Fontanna Margrabiego

Fontanna Margrabiego
Markgrafenbrunnen
Ilustracja
Fontanna w 2009 roku
Państwo Niemcy
Kraj związkowy Bawaria
MiejscowośćBayreuth
Typ pomnikafontanna
Styl architektonicznybarok
ProjektantElias Räntz
FundatorChristian Ernst
Materiałpiaskowiec
Data budowy1699–1705
Data odsłonięcia1705
Ważniejsze przebudowyprzeniesienie w 1748 roku
Położenie na mapie Bawarii
Mapa lokalizacyjna Bawarii
Fontanna Margrabiego
Fontanna Margrabiego
Położenie na mapie Niemiec
Mapa lokalizacyjna Niemiec
Fontanna Margrabiego
Fontanna Margrabiego
Ziemia49°56′31,56″N 11°34′37,20″E/49,942100 11,577000

Fontanna Margrabiego (niem. Markgrafenbrunnen) – fontanna znajdująca się w mieście Bayreuth, w kraju związkowym Bawaria w Niemczech. Powstała jako pomnik margrabiego Christiana Ernsta z Brandenburgii-Bayreuth upamiętniający jego udział w wyzwoleniu Wiednia obleganego przez Turków w 1683 roku. Statua Margrabiego na koniu znajduje się pośrodku fontanny, otoczona przez rzeźby przedstawiające w sposób symboliczny cztery znane kontynenty oraz cztery rzeki wypływające ze Smreczan.

Historia

Fontannę zbudował w latach 1699–1705 niemiecki rzeźbiarz Elias Räntz na zamówienie margrabiego Christiana Ernsta. Została ona umieszczona na dziedzińcu Starego Zamku, dziś stoi przed Nowym Zamkiem (Neues Schloss). Została tam przeniesiona w 1748 roku w związku ze zbliżającym się ślubem Elżbiety córki Fryderyka III. Spodziewano się wielu gości, a fontanna zajmowała miejsce potrzebne dla powozów. Przeniesienie nadzorował nadworny architekt Joseph Saint-Pierre[1]. Sam Nowy Zamek został zbudowany później, bo w 1756 roku[2].

Pomnik konny

Siedzący na koniu margrabia Christian Ernst ma na sobie zbroję. Pod kopytami jego konia leży Turek. Z drugiej strony dworski błazen Johann Tramm trzyma tarczę z napisem „PIETAS AD OMNIA UTILIS” (Sumienność we wszystkim)[3][1].

Cokół

Na cokole znajduje się napis IPSO SERENISS NATAL D. 27. IV L. AN. AET. 56, który informuje, że fontannę ukończono na 56. urodziny Margrabiego. Dalsza część napisu: PRINCIPIS IS BONVS EST FONS, EX QVO QVATVOR AQVAE ORBIS AD PARTES MOENVS, NABA, SALA, EGRA RVVNT (co można przetłumaczyć: książę jest dobrym źródłem, z niego płyną rzeki Men, Naab, Soława, Ohrza w cztery strony świata)[1].

Tekst jest przykładem barokowego chronostychu: część liter zaznaczono zgodnie z panującym zwyczajem przez powiększenie[4]. Czytając je otrzymujemy rzymskie cyfry ICIIIVVVVIDMVLVV, które po zsumowaniu dają datę 1705, czyli rok ukończenia budowy fontanny. Poniżej na dwóch bokach cokołu umieszczono tarcze herbowe Brandenburgii i Wirtembergii. Na pozostałych znajduje się napis: IMPERANTE PATRIAE PATRE CHRISTIANO ERNESTO, MARGGRAFIO BRANDENBURGIGO HEROE INVIGTISSIMO, FLORENTE IPSIUS CONIUGE SOPHIA LOUYSA NATA DUC WURTENBERGIGA POSITA HAEC FUIT MACHINA[5], który mówi, że fontannę tą ufundowano ku czci margrabiego Brandenburgii Christiana Ernsta i jego żony księżniczki Wirtembergii Zofii Luizy.

Pozostałe rzeźby

W dolnej części fontanny umieszczono cztery grupy rzeźb. Każda z nich przedstawia postać siedzącą na zwierzęciu. Reprezentują one cztery rzeki wypływające ze Smreczan płynące w cztery strony świata (Europę, Azję, Afrykę i Amerykę). Europa siedzi na byku, a w ręce trzyma wieniec laurowy. Rzeźba była skierowana na północ, tak jak rzeka Soława. Azję przedstawia jeździec w turbanie trzymający w ręce włócznię. Tak jak rzeka Ohrza był skierowany na wschód. Symbolem Afryki jest nubijczyk siedzący na lwie. Tak jak Naab był skierowany w kierunku południowym. W ręku trzyma strzałę, a na plecach ma kołczan. Indianin reprezentujący Amerykę siedzi na gryfie, mitologicznym zwierzęciu, będącym połączeniem orła i lwa. Pierwotnie wypływające z dzioba gryfa wody płynęły tak jak Men na zachód. Podczas przenoszenia fontanny w 1848 roku w nowe miejsc rzeźby nie zostały ustawione prawidłowo, dlatego symbolika nie jest zachowana[1].

Galeria

Przypisy

  1. a b c d Der Markgrafenbrunnen am Neuen Schloss in Bayreuth, Markgrafenkultur [dostęp 2019-10-26] (niem.).
  2. Die Internetplattform für Unterkunftshäuser und Berge im Fichtelgebirge., bayern-fichtelgebirge.de [dostęp 2019-10-26].
  3. Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej: Scultetus Bartholomäus, jbc.jelenia-gora.pl [dostęp 2019-10-26].
  4. Aleksandrowicz Tadeusz, Barokowe chronostychy łacińskie w Cieszynie, [w:] I. Opacki, B. Mazurkowa (red.), Dzieło literackie i książka w kulturze. Studia i szkice ofiarowane Profesor Renardzie Ocieczek w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej, Katowice 2002, s. 113-119.
  5. Marion Romberg, Bayreuth (Bayreuth), Markgrafenbrunnen, erdteilallegorien.univie.ac.at, 29 kwietnia 2013 [dostęp 2019-10-26] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Bavaria location map G.svg
Autor: Hanhil based upon previous work by TUBS, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map Bavaria, showing position of Bavaria within Germany. Geographic limits of the map:
Germany location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Legenda pomnik.svg
Symbol pomnika do legendy mapy
Markgrafenbrunnen Bayreuth 6.jpg
(c) CTS, CC-BY-SA-3.0
Markgrafenbrunnen in Bayreuth
Margrafenbrunnen Bayreuth 04 DSC04861 20.05.09.jpg
Autor: Bayreuth2009, Licencja: CC BY 3.0
Markgrafenbrunnen Bayreuth (1699-1705 von Elias Räntz gefertigt).
Bayreuth, Neues Schloß, Markgrafenbrunnen-004.jpg
Autor: Tilman2007, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bayreuth, Neues Schloß, Markgrafenbrunnen
Markgrafenbrunnen Bayreuth 5.jpg
(c) CTS, CC-BY-SA-3.0
Markgrafenbrunnen in Bayreuth
Bayreuth, Neues Schloß, Markgrafenbrunnen-005.jpg
Autor: Tilman2007, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bayreuth, Neues Schloß, Markgrafenbrunnen