Fletnia Pana

Ten artykuł od 2019-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Fletnia Pana z poł. XIX wieku, rodzina Brambilla, Bernareggio. Muzeum Instrumentów Muzycznych Castello Sforzesco w Mediolanie.

Współczesna jednorzędowa fletnia Pana produkcji polskiej.

Fletnia Pana (także syringa, syrynga, syrinks, gr. σῦριγξ syrinks, łac. syrinx; multanki) – instrument muzyczny zaliczany do grupy aerofonów wargowych oraz instrumentów dętych drewnianych.

Opis

Instrumentaista andyjski grający na fletni Pana.

Składa się z szeregu drewnianych piszczałek, ułożonych w jednym lub dwóch rzędach. Dźwięki są wydobywane poprzez dmuchanie w krawędzie otworów piszczałek.

Piszczałki wykonywano pierwotnie z pustych łodyg lasecznicy^[1] (por. mit o Syrinks). Materiały obecnie stosowane do produkcji tego instrumentu to bambus, drewno klonowe (klon jawor), drewno z niektórych gatunków drzew owocowych – np. śliwy, gruszy, czereśni, a także szkło itp.

W tradycji

Nazwa instrumentu i jego powstanie wiąże się z mitem o hamadriadzie Syrinks. Według mitologii greckiej na fletni grywał opiekun pasterzy i trzód – bożek Pan, oraz satyrowie. Obecnie instrument ten spotyka się w niektórych krajach Europy, w Azji, Afryce i Ameryce Południowej. Współcześnie najbardziej znanymi muzykami grającymi na fletni Pana są rumuński artysta Gheorghe Zamfir oraz pochodzący z Polski Edward Simoni.

W klasycznej operze Czarodziejski flet na fletni gra ptasznik Papageno^[2].

W kulturze polskiej

Badania archeologiczne pozwalają przypuszczać, że syringa była używana na terenach Polski w czasach kultury łużyckiej. Szczytowym okresem popularności był renesans, gdy nazywano instrument multankami (nazwa ta pochodzi od Multanów – wołoskiej krainy geograficznej Muntenia). Z czasem użycia instrumentu zaniechano, jednakże ślad po nim pozostał w kulturze ludowej, zwłaszcza w kolędach domowych (np. Pasterze śpiewają, na multankach grają. Hej, kolęda, kolęda!).

Obecnie pojawiają się artyści próbujący popularyzować ten instrument w muzyce polskiej (np. Kwartet Jorgi)^[3]. W 2011 powstała pierwsza w kraju muzyczna sekcja gry na fletni Pana przy Miejskim Ośrodku Kultury w Lesznie, prowadzona przez rumuńskiego fletnistę z Mołdawii, Dumitru Harea^[4]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Internetowy serwis fletniowy [dostęp 2021-01-06]
• John Oliver Hobbes, The flute of Pan, New York 1905