Folklor amerykański

Amerykański folklor – obejmuje tradycje ludowe kontynentu północnoamerykańskiego, zarówno jego rdzennych mieszkańców (różnych plemion Indian), jak i osadników z Europy od XVI w.

Na folklor składają się zwyczaje, przesądy, opowieści, muzyka, tańce i pieśni przekazywane drogą ustną, a także wytwory materialne społeczności i grup etnicznych kontynentu amerykańskiego. W Stanach Zjednoczonych, kraju masowej imigracji, daje to pole do szczególnie szerokich badań, zwłaszcza komparatywnych.

Współcześnie naukowcy amerykańscy zajmują się także w ramach badań nad folklorem tzw. legendami miejskimi – urban legend, które przekazywane są za pomocą nowoczesnych środków, takich jak radio, telewizja, internet (portale społecznościowe, listy dyskusyjne) oraz telefony komórkowe (smsy)[1].

Zarys historii folklorystyki amerykańskiej

W Stanach Zjednoczonych zorganizowane zbieranie i studiowanie folkloru amerykańskiego rozpoczęło się w drugiej połowie XIX wieku. W 1888 r. zostało założone American Folklore Society. Jedną z głównych przyczyn powstania folklorystyki w USA była zwiększająca się imigracja. Chociaż dziś folklorystyka jest liberalna i inkluzywna, to w przeszłości ruch folklorystyczny był ruchem konserwatywnym i ekskluzywnym. Właściwie aż do początku XX wieku amerykański folkloryzm zajmował się prawie wyłącznie balladami, ustnymi opowieściami i wyrobami rękodzieła wytworzonymi przez potomków emigrantów z wysp brytyjskich osiadłych w Nowej Anglii i rejonie Appalachów. Paradoksalnie dodano do tego pieśni i opowieści Afroamerykanów i to tylko dlatego, że obawiano się zaniku czarnej kultury w związku ze zniesieniem niewolnictwa na południu po wojnie secesyjnej. Dla konserwatywnej folklorystyki było to jakby zachowanie czegoś w rodzaju antebellum status quo[2].

Rozwój folklorystyki amerykańskiej polegał na przechodzeniu z pozycji konserwatywnych na liberalne. Uwidoczniło się to w poszerzaniu zakresu zainteresowań. Dziś folklor obejmuje wyróżniające się wytwory prawie każdej grupy, która może być określona etnicznie, narodowościowo, regionalnie, socjalnie i zawodowo. Dotyczy to ludzi żyjących i będących w różnym wieku; bada się nawet twórczość dzieci. W przeszłości badano tylko ludzi w starszym wieku, jako tzw. przekazicieli tradycji. I folkloryści zajęli się także folklorem miejskim.

W końcu folkloryści amerykańscy zauważyli, że naród amerykański składa się z imigrantów. Rozpoczęto badania folkloru amerykańskich Włochów, Greków, Polaków, Niemców itd. Bada się np. czy folklor Polaków jest tylko folklorem polskim w Ameryce, czy przeistoczył się już w nową jakość – folklor polsko-amerykański.

Ponieważ jedynymi nieimigrantami w Stanach Zjednoczonych są prawdziwi Amerykanie nazywani Indianami, folklorystyka zajęła się wszystkimi aspektami ich folkloru. Niektóre jego elementy zostały włączone już dawno do folkloru ogólnoamerykańskiego jak np. Bigfoot (właściwie Sasquatch, z języka Indian Saliszów se'sxac – dziki człowiek).

Niektóre tematy zajmujące folklorystykę amerykańską

Badania tradycyjne

Badania współczesne

Ważniejsze postacie folklorystyki amerykańskiej (badacze i kolekcjonerzy)

  • Moses Asch (1905-1986) (założyciel Folkways Records, warszawiak, syn pisarza Szaloma Asza)
  • Mary Hunter Austin (1868-1934)
  • Marius Barbeau (1883-1969)
  • Mary Elizabeth Barnicle (1891-1978)
  • Mac E. Barrick (1933-1991)
  • Phillips Barry (1880-1937)
  • William R. Bascom (1912-1981)
  • Fletcher S. Bassett (1847-1893)
  • Ernest Warren Baughman (1916-1990)
  • Earl Clifton Beck (1891-1977)
  • Martha Warren Beckwith (1871-1959)
  • Henry Marvin Belden (1868-1954)
  • Ruth Benedict (1887-1948)
  • Franz Boas (1858-1942)
  • Ralph Steele Boggs (1901-1994)
  • Banjamin A. Botkin (1901-1975)
  • John Mason Brewer (1896-1975)
  • Paul G. Brewster (1898-?)
  • Bertrand Harris Bronson (1902-1985)
  • Frank Clyde Brown (1870-1943)
  • Arthur Leon Campa (1905-1978)
  • Joseph Campbell (1904-1987)
  • Marie Alice Campbell (1903-1980)
  • Olive Dame Campbell (1882-1954)
  • Loman D. Cansler (1924-1992)
  • Carl Lamson Carmer (1983-1976)
  • Joseph Médard Carrière (1902-1970)
  • James Francis Child (1825-1896)
  • Abbie Holmes Christensen (1852-1938)
  • Robert Perry Christeson (1911-1992)
  • Josiah H. Combs (1886-1960)
  • Jack Conroy (1898-1990)
  • Thomas Frederick Crane (1844-1927)
  • Helen Creighton (1899-1989)
  • Levette Jay Davidson (1894-1957)
  • Arthur Kyle Davis Jr (1897-1972)
  • Frances Densmore (1867-1957)
  • J. Frank Dobie (1888-1964)
  • Richard M. Dorson (1916-1981)
  • Katherine Dunham (1909-2006)
  • Fannie Hardy Eckstorm (1865-1946)
  • Duncan B.M. Emrich (1908-1977)
  • Aurelio Macedonlo Espinosa (1880-1958)
  • Austin E. Fife (1909-1986)
  • Alcée Fortier (1856-1914)
  • Emelyn Elizabeth Gardner (1872-1987)
  • Anna Hadwick Gayton (1899-1977)
  • Gordon Hall Gerould (1877-1953)
  • Robert Winslow Gordon (1888-1961)
  • John Greenway (1919-1991)
  • Francis Barton Gummere (1855-1919
  • Wayland D. Hand (1907-1986)
  • Joel Chandler Harris (1848-1908)
  • Mellinger Edward Henry (1873–1946)
  • Melville Herskovits (1895-1963)
  • George Herzog (1901-1983)
  • Dorothy Mills Howard (1902-1996)
  • Arthur Palmer Hudson (1892-1978)
  • Zora Neale Hurston (1891-1960)
  • George Pullen Jackson (1874-1953)
  • Thelma Grey James (1899-1988)
  • Raymond Deloy Jameson (1895-1959)
  • William Hugh Jansen (1914-1979)
  • Guy Benton Johnson (1901-1991)
  • Louis Clark Jones (1908-1990)
  • Edwin Capers Kirkland (1903-1972)
  • George Lyman Kittredge (1860-1941)
  • Karl Knortz (1841-1918)
  • Sarah Gertrude Knott (1898-1984)
  • George Korson (1899-1967)
  • Rae Rosenblatt Korson (1901-1990)
  • Alexander Haggerty Krappe (1894-1947)
  • Gertrude Prokosch Kurath (1903-1992)
  • Luc Lacourcière (1910-1989)
  • MacEdward Leach (1892-1967)
  • Hector H. Lee (1908-1992)
  • Alan Lomax (1915-2002)
  • John Lomax (1867-1948)
  • Grant C. Loomis (1901-1963)
  • Albert Bates Lord (1912-1991)
  • Katherine Luomala (1907-1992)
  • Otis Tufton Mason (1838-1908)
  • James Mooney (1861-1921)
  • Ruth Ann Musick (1897-1974)
  • William Wells Newell (1839-1907)
  • John Jacob Niles (1892-1980)
  • Howard Washington Odum (1884-1954)
  • Mary Alicia Owen (1850-1935)
  • Mary Celestia Parler (1905-1981)
  • Milman Parry (1902-1935)
  • Louise Pound (1872-1958)
  • Richard August Reuss (1940-1988)
  • W. Edson Richmond (1916-1994)
  • Franz Rickaby (1889-1925)
  • Ralph Carter Rinzler (1934-1994)
  • Leonard Ward Roberts (1912-1983)
  • Emily Dorothy Scarborough (1878-1935)
  • Henry Rowe Schoolcraft (1793-1864)
  • Charles Louis Seeger (1886-1979
  • Cecil James Sharp (1859-1924)
  • Alfred L. Shoemaker (1913-)
  • Henry Wharton Shoemaker (1882-1958)
  • Charles M. Skinner (1852-1907)
  • Grace Partridge Smith (1869-1959)
  • Thomas Washington Talley (1870-1952)
  • Archer Taylor (1890-1973)
  • Jeannette Bell Thomas (1881-1982)
  • Harold W. Thompson (1891-1963)
  • Stith Thompson (1885-1976)
  • Silas Claiborn Turnbo (1844-1925)
  • Francis Lee Utley (1907-1974)
  • Ivan H. Walton (1893-1968)
  • Anne Locher Warner (1905-1991)
  • Frank Warner (1903-1978)
  • Newman Ivey White (1892-1948)
  • D.K. Wilgus (1918-1989)
  • John Quincy Wolf Jr (1901-1972)

Organizacje

Organizacje badawcze

  • American Folklife Center (1976)
  • American Folklore Society (1888)
  • Archive of Folk Culture (1928)
  • Center for the Study of Southern Culture
  • Smithsonian Institution

Firmy nagraniowe

Przypisy

  1. ↑ S.E. Schlosser: American Folklore. Urban Legends. [dostęp 2015-01-18].
  2. ↑ Przedwojenny stan rzeczy

Bibliografia

  • Alan Axelrod, Harry Oster. The Penguin Dictionary of American Folklore. Penguin Reference, Nowy Jork 2000 ​ISBN 0-14-100240-9​
  • Redaktorzy: Neal Walters i Brian Mansfield. Music Hound Folk. The Essential Album Guide. Visible Ink Press, Detroit 1998 ​ISBN 1-57859-037-X​