Fort Rinella

Bateria Rinella

Wejście do Baterii Rinella
Państwo	Malta
Lokalizacja	Kalkara
Część	fortyfikacji Malty
Typ	Bateria artyleryjska
Data budowy	1878-1886
Data eksploatacji	1886-1965
Położenie na mapie Malty Bateria Rinella
Położenie na mapie Morza Śródziemnego Bateria Rinella
35°53′40″N 14°31′57″E/35,894444 14,532500

Bateria Rinella (malt. Batterija ta’ Rinella, ang. Rinella Battery) – bateria artyleryjska z epoki wiktoriańskiej w Kalkara na Malcie. Jest powszechnie nazywana Fort Rinella (malt. Forti Rinella, ang. Fort Rinella), chociaż w czasie, gdy była używana, nie była klasyfikowana jako fort^[1]. Znajduje się tam jedno z dwóch zachowanych 100-tonowych dział Armstronga(ang.).

Historia

100-tonowe działo Armstronga

Brytyjczycy wybudowali baterię w latach 1878–1886, ponad brzegiem morza, na wschód od wejścia do Grand Harbour, pomiędzy Fortem Ricasoli a Fortem St. Rocco.

Bateria została zbudowana w celu umieszczenia w niej pojedynczego 100-tonowego 450-milimetrowego działa Armstronga, wyprodukowanego przez Elswick Ordnance Company, oddział zbrojeniowy brytyjskiej firmy Armstrong Whitworth. Bateria jest jedną z pary; jednakże działo zainstalowane na siostrzanej baterii Cambridge obok Tigné Point, na zachód od Grand Harbour, już nie istnieje. Brytyjczycy zamontowali drugą parę dział 100-tonowych, aby ochraniały Gibraltar, instalując jedno z nich w baterii Victorii w roku 1879, drugie w baterii Napier of Magdala w roku 1883. Na Gibraltarze przetrwało tylko działo w tej drugiej.

Brytyjczycy czuli potrzebę posiadania tak olbrzymich dział, jako odpowiedź na budowę w roku 1873 przez Włochów dwóch okrętów wojennych: „Caio Duilio” oraz „Enrico Dandolo”, z 22-calowym stalowym opancerzeniem oraz czterema 100-tonowymi działami Armstronga na każdym z nich. Uzbrajając Gibraltar i Maltę, Brytyjczycy starali się zabezpieczyć ważną drogę do Indii przez Morze Śródziemne i Kanał Sueski, otwarty w roku 1869.

Bateria ma skromne rozmiary, ponieważ została zaprojektowana dla używania i osłaniania jednego dużego działa, z jego obsługą, magazynem prochu, składami, instalacją pomocniczą oraz stacjonującym wewnątrz oddziałem żołnierzy, odkomenderowanych do ochrony budowli.

Działo było zainstalowane en barbette na wózku z kutego żelaza, i strzelało ponad parapetem (osłoną). To umożliwiało załodze obsługę działa i oddawanie strzałów bez narażania siebie i działa na ogień wroga. Bateria była skonstruowana tak, że mogła ostrzeliwać okręty wroga na odległość do 7000 jardów (6,4 km). Niski profil budowli oraz schowane głęboko pod ziemią pomieszczenia maszynowni i magazyny, pozwalały w zamierzeniu przetrwać kontrostrzał z dużych okrętów nieprzyjaciela.

Bateria nie ma dodatkowego uzbrojenia, a jej fortyfikacje – proste rowy, kaponiery, galeria strzelecka na przeciwskarpie, strzeleckie punkty ogniowe – były przeznaczone w większości do prowadzenia ognia z broni strzeleckiej i do użycia granatów.

Olbrzymie działo jest o wiele za ciężkie, aby mogło być ustawiane ręcznie. Stąd w baterii znajdował się silnik parowy, napędzający system hydrauliczny, który z kolei poruszał działo w pionie oraz poziomie, obsługiwał system ładowania oraz czyszczenia działa, zasilał windy do transportu 900-kilogramowych (2000 lb) pocisków oraz 200-kilogramowych (450 lb) ładunków prochu z magazynów do komory ładowania.

Działo mogło wystrzelić pojedynczy pocisk co 6 minut. Po oddaniu strzału działo było obracane, a lufa obniżana tak, by być w linii z oknem ładowania w kazamacie amunicyjnej, odsuwając pokrywę okna. Następnie działo płukano wodą dla schłodzenia, oczyszczenia z pozostałości prochu i żarzących się resztek poprzedniego ładunku. Dalej mechanicznie ładowano od przodu i ubijano zapakowany w jedwab ładunek, zawierający materiał miotający (czarny proch), a następnie tą samą drogą wkładano pocisk. Załadowane działo było, za pomocą mechanizmu hydraulicznego, podnoszone i przesuwane na pozycję, po czym następował wystrzał, odpalany elektrycznie. Po wystrzale działo operację powtarzano, ale działo ustawiano naprzeciw drugiej kazamaty amunicyjnej, podczas gdy pierwsza była w tym czasie zaopatrywana, z magazynu ulokowanego poniżej, w elementy kolejnego ładunku.

Dwie oddzielne komory ładowania, każda zaopatrywana z osobnego magazynu, także posiadanie zapasowej pompy hydraulicznej, obsługiwanej przez 40 ludzi, co zapewniało utrzymanie ciśnienia hydraulicznego, potrzebnego do obsługi działa – wszystko to zapewniało pracę baterii, nawet poważnie uszkodzonej.

Początkowo wewnętrzne powierzchnie stanowiska działa były wyłożone kamieniem. Później okazało się to jej słabym punktem, i zastąpiono kamień powierzchnią wykonaną z ziemi, która lepiej pochłaniała energię pocisków wroga. Wykładzina kamienna została w komorach ładowania działa.

100-tonowe działo przybyło z Woolwich na Maltę 10 września 1882 roku. Przebywało ono w stoczni przez szereg miesięcy, zanim przetransportowano je do Rinella Bay. Stamtąd setka mężczyzn z Royal Artillery transportowała je ręcznie na miejsce przeznaczenia, co zajęło im kolejne trzy miesiące. Wreszcie w styczniu 1884 roku działo było gotowe do użycia.

Ponieważ pojedynczy nabój kosztował tyle samo, ile dzienny żołd 2600 żołnierzy, w praktyce użycie działa było ograniczone do jednego wystrzału na trzy miesiące. Działo wystrzeliło ostatni raz 5 maja 1905 roku, i zostało wyłączone ze służby w roku 1906. Było w aktywnej służbie jedynie przez 20 lat i nigdy nie zostało użyte w prawdziwej bitwie.

Po tym, jak działo „przeszło na emeryturę”, bateria Rinella zaczęła być używana jako posterunek obserwacyjny dla dział w forcie Ricasoli, i niestety w pewnym momencie, zbędne już silnik parowy i układ hydrauliczny zostały usunięte. Podczas II wojny światowej Royal Navy wykorzystywała strukturę jako zapasową składnicę. Bateria nadawała się do tego idealnie, ponieważ porosła mchem i trawą, dla obserwatora z samolotu zlewała się z otaczającymi ją polami. Mimo tego, była trafiona bombami lotniczymi siedem razy. Royal Navy wycofała się z baterii w roku 1965.

W latach 1970. bateria używana była w filmach Zeppelin(ang.) (1971), Młody Winston (1972) oraz Shout at the Devil(ang.) (1976).

Współcześnie

Odtwarzanie historii w baterii Rinella

W roku 1991 bateria Rinella została przekazana pod opiekę maltańskiego zarządu powierniczego Fondazzjoni Wirt Artna. Została odrestaurowana, i od roku 1996 jest otwarta dla publiczności jako muzeum na wolnym powietrzu. Działo również zostało odnowione, i w dniu 21 listopada 2005 roku, po ponad 100-letniej przerwie, zagrzmiało znowu, odpalone przez Petera Caruanę, szefa ministrów Gibraltaru, który ma maltańskie korzenie^[2].

Niestety, ani silnik parowy, ani układ hydrauliczny nie zachowały się. Działo jest odpalane raz do roku, przez ochotników używających jedynie czarnego prochu, aby podtrzymać jego aktywność i uatrakcyjnić zwiedzanie^[3].

W ciągu roku, od poniedziałku do soboty (w godz. 10–17), aktorzy ubrani w mundury XIX-wiecznych żołnierzy brytyjskich, służą jako przewodnicy wycieczek, przedstawiając inscenizację z użyciem historycznej broni oraz kawalerii. Można też wystrzelić z działa z epoki wiktoriańskiej, muszkietu lub zostać „sponsorem” konia kawaleryjskiego.

W roku 2015 bateria była brana pod uwagę jako potencjalne miejsce na kampus dla mającego powstać American University of Malta(ang.). Na szczęście kampus został rozdzielony pomiędzy Dok nr 1 w Cospicua i Żonqor Point w Marsaskala^[4].

W filatelistyce

W roku 2010 poczty Malty i Gibraltaru edytowały 4-znaczkowe wydanie wspólne(ang.), przedstawiające 100-tonowe działa przetrwałe na obu terenach. Dwa znaczki pokazują działo z baterii Rinella, dwa zaś z baterii Napier of Magdala na Gibraltarze. Na jednym z każdej pary jest widok z roku 1882, na drugim – z roku 2010.^[5]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna (ang. )
• Image gallery at nieveler.org (ang. )
• Military Architecture of the 100 Ton Gun Batteries (ang. )
• Victorian Forts description (ang. )