Flins

XVIII-wieczny wizerunek Flinsa

Flinsrzekome bóstwo słowiańskie, wzmiankowane po raz pierwszy w pochodzącej z 1492 roku „Kronice Sasów” (Cronecken der Sassen) autorstwa brunszwickiego urzędnika i pisarza Konrada Bothego[1][2]. Z jego postacią wiązano pochodzenie nazwy Świeradowa-Zdroju (niem. Flinsberg)[2].

Według relacji Bothego, Flins czczony miał być wśród resztek słowiańskiej ludności w górach Harzu oraz na Łużycach. Zgodnie z opisem kronikarza:

Bożek nazywał się Flins, ponieważ znajdował się na skałce, a wyglądał jak zmarły w długim płaszczu, w ręku trzymał laskę z płonącą pochodnią, a na lewym ramieniu miał wyprężonego lwa, który miał ich wskrzesić, gdy umrą.[1]

Opisany posąg miał zostać zniszczony przez księcia Lotara[2]. Podana przez Bothego informacja była później wielokrotnie powielana, a samego Flinsa przedstawiano na licznych ilustracjach[1].

W późniejszej relacji Krzysztofa Manliusa (De idolo Lusatiorum deiecto Flyns, 1570) posąg Flinsa, mający być symbolem budzącego się na wiosnę życia, stał niegdyś we wsi Oehna (łużyckie Wownjow), nieopodal Budziszyna. W 1106 roku miał zostać wyrzucony przez walczących z pogaństwem Niemców do Sprewy, mieszkańcy jednak potajemnie wyciągnęli go i postawili na dawnym miejscu. Po ponownym obaleniu dwadzieścia lat później, został przewieziony na wzgórze Hochstein koło wsi Königshein na północny zachód od Zgorzelca. Wraz z wypieraniem Słowian przez osadników niemieckich ponownie go przeniesiono, tym razem do wsi Kamień koło Mirska, na wzgórze nazwane Zmarłakowym. Ostatecznie miał zostać ukryty w pieczarze w stoku Wysokiego Grzbietu, gdzie tryskały uznane przez okoliczną ludność za lecznicze źródła[2]. Z kolei Christian Knauthe (1706–1784) twierdził, że Flins był naczelnym bogiem Łużyczan, czczonym gorliwie na Łużycach i w Miśni. Poświęcone mu były jakoby liczne ołtarze i gaje, gdzie składano obfite ofiary ze zwierząt[1].

Według Eliasa Schediusa (1605–1641) imię bóstwa miało być w rzeczywistości zniekształconym imieniem rzekomego króla Wandalów: Vitzlauw (Wisław?)→Vlitzauw→Vlintz[1]. Christian Wilhelm Bronisch (1788–1881) uważał, że wywodzi się ono z łużyckiego mrlinjec, mrlinjc – „zmarlak”[2]. Z kolei Zbygniew Martynowski (1908–1993) wyprowadzał je z sekwencji lawjenclwinieclwincwlicflins, co sugerowałoby jego związek z lwami[2].

Zdaniem niemieckiego badacza Leonharda Franza opis bożka podany przez Bothego został zainspirowany ikonografią św. Krzysztofa[1].


Przypisy

  1. a b c d e f Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Rebis, 2007, s. 72. ISBN 978-83-7301-973-7.
  2. a b c d e f Krzysztof R. Mazurski: Świeradów-Zdrój i okolice. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1986, s. 29-30. ISBN 83-217-2561-9.

Media użyte na tej stronie

Swiatowid3011.jpg
The Zbruch Idol (sometimes identified as Światowid) found in Ukraine propably represents four old Slavic deities and other symbolism
Flyns.JPG

Flyns-slavic deity.


Public domain

Ten materiał przeszedł do domeny publicznej w kraju pochodzenia, jak również w państwach i terytoriach, gdzie prawo autorskie wygasa w ciągu 70 lat po śmierci autora.


Dialog-warning.svgYou must also include a United States public domain tag to indicate why this work is in the public domain in the United States. Note that a few countries have copyright terms longer than 70 years: Mexico has 100 years, Jamaica has 95 years, Colombia has 80 years, and Guatemala and Samoa have 75 years. This image may not be in the public domain in these countries, which moreover do not implement the rule of the shorter term. Côte d'Ivoire has a general copyright term of 99 years and Honduras has 75 years, but they do implement the rule of the shorter term. Copyright may extend on works created by French who died for France in World War II (more information), Russians who served in the Eastern Front of World War II (known as the Great Patriotic War in Russia) and posthumously rehabilitated victims of Soviet repressions (more information).