Flisz (geologia)

Flisz karpacki

Flisz – zespół skał terygenicznych cechujący się wielokrotną cyklicznością.

Klasyczny cykl (tzw. sekwencja Boumy) rozpoczyna zlepieniec, powyżej leży piaskowiec, następnie mułowiec, a najwyżej w profilu iłowiec. Flisz powstaje na skutek schodzenia po stoku kontynentalnym podwodnych prądów zawiesinowych i osuwisk oraz segregowania grawitacyjnego ziarn w czasie tego transportu. Prawie zawsze flisz tworzył się w głębokim basenie morskim, u podnóża stoku kontynentalnego, ale znane są też sekwencje fliszowe w głębokich jeziorach.

W zarzuconym dziś ujęciu teorii geosynklin, fliszem nazywano serię osadów morskich powstającą w wyniku wypełnienia geosynkliny, na krótko przed orogenezą. Dziś taka definicja fliszu ma znaczenie tylko historyczne.

Skamieniałości fliszowe należą do rzadkości i są reprezentowane przede wszystkim przez mikrofaunę (np. otwornice) i bardzo liczne miejscami skamieniałości śladowe.

W skład skał fliszowych mogą wchodzić:

• iły, mułowce i margle,
• łupki,
• piaskowce,
• zlepieńce.

Rodzaje fliszu

Ze względu na oddalenie od obszaru źródłowego materiału detrytycznego wyróżniamy:

• flisz bliski (proksymalny)
• flisz daleki (dystalny)

Ze względu na skład petrograficzny wyróżniamy:

• flisz normalny
• flisz daleki piaszczysty
• flisz dziki

Ze skał fliszowych zbudowane są m.in. zewnętrzne pasma Alp i Karpat (Karpaty Zewnętrzne, zwane też fliszowymi – tzw. flisz karpacki).

Zobacz też

• Flisz podhalański
• Turbidyty
• Molasa

Bibliografia

• WojciechW. Jaroszewski WojciechW., LeszekL. Marks LeszekL., AndrzejA. Radomski AndrzejA., Słownik geologii dynamicznej, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1985, ISBN 83-220-0196-7, OCLC 830183626 .