Forma muzyczna

Forma muzyczna – ogólna budowa utworu muzycznego, efekt współdziałania elementów dzieła muzycznego. Jest to środek realizacji wyrazu emocjonalnego dzieła muzycznego, za pomocą technik kompozytorskich. Każdy utwór, będąc dziełem niepowtarzalnym, pozostaje w różnym stosunku do formy, a w wielu utworach schematy formalne krzyżują się ze sobą (np. forma pieśni z rondem). Każdy utwór kojarzony z daną formą jest nierozerwalnie związany z konkretnym środkiem wykonawczym (obsadą)[1][2].

Forma organizuje mniejsze i większe części utworu i ustala zasady ich relacji i powtórzeń. Forma muzyczna niekiedy określa także charakter i nastrój muzyki. Wielkie formy muzyczne takie jak: sonata, symfonia czy koncert oraz opera zostały zainicjowane w baroku oraz rozwinięte i ostatecznie skodyfikowane w okresie klasycyzmu. W okresie romantyzmu, choć kompozytorzy dość ściśle trzymali się zasad tworzenia form muzycznych, można już zauważyć pewną dowolność w ich interpretacji. Okres romantyzmu jest czasem eksplozji tzw. małych form muzycznych, najczęściej fortepianowych, o bardzo indywidualnym charakterze (np. pieśń).

Klasyczne formy muzyczne zostały zburzone w muzyce współczesnej. Współcześnie często przez przekorę kompozytorów lub z powodu braku innych terminów klasyfikuje się utwory używając nazw klasycznych form, choć często nie mają one z nimi wiele wspólnego. Jest wiele podziałów form, można je dzielić ze względu na liczbę części, środki wykonawcze, fakturę i inne.

Formy muzyczne

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Habela 1968 ↓, s. 66.
  2. ↑ Chodkowski 1995 ↓, s. 274-279.

Bibliografia

  • Jerzy Habela: Słowniczek muzyczny. Warszawa: PWM, 1968. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
  • Danuta Wójcik: ABC form muzycznych. Musica Iagellonica, 1999. ISBN 83-7099-103-3. (pol.)