Fort IX Twierdzy Toruń

Fort IX Bolesław Chrobry
Fort IVa Heinrich von Plauen
Symbol zabytku nr rej. A/1370 z 25 czerwca 1980
Ilustracja
Fort w 2011 roku
Państwo Polska
Województwo kujawsko-pomorskie
MiejscowośćToruń
Adresul. Szosa Okrężna 4
Typ budynkufort
Rozpoczęcie budowy1882
Ukończenie budowy1884
Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fort IX Bolesław ChrobryFort IVa Heinrich von Plauen”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Ziemia53°00′56,49″N 18°33′30,50″E/53,015692 18,558472

Fort IX Twierdzy Toruń - pośredni fort artyleryjski, zbudowany pod nazwą Fort IVa Heinrich von Plauen.

Lokalizacja

Fort znajduje się w prawobrzeżnej części miasta, w dzielnicy Bydgoskie Przedmieście, przy ulicy Szosa Okrężna 4.

Historia

Zbudowany w latach 1882-1884 na planie pięciokąta. Chociaż pierwotne plany obiektu przewidywały powstanie trapezowego fortu pośredniego, jeszcze przed rozpoczęciem właściwych prac budowlanych zmieniono koncepcję na pięcioboczny, zredukowany pod względem rozmiarów (rozpiętość w narożnikach szyi tylko 176 m) fort. Miał on chronić Toruń od strony zachodniej; ogień jego dział sięgał do miejscowości Stary Toruń. Załogę stanowił 1 batalion piechoty oraz obsługa 11 stanowisk artyleryjskich z dwoma punktami obserwacyjnymi typu WT-90, rozlokowana w 23 pomieszczeniach mieszkalnych.

Fort posiada dwukondygnacyjne koszary szyjowe, obustronnie oskarpowaną suchą fosę oraz 4 kaponiery - dwie kaponiery barkowe, szyjową i czołową (obie dwustronne). Na wale dolnym, na który wychodziły korytarze wyższej kondygnacji, zlokalizowane były stanowiska piechoty i stanowiska artyleryjskie. Do maksimum zredukowana została powierzchnia magazynowa oraz dziedzińce forteczne, niemal całkowicie zabudowane przez pochylnie wiodące do wału górnego. Podobnie zredukowany został plac broni, broniony przez ciężką kratę forteczną (pierwotnie otaczającą całość zabudowań). Do wnętrza fortu prowadził żelazny most zwodzony i brama główna.

W 1894 roku fort został zmodernizowany poprzez założenie instalacji elektrycznej i wodociągowej oraz wzmocnienie sklepień metrową warstwą betonu. Poprawiono stan umocnień ziemnych i zamaskowano stoki forteczne krzakami. Całość otoczono drutem kolczastym.

W 1920 roku w forcie zlokalizowano 8. Okręgowy Szpital Koni i szkołę podkuwaczy koni. Sporadycznie kwaterowano w nim wojska uczestniczące w danym momencie w manewrach. Fort po wyjeździe wojsk pruskich był zdewastowany (świadome uszkodzenie wszystkich instalacji) i całkowicie pozbawiony wyposażenia, mimo tego Zarząd Forteczny dokonał jedynie częściowej jego konserwacji[1][2][3].

Po 1945 roku

W latach 60. XX w. podjęto rozbiórkę fortu, lecz jej nie ukończono; ostatecznie rozbudowa budynków przemysłowych i transportowych doprowadziła do zniwelowania części wałów, zasypania fosy i zniszczenia wszystkich stanowisk artylerii. Otoczenie fortu zostało silnie przekształcone przez budowę garaży.

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. Twierdza Toruń | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2016-11-09].
  2. Michał P. Kadlec, PO TORUNIU: Fort I im. Jana III Sobieskiego, PO TORUNIU [dostęp 2016-11-09].
  3. JW Web Development, Twierdza Toruń i Forty toruńskie, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2016-11-09].

Bibliografia

  • Toruń Przewodnik i Informator wyd. Literat ​ISBN 978-83-7527-023-5

Media użyte na tej stronie

Toruń location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Toruń, Polska
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
FortTorun4 DSC0019.JPG
Autor: Wistula, Licencja: CC BY 3.0
Fort IV Torun
Twierdza Torun Fort IX 2011.jpg
Autor: Michał Madajewski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Fort IX Twierdzy Toruń
Twierdza Torun Fort IX (babu2).jpg
Autor: babu2, Licencja: CC BY 2.0
Dziedziniec wjazdowy Fortu IX Twierdzy Toruń
Fort IX Bolesław Chrobry (Toruń, Poland) seen by the American reconnaissance satellite Corona 98 (KH-4A 1023) (1965-08-23).png
Fort IX "Bolesław Chrobry" Twierdzy Toruń sfotografowane przez amerykańskiego satelitę wywiadowczego Corona 98 (KH-4A 1023) w dniu 23 sierpnia 1965 r.
603013 Toruń Fort Bolesław Chrobry 01.JPG
Autor: Dawid Galus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID
603013 Toruń Fort Bolesław Chrobry 02.JPG
Autor: Dawid Galus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID