned eagle. During the reign of King Ladislaus (r. 1320–1333), the red cloth with the White Eagle was established as the royal banner. The orientation of the eagle on the banner varied; its head could point either upwards or towards the hoist.

Royal Standard of the Tsar of Poland (1815–1830).svg
Autor: Malarz pl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flaga Króla Polski (jednocześnie Cara Rosji) w latach 1815-1830
Flag of Poland (1928-1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga PPP.svg
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)
Herb Polski.svg
Uproszczony obraz godła Polski; oficjalne godło: Coat of arms of Poland-official.png
0906 Bandera Marynarki Wojennej RP ORP Toruń.jpg
© Mateusz War. / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Polska bandera wojenna (Bandera Marynarki Wojennej RP)
Flag of the Duchy of Warsaw.svg
Autor: Vexilloid of the Roman Empire.svgTRAJAN 117, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of Poland (Duchy of Warsaw), used from 1807 to 1815.
Naval Ensign of Poland (normative).svg
Bandera wojenna Rzeczypospolitej Polskiej. Oparta na Image:Flag of Poland (state).svg. Ta wersja korzysta z ustawowych barw zdefinowanych w polskim prawie, skonwertowanych przez Wikipedystów z przestrzeni kolorów CIE xyY do sRGB. Zobacz Image:Flag of Poland (normative).svg aby uzyskać więcej informacji.
Polish flag with coat of arms construction sheet.svg
Autor: Mina86, Licencja: CC0
Nieoficjalny diagram konstrukcji polskiej flagi z godłem bazującej na opisie w polskim prawie.
Warsaw Uprising - Polish Flag (1944).jpg
Powstanie Warszawskie: Flaga na Dworcu Pocztowym przy ulicy Żelaznej miedzy ulicą Chmielną a Alejami Jerozolimskimi, w ostatnich dniach powstania. Inna możliwa lokacja to budynek Zjednoczenia Kolejowców Polskich lub Domu Turysty po drugiej stronie Alej, przy pl. Starynkiewicza (obecna siedziba redakcji dziennika Rzeczpospolita).
Polish Flag at Arkadia in Warsaw 2015.webm
Autor: Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polish Flag at Arkadia in Warsaw 2015
Flag of Poland (with coat of arms, 1980-1990).svg
Flaga Polski z godłem, wersja symboliczna. Oparta na File:State Flag of Poland.svg i File:Herb PRL.svg. Była to 'flaga państwowa z godłem' Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Używano jej m. in. jako bandery handlowej.
Flag of Poland (with coat of arms, 1919-1928).svg
Flaga Polski z godłem, wersja symboliczna. Oparta na Image:State Flag of Poland.svg oraz Image:Coat_of_arms_of_Poland2_1919-1927.svg. Była używana w latach 1919-1927 (m. in. jako bandery handlowej).
Flaga Polski-pałac prezydencki.JPG
(c) I, Aotearoa, CC-BY-SA-3.0
Flagi Polski przed i na Pałacu Prezydenckim
Polish flag 1945 Berlin.jpg
Polska flaga w Berlinie 2 maja 1945 roku na Kolumnie Zwycięstwa. Armia Czerwona i Ludowe Wojsko Polskie razem zdobyły Berlin po ciężkich walkach z niemieckimi nazistami. Widoczny Zamek Bellevue.
Polish flag with coat of arms.jpg
Autor: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC BY-SA 3.0
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej z godłem.
Flag of Poland (1919-1928).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.
Alex K Kingdom of Poland-flag.svg
Banner of Kingdom of Poland in the 14th century

A seal of Duke Premislaus II from 1290 shows the ruler holding a banner emblazoned with a crowned eagle. During the reign of King Ladislaus (r. 1320–1333), the red cloth with the White Eagle was established as the royal banner. The orientation of the eagle on the banner varied; its head could point either upwards or towards the hoist.

Warsaw Uprising - Captured SdKfz 251 (1944).jpg
Powstanie Warszawskie: Niemiecki transporter opancerzony SdKfz 251 zdobyty przez powstańców z VIII zgrupowanie "Krybar" przy Alei Na Skarpie dnia 14.VIII.1944 od 5-tej dywizji SS 'Viking'. Na tym zdięciu, zrobionym na ulicy Tamka, żołnierz z pistoletem maszynowym MP-40 to jego pierwszy powstańczy dowódca plutonowy podchorąrzy Adam Dewicz "Szary Wilk". Od jego pseudonimu transporter został nazwany "Szary Wilk" i był użyty w ataku na Uniwersytet Warszawski.
Polish infantry 1794.PNG
Polish infantry 1794
Flag of Poland (with coat of arms).svg
Flaga Polski z godłem, wersja symboliczna. Oparta na Image:Flag of Poland.svg i Image:Herb Polski.svg. Uwaga: godło użyte w tej grafice nie jest oficjalne. Oficjalna wersja godła nie jest jeszcze dostępna w formacie wektorowym, stąd zamieszczono poniżej dodatkową wersję tej grafiki w formacie PNG, w której użyto poprawnego wizerunku godła.
Polish national flag.PNG
(c) I, Mathiasrex, CC BY 2.5
Polish national flag in Puck
FIAV alternate.svg
Autor: Tijmen Stam (User:IIVQ), Licencja: CC BY 2.5
This symbol in particular means that the flag is an alternate variant of a different flag.
Battle of Ostrołęka 1831.PNG
Battle of Ostrołęka 1831
State Flag of Poland.png
Flaga Polski z godłem, wersja symboliczna. Oparta na Image:Flag of Poland.svg i Image:Herb Polski.svg. Uwaga: godło użyte w tej grafice jest oficjalne. Niestety jest ono dostępne tylko w formacie rastrowym (bitmapowym), stąd zamieszczona poniżej dodatkowa wersja tej grafiki w formacie SVG korzysta z nieoficjalnego wizerunku godła.
Flaga Polski-wymiary szare.svg
Flag of Poland construction sheet
Flaga Polski-Belweder2.JPG
(c) I, Aotearoa, CC-BY-SA-3.0
Flaga Polski na Belwederze
Flaga Rzeczypospolitej Obojga Narodow ogolna.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 2.5
Chorągiew królewska z okresu panowanie dysastii Wazów (1587-1668) w Polsce
Flagge Preußen - Provinz Posen (1815).svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of the Prussian Province of Posen.
Bandera ORP Blyskawica.jpg
Autor: kkic, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Polska bandera wojenna.
FIAV normal.svg
Autor: Tijmen Stam (User:IIVQ), Licencja: CC BY 2.5
Vexillological symbol according to FIAV / W. Smith
This symbol in particular means that the flag is the current and official flag of the group or nation.
Flag of Poland (with coat of arms, 1928-1939).svg
State Flag of Poland (1928-1939).
Polish flag-ribbon official.png
Barwy Rzeczypospolitej Polskiej
Flag of Poland at Arkadia in Warsaw 2015.PNG
Autor: Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Flag of Poland at Arkadia in Warsaw 2015
Polish Army of the Kościuszko Uprising 17.PNG
Polish Army of the Kościuszko Uprising
Polish anthem and flag.jpg
Autor: Piotr Drabik, Licencja: CC BY 2.0
Polish anthem during Czech Republic - Poland, UEFA Euro 2012.
Polish naval ensign construction sheet.svg
Polish naval ensign construction sheet
Uchwała o kokardzie narodowej.jpg
Uchwała sejmowa o kokardzie narodowej z 7 lutego 1831 r.
Polish flag-official.png
Flagi Rzeczypospolitej Polskiej
Flaga Polski-Sejm2.JPG
(c) I, Aotearoa, CC-BY-SA-3.0
Flaga Polski na budynku Sejmu
Poland NYC 1939.jpg
Polish pavilion at the New York World's Fair, USA 1939. Architects: Jan Cybulski and Jan Galinowski, sculptor of the monument depicting Polish king Władysław Jagiełło as equestrian statue Stanisław K. Ostrowski. Steel tower with gold-plated copper shields. The tower (56 m) is a synthesis of Polish medieval fortified towers. Visible flag of Poland. Pavilion was located in Flushing Meadows–Corona Park in Queens, NYC. Monument of the Polish king who defeated the Teutonic Order (Deutscher Orden) in 1410 was permanently placed in Central Park, NYC in 1945. Only monument of the king survived. Kodak Kodachrome photo. WARNING:There is also better quality version of this photo in archives. Please add larger photo, beacuse both versions of image (112 KB and 292 KB) are still not the best quality. Thanks. See also Polish pavilion at World Expo 1937 in Paris: File:Polish_pavilion_Paris_1937.jpg
Zgromadzenie Narodowe 6 sierpnia 2015 01.JPG
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Zgromadzenie Narodowe zwołane w celu w celu odebrania przysięgi od nowo wybranego prezydenta Andrzeja Dudy
Flag of Poland (normative).svg
Flaga Polski o barwach wg ustawy. Zobacz dokładny opis poniżej.
UN Members Flags2.JPG
(c) I, Aotearoa, CC-BY-SA-3.0
UN Members' flags - the UN Headquarters, New York
Military ensign of Vistula Flotilla of Congress Poland.svg
Polska bandera handlowa od 1784 do XIX w. - dla statków Kompanii Chersońskiej i wiślanych
EuropeContour.svg
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
Contours of Europe
Paris expo 1937.jpg
The Exposition Internationale des Arts et Techniques dans la Vie Moderne was held from 25 May to 25 November 1937 in Paris, France. Visible the Norwegian pavilion, the Spanish pavilion, the Polish pavilion, the German pavilion on the Place de Varsovie and the Swiss pavilion and also the Belgian pavilion under the Tour Eiffel. This Agfacolor photo made by Dutch couple from Den Haag on car journey was not colorized. There is only four photos from this city by them and two duplicates of fountain with slightly different time.
Rolka Sztokholmska 1-2.jpg
Polish Hussar on a red-painted white horse at the wedding procession of King Sigismund III of Poland and Sweden, as painted anonymously on the Stockholm Roll (c. 1605).
Naval Ensign of Poland2.png
Naval Ensign of Poland