Formacja (literaturoznawstwo)

Formacja – koncepcja periodyzacyjna Jerzego Ziomka, wprowadzona do badań historycznoliterackich w 1986 roku[1], oznaczająca nurt literacki o najdłuższym czasie trwania (dłuższym od epoki literackiej). Koncepcja ta jest rozwinięciem propozycji Fernanda Braudela[2] – twórcy wizji "globalnej historii", zgodnie z którą w określonym, stosunkowo długim czasie historycznym można zaobserwować rytmiczne "pasma" czasowe.

Jerzy Ziomek wyróżnił cztery wielkie formacje, które wiążą literaturę polską z kulturą europejską:

  1. Średniowiecze (mające trwać do przełomu XV i XVI wieku)
  2. Klasycyzm (do początku XIX wieku, obejmująca tradycyjnie wyodrębniony renesans i oświecenie)
  3. Romantyzm (XIX wiek, czyli także pozytywizm i początek Młodej Polski)
  4. Awangardyzm (wiek XX)

Każda z tych czterech formacji w zupełnie inny sposób odpowiada na problemy stawiane przez sztukę, w tym także literaturę (np. rozumienie twórcy i jego roli, odmienne kategorie estetyczne, wiążący mit dziejowy, podstawowy, określony stosunek do twórczości etc.).

W odróżnieniu od epoki literackiej formacja jest periodyzacją o charakterze linearnym, a nie cyklicznym, tak jak to ma miejsce w przypadku koncepcji prądu literackiego Juliana Krzyżanowskiego[2].

Przypisy

  1. ↑ Bogumiła Kaniewska, Anna Legeżyńska: Teoria literatury: skrypt dla studentów filologii polskiej. Poznań: Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", 2005, s. 116. ISBN 83-88176-60-9.
  2. ↑ a b Bogumiła Kaniewska, Anna Legeżyńska: Teoria literatury: skrypt dla studentów filologii polskiej. Poznań: Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", 2005, s. 115. ISBN 83-88176-60-9.

Bibliografia

  • Bogumiła Kaniewska, Anna Legeżyńska: Teoria literatury: skrypt dla studentów filologii polskiej. Poznań: Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", 2005. ISBN 83-88176-60-9.