Floks szydlasty

Floks szydlasty
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządastropodobne
Rządwrzosowce
Rodzinawielosiłowate
Rodzajfloks
Gatunekfloks szydlasty
Nazwa systematyczna
Phlox subulata L.
Sp. pl. 1:152. 1753
W czasie kwitnienia tworzy barwne kobierce
Floks szydlasty w Japonii

Floks szydlasty, płomyk szydlasty (Phlox subulata L.) – gatunek rośliny z rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae). Zimozielona bylina z wschodniej i północnej części Ameryki Północnej[3][4], gdzie rośnie na suchych, otwartych, piaszczystych terenach: na pustkowiach, nieużytkach oraz obrzeżach lasów. W Polsce często uprawiana w ogrodach długowieczna bylina, w dużej liczbie odmian. Kwitnie od kwietnia do maja[5][6]. Przydomek „szydlasty” pochodzi od ostro zakończonych, igiełkowatych liści.

Morfologia

Pokrój
Roślina darniowa tworząca zwarte, gęste, niskie, poduchowate, rozłożyste kobierce o wysokości 10-15 cm[7].
Pędy
Płożące, pokładające się, silnie rozgałęzione[7], nagie lub delikatnie owłosione[5], z wiekiem drewniejące.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe. Liście lancetowate, ostro zakończone (od kształtu ich końców pochodzi polska nazwa gatunkowa "szydlasty"), gęsto osadzone na łodydze. Mają szerokość do 5[7]–6[5] mm i długość do 16, rzadko do 20 mm[7], są zimozielone[5] i delikatnie owłosione[6].
Kwiaty
Promieniste, skupione po 2–4[7] do 6[6] w baldachogrona[6]. Pięć płatków korony jest dwa razy dłuższych od działek kielicha. Płatki są na końcach zaokrąglone, szeroko rozpostarte na boki i rozcięte na końcu. W okresie kwitnienia darń jest ściśle pokryta kwiatami. U odmian uprawnych kwiaty mają kolor od białego poprzez różowy do fioletowego; są jednobarwne lub dwubarwne.
Korzenie
Dość głęboki system korzeniowy, dzięki któremu rośliny są odporne na suszę i można je wykorzystywać do umacniania skarp i obsadzania murków.

Zastosowanie

Roślina ozdobna. Uznawany jest za jeden z pięciu podstawowych gatunków wiosennych bylin w ogródkach skalnych[4] (pozostałe to ubiorek wiecznie zielony, gęsiówka kaukaska, smagliczka skalna i żagwin ogrodowy). Dzięki temu, że tworzy zwartą darń jest także ważną rośliną okrywową. Tworzenie niskiej, zwartej darni, głęboki system korzeniowy i duża wytrzymałość na wysychanie decydują o jego dużej przydatności do obsadzania skarp i murków. Kwitnie bardzo obficie, w okresie kwitnienia tworząc jaskrawą, barwną plamę w ogrodzie[8]. Floks ten chętnie sadzony jest w ogrodach skalnych. Może służyć też do pokrywania dużych powierzchni zamiast trawnika[6]. Kwiaty floksa szydlastego przyciągną do ogrodu motyle[9]. Również po przekwitnięciu jest ozdobny, dzięki swoim jasnozielonym liściom. Najbardziej rozpowszechnione są odmiany o różowych, białych i fioletowych kwiatach. Kwitnie od połowy maja do początku czerwca. Kwiaty wyrastając na końcach pędów tworzą baldachogrona.

Uprawa

  • Wymagania: Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, wystarcza mu zwykła ziemia ogrodowa, lepiej jednak rośnie na glebach przepuszczalnych i piaszczystych. Wymaga stanowiska słonecznego[4][10]. Jest całkowicie mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3-10) i dość dobrze znosi suszę[10]. Jest też bardzo odporny na choroby i szkodniki. Największą szkodę mogą wyrządzać norniki i krety.
  • Rozmnażanie: Przez podział bryły korzeniowej (co daje niepewne jednak wyniki i wykonywane jest w drugiej połowie lata) lub przez sadzonki wierzchołkowe (także w drugiej połowie lata, pod osłonami)[6].
  • Pielęgnacja: Poza odchwaszczaniem nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Przez lato należy go zasilać nawozem wieloskładnikowym, a przy długotrwałej suszy podlewać.

Wybrane odmiany

  • 'Alice Wilson' – wzrost luźny, kwiaty liliowe[8].
  • 'Amazing Grace' – odmiana o kwiatach dwubarwnych, które są białe z różowo-purpurowym oczkiem.
  • 'Atropurpurea' – kwiaty intensywnie ciemnoczerwone[8].
  • 'Bavaria' – odmiana o kwiatach białych.
  • 'Camlaensis' – kwiaty duże ciemnoróżowe[8].
  • 'Candy Stripes' – kwiaty dwubarwne, biało-różowe[9].
  • 'Calvides White' – kwiaty tej odmiany mają barwę białą.
  • 'Coral Eye' – odmiana ta ma kwiaty jasnoróżowe z czerwono-koralowym oczkiem.
  • 'Emerald Cushion Blue' – kwiaty jasnoniebieskie[9].
  • 'G.F. Wilson' – kwiaty niebieskie, odmiana silnie rosnąca[8][6], wrażliwa na mróz – wymaga okrycia na zimę.
  • 'Maischnee' – kwiaty gęste, obfite, białe[8].
  • 'Moerheimi' – kwiaty bardzo intensywnie ciemnoróżowe[8].
  • 'Morgenstern' – kwiaty w kolorze cielistym z ciemniejszym oczkiem[8], bujny wzrost[6].
  • 'Nelsonii' (='J.G. Nelson') – kwiaty białe z czerwonym oczkiem[8].
  • 'Purple' Beauty' – odmiana o kwiatach fioletowych.
  • 'Red Wings' – odmiana ta ma kwiaty czerwone.
  • 'Ronsdorfer Schone' – kwiaty łososioworóżowe[8].
  • 'Scarlet Flame' – odmiana o krwistoczerwonych kwiatach.
  • 'Temiskaming' – liście ciemne, kwiaty karminowoczerwone[8][6], bujny wzrost[6].
  • 'White Delight' – kwiaty białe, duże[6].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-01] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-25].
  4. ↑ a b c Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983, s. 120. ISBN 83-09-00544-X.
  5. ↑ a b c d L. Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. 1998, s. 370.
  6. ↑ a b c d e f g h i j k J. Marcinkowski: Byliny ogrodowe. 2002, s. 331.
  7. ↑ a b c d e B. Slavík: Květena České Republiky 6. 2000, s. 161.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k Z. Hellwig: Byliny w parku i ogrodzie. wyd. I. 1978, s. 178.
  9. ↑ a b c B. Grabowska, T. Kubala: Byliny w twoim ogrodzie. 2010, s. 356.
  10. ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.

Bibliografia

  • Miłowit Boguszewicz, Piotr Banaszczak: Katalog roślin II : drzewa, krzewy, byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich. Warszawa: Agencja Promocji Zieleni. Związek Szkółkarzy Polskich, 2003. ISBN 83-912272-3-5.
  • J.A. Sendler (red.): Kwiaciarstwo. 1960, s. 245.
  • N. Krusze (red.): Ogrodnictwo w tabelach. 1980, s. 343.
  • A. Fedorov, R.V. Kamelin: Flora Partis Europaeae URSS. T.5. 1981, s. 356.

Media użyte na tej stronie

Phlox subulata flower.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Kwiat płomyka szydlastego (phlox subulata)
Phlox subulata a2.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Phlox subulata (pl. floks szydlasty)
Fujishibazakura.JPG
Phlox subulata and Mt. Fuji, taken on the event "Fuji-Shbazakura Festival" on 2008-05-15.