Forst (Lausitz)

Forst (Lausitz)
Baršć (Łužyca)

Kamienice przy Rynku
Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Powierzchnia	109,91 km²
Wysokość	72 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2013) • liczba ludności • gęstość	19 053 173 os./km²
Nr kierunkowy	03562
Kod pocztowy	03149
Tablice rejestracyjne	SPN
Położenie na mapie Brandenburgii Forst (Lausitz) Baršć (Łužyca)
Położenie na mapie Niemiec Forst (Lausitz) Baršć (Łužyca)
51°44′N 14°38′E/51,733333 14,633333
Strona internetowa
Portal Niemcy

Forst (Lausitz)^[1] (pol. hist. Barszcz^[2], Barść^[3]; dolnołuż. Baršć (Łužyca)^[4], wym. [ˈbarʃt͡ɕ]) – miasto we wschodniej części Niemiec, w kraju związkowym Brandenburgia, siedziba powiatu Spree-Neiße. Leży nad Nysą Łużycką, środkiem której przebiega granica z Polską. Naprzeciwko miasta po polskiej stronie rzeki znajduje się wieś Zasieki, która przed 1945 r. była częścią Forst (Lausitz) zwaną Berge. Ludność miasta wynosi ponad 19 tys. mieszkańców (2013).

Znajduje się tutaj 17-hektarowy Wschodnioniemiecki Ogród Różany z fontannami, rzeźbami i placem zabaw, w którym obserwować można prawie 1000 odmian róż, w tym takie, jak róża zielona, czarna czy też czteropłatkowa oskrzydlona^[5].

Historia

W XIII w. istniały tutaj zamek i osada, która w 1265 r.^[2] otrzymała prawa miejskie. Odkąd miasto uzyskało przywilej wyrobu sukna w 1418 r.^[2], rozwinął się tutaj przemysł tkacki. W 1589 miał miejsce pierwszy pożar kościoła św. Mikołaja (kościół płonął jeszcze kilkakrotnie w XVII i XVIII w.)^[6]. Od 1628 w mieście osiedlali się sukiennicy z Wielkopolski (z Leszna, Międzyrzecza i Wschowy)^[7] i Niderlandów. Byli oni protestantami.

Miasto poniosło ciężkie straty w wyniku wojny trzydziestoletniej. W 1626 było okupowane przez wojska Albrechta von Wallensteina^[7], a w 1642 przez Szwedów, którzy splądrowali miasto, rabując m.in. organy z kościoła św. Mikołaja w celu ich przetopienia na amunicję^[6]. W 1635, wraz z całymi niemal Łużycami, zostało na mocy pokoju praskiego utracone przez Królestwo Czech na rzecz Elektoratu Saksonii. W latach 1697–1706 i 1709–1763 leżało w granicach unijnego państwa polsko-saskiego. W 1746 miasto nabył Henryk Brühl, wszechwładny minister króla Polski Augusta III^[7]. W nocy z 11 na 12 lipca 1748 miał miejsce wielki pożar miasta^[8]. Po kilku dniach informacja dotarła do Warszawy, po czym minister zdecydował o odbudowie miasta w stylu barokowym, powierzając to zadanie architektowi Janowi Krzysztofowi Knöffelowi^[7][8]. W 1749 r. przez miasto poprowadzono trakt pocztowy łączący Warszawę i Drezno^[9]. Minister spoczął w miejscowym kościele św. Mikołaja w 1763^[8]. W latach 1807–1815 wraz z utworzonym w 1806 r. Królestwem Saksonii miasto było połączone unią z Księstwem Warszawskim. W 1815 r. Królestwo Saksonii zostało ukarane przez kongres wiedeński za sojusz z Napoleonem utratą Łużyc Dolnych na rzecz Prus. W tych okolicznościach miasto zostało przyłączone do Królestwa Prus.

Ruiny miasta w 1945 roku

W 1871 r. Forst zostało częścią zjednoczonych Niemiec. Od 1886 r. należy do rejencji frankfurckiej w prowincji Brandenburgia. W 1897 ucierpiało w wyniku powodzi^[7]. Podczas II wojny światowej miasto zostało zniszczone w 80%^[2]. Z tego też powodu nie zachowało się tutaj zbyt wiele pamiątek z przeszłości. W 1945 r. miasto znalazło się w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec, z której w 1949 r. utworzono Niemiecką Republikę Demokratyczną. Funkcjonowało tu polsko-niemieckie drogowe przejście graniczne Forst-Zasieki i przejście graniczne Forst-Olszyna oraz kolejowe przejście graniczne Forst-Zasieki, które zostały zlikwidowane 21 grudnia 2007 r. po przystąpieniu Polski do układu z Schengen.

W latach 2012–2013 przeprowadzono renowację sarkofagu Henryka Brühla oraz krypty kościelnej, po czym w 250. rocznicę pierwszego pochówku, 4 listopada 2013, uroczyście ponownie złożono trumnę w krypcie^[6].

Zabytki

Z zabytków w Forst (Lausitz) pozostały:

• kościół św. Mikołaja, późnogotycki z XV w.,
• budynek starostwa z końca XVII w.,
• kościół Serca Jezusa, katolicki z XIX w.,
• ruiny zamku z ogrodem różanym,
• wieża ciśnień.

Transport

Niedaleko na południe od miasta przebiega autostrada A15.

W 1872 r. przez miasto zbudowano linię kolejową z Chociebuża do Żagania. Wpłynęło to na rozwój miejscowego przemysłu.

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł włókienniczy, maszynowy oraz metalowy^[10].

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

• Polska: Brody, Lubsko
• Nadrenia Północna-Westfalia: Wermelskirchen

Galeria

• 

  Kościół Serca Jezusa

• 

  Kaplica katolicka

• 

  Ogród różany

• 

  Wieża ciśnień

• 

  Dwujęzyczny niemiecki i dolnołużycki napis z nazwą stacji kolejowej Forst-Baršć

• 

  Kościół św. Mikołaja

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof RadosławK.R. Mazurski Krzysztof RadosławK.R., AndrzejA. Zieliński AndrzejA., Łużyce, Warszawa: KAW, 1984, ISBN 83-03-00772-6, OCLC 76329792 .

Linki zewnętrzne

• Mapka i krótki opis. forum-grenzstaedte.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-20)].