Fonograf
Fonograf (z gr. φωνή fonē, głos, oraz γραφή grafē, pisanie) – jedno z pierwszych urządzeń służących do zapisu i odtwarzania dźwięku, poprzednik gramofonu.
Został skonstruowany przez Thomasa Alvę Edisona. Edison swój wynalazek zademonstrował 29 listopada 1877, a opatentował 19 lutego 1878.
W fonografie dźwięk zapisywany był przy pomocy igły na cylindrze zakładanym na walec napędzany początkowo korbką, później mechanizmem sprężynowym. Odtwarzanie przebiegało w analogiczny sposób. Igła (rylec) wykonana była z diamentu. Dźwięk zapisywano rzeźbiąc rowek na folii cynowej nawiniętej na stalowy walec. Głośnikiem i mikrofonem była duża lejkowata metalowa tuba. Główną wadą zapisu na cynowej folii był brak możliwości tłoczenia kopii, dlatego od 1888 zaczęto produkować woskowe cylindry (umożliwiały dwie minuty nagrania), a w 1908 zaczęto produkcję wałków z celuloidu, które mieściły cztery minuty, a jakością przekraczały kilkukrotnie zapis na płytach. Z matrycy można było wytłoczyć kilka tysięcy wałków. Fonograf został wyparty przez, wynalezioną przez Emila Berlinera, płytę gramofonową, którą można było tłoczyć w jeszcze większych nakładach z matryc metalowych w masie szelakowej. W drugiej dekadzie XX wieku, kiedy to zaczęto nagrywać płyty do gramofonów metodą elektryczną, skończył się popyt na fonografy. Ostatni wyprodukowano w 1929[1].
W 2012 opublikowano informację[2], że znajdujące się od wielu lat w laboratoriach Thomasa Edisona pod Nowym Jorkiem cylindry z nagraniami, dotychczas niezidentyfikowane, udało się odtworzyć i skopiować[3]. Zawierają one nagrania dokonane przez Theo Wangemana, asystenta Thomasa Edisona, w latach 1889 i 1890, między innymi głosów Otto von Bismarcka i Helmuta von Moltkego[a].
Zobacz też
Posłuchaj tego artykułu | |
 | Plik audio został utworzony na podstawie wersji z 2011-10-22 i nie obejmuje późniejszych edycji. |
| Artykuły audio | |
Uwagi
- ↑ Jest to jedyne dziś znane nagranie głosu człowieka urodzonego w XVIII wieku (von Moltke urodził się w październiku 1800).
Przypisy
- ↑ Małgorzata Szubert: Leksykon rzeczy minionych i przemijających. Warszawa: Muza SA, 2003. ISBN 83-7319-138-0.
- ↑ Piotr Cieśliński, Mateusz Szaniewski: Bismarck drwi z Francuzów. Nagranie z woskowego walca, Wyborcza.pl, 2 lutego 2012
- ↑ Audio: Wangemann’s 1889–1890 European Recordings, nps.gov
Media użyte na tej stronie
Listening to phonograph cylinder via rubber ear-tubes,
Autor: Crystal SVG icon set, Licencja: LGPL
Ícono simple, sin detalles de un parlante en formato SGV
Autor: Borys Kozielski, Licencja: CC BY 3.0
Hasło Wikipedii czytane w studiu radiowym
Thomas Edison and his early phonograph. Cropped from U.S.A. Library of Congress copy. Edited Version. Dust removed by Arad.