Formacja (geologia)

Formacja – podstawowa formalna jednostka litostratygraficzna wydzielana wyłącznie na podstawie cech litologicznych.

Formacja jest bazalnym wydzieleniem litostratygraficznym, co oznacza, że wszystkie inne jednostki (np. ogniwo, grupa) mogą być wyróżnione tylko pod warunkiem wcześniejszego ustanowienia formacji i muszą się do niej odnosić. Do formacji zalicza się zespół skał o podobnej litologii i bez większych niezgodności. Minimalna miąższość formacji nie jest określona, jednak formacja musi mieć miąższość umożliwiającą jej wykartowanie na mapie w skali 1 : 50 000. Do formalnego wydzielenia formacji konieczne jest podanie jej stratotypu i hipostratotypów, zdefiniowanie granicy dolnej i górnej oraz opublikowanie w prasie naukowej. Nazwa formacji musi zawierać dwa człony: słowo „formacja” oraz człon geograficzny, związany zwykle z lokalizacją stratotypu lub obszaru wzorcowego. W nazwie może też być człon określający dominujący typ litologiczny skały. Przykładowe nazwy formacji: formacja piaskowców z Wiśniówki, formacja górażdżańska.

W starszej literaturze geologicznej używa się też terminu formacja w sensie nieformalnej jednostki litostratygraficznej, na określenie różnych pakietów skał, czasami wydzielenie takich formacji dokonywano na bazie np. skamieniałości.

Bibliografia

• G. Racki & M. Narkiewicz (red.): Polskie zasady stratygrafii, Wyd. PIG, Warszawa 2006