Fontanna Manzla

Fontanna Manzla

Manzelbrunnen

Pocztówka z 1899: fontanna Manzla na tle Placu Tobruckiego i Czerwonego Ratusza
Państwo	Polska
Miejscowość	Szczecin
Miejsce	Plac Tobrucki
Typ pomnika	fontanna z rzeźbą
Projektant	Otto Rieth – architektura, Ludwig Manzel – rzeźba figuralna
Materiał	miedź
Data odsłonięcia	23 września 1898 r.
Data likwidacji	II wojna światowa, b. d.
Położenie na mapie Szczecina Fontanna Manzla
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Fontanna Manzla
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Fontanna Manzla
53°25′19″N 14°33′12″E/53,421944 14,553333

Fontanna Manzla (także Sedina) – obiekt składający się z basenu fontanny autorstwa Otto Rietha oraz kompozycji figuralnej Ludwiga Manzla, znajdujący się kiedyś przy placu Tobruckim, u zbiegu współczesnych ulic Dworcowej i Nowej w Szczecinie. W miejscu niezachowanej kompozycji powstał Pomnik z Kotwicą. Pomnik był inspiracją dla fontanny Sediny zbudowanej po wojnie według projektu Mieczysława Gliba i umieszczonej na placu Bolesława Chrobrego w Policach^[1].

Projekt i wymowa

Kompozycję figuralną wykonaną z miedzi w technice trybowania ustawiono na cokole z czerwonego piaskowca. Grupa figuralna złożona była ze wspartej na kotwicy postaci kobiecej, szybko po odsłonięciu nazwanej przez mieszkańców Sediną, trzymającej na ramieniu reję z rozpiętym na jej jaksztagu żaglem, mitologicznego bóstwa handlu – Merkurego, żeglujących w łodzi oraz bóstw morskich. Grupę umieszczono na skale, poniżej której znajdował się basen.

Symbolizowała Szczecin jako hanzeatyckie miasto handlu, żeglugi i przemysłu.

Historia

Fontanna Manzla na widokówce z lat 1899–1913

Ufundowaną przez Zarząd Pruskiego Funduszu Sztuki i Zarząd Miasta Szczecina fontannę odsłonięto 23 września 1898 w obecności cesarza Wilhelma II (w połączeniu z uroczystością oddania do użytku Basenu Wschodniego w porcie wolnocłowym na Łasztowni) w północnym narożniku obecnego placu Tobruckiego (wówczas Marktplatz), u zbiegu współczesnych ulic Dworcowej i Nowej. Całość obiektu nazwano Manzelbrunnen (pol. „fontanna Manzla”) od nazwiska autora kompozycji figuralnej – prof. Ludwiga Manzla.

Rzeźba została zdemontowana 29 lipca 1942 roku podczas II wojny światowej, po czym została przetopiona na cele wojenne. Oryginał kompozycji figuralnej, stanowiącej główny element fontanny, nie zachował się. W jej miejsce ustawiono kotwicę.

W 2004 zawiązał się społeczny komitet mający na celu restaurację fontanny poprzez zrekonstruowanie kompozycji figuralnej z dobrowolnych składek. W 2008 na zlecenie stowarzyszenia „Kupcy dla Szczecina” w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku powstał ponad dwumetrowy model rzeźby, prezentowany podczas dorocznych Dni Morza.

• 

  Ratusz z fontanną Manzla

• 

  Ratusz z fontanną z kotwicą

• 

  Pomnik z kotwicą, w miejscu dawnej Sediny

• 

  Model Sediny z piasku (Dni Morza 2008)

• 

  Model Sediny z piasku (Dni Morza 2008)

Kontrowersje wokół odbudowy

Według przeciwników odbudowy fontanny kompozycja figuralna z Sediną była inspirowana pangermańskimi poglądami XIX wiecznych studentów. Niemcy utożsamiali ptolemeuszowych Sedinów, umiejscawianych przez niego w górnym biegu Odry, z plemionami germańskimi i przypisywali im boginię Sedinę. W tym świetle przeciwnicy inicjatywy uznają Sedinę za propagandowy symbol germańskiej dominacji i rdzenności Pomorza Zachodniego^[2].

Wśród głosów sprzeciwu znalazły się głosy profesora historii Tadeusza Białeckiego^[3] (twórcy Encyklopedii Szczecina) i szczecińskiego historyka prof. Władysława Filipowiaka, publikowana na łamach miejscowej prasy.

Jan M. Piskorski, publicysta i historyk z Uniwersytetu Szczecińskiego na łamach Gazety Wyborczej napisał:

Także miejscowy oddział Stowarzyszenia na rzecz Tradycji i Kultury „Niklot” wystosował list otwarty w sprawie odbudowy pomnika Sediny, w którym napisał:

Popierający projekt rekonstrukcji kompozycji figuralnej z Sediną argumentują, że fontanna Manzla, a szczególnie centralna postać Sediny, stała się symbolem miasta. Nie widzą w niej pangermańskiej symboliki, gdyż została ufundowana przez miejscowych przedsiębiorców, a nie ruchy nacjonalistyczne. Nie ma znaczenia czy jest prawdziwym mitem czy jedynie fikcją, ważne jest, że stanowi symbol miasta.

Zobacz też

• Pomnik Amfitryty w Szczecinie

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia Szczecina, Tom II, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000, ISBN 83-7241-089-5.

Linki zewnętrzne

• Sedina a Szczecin
• O poszukiwaniach zaginionego pomnika Sediny
• Sedina, Amfitryta i... dziewczyna z magnoliami – artykuł, Gazeta Wyborcza Szczecin z 5 sierpnia 2009