Fort VIII w Poznaniu

Fort VIII
Fort 8

nr rej. A-245 z 25 maja 1983[1][2]
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	ul. Rumuńska[1] ob. 36 ark. 32 dz. 41/18, 41/17, 41/3[3]
Typ budynku	fort
Architekt	Hans von Biehler
Rozpoczęcie budowy	1876
Ukończenie budowy	1882
Ważniejsze przebudowy	1888-1889, ok. 1905, 1913-1914
Właściciel	wł. prywatna[3]
Plan budynku
Położenie na mapie Poznania Fort VIII Fort 8
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Fort VIII Fort 8
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Fort VIII Fort 8
52°23′42″N 16°51′26″E/52,395000 16,857222

Fort VIII (Grolman, Kazimierza Grudzielskiego) – jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań. Znajduje się na Kasztelanowie, na obszarze osiedla samorządowego Grunwald Południe, przy ulicy Rumuńskiej^[1].

Historia

Zbudowany został w latach 1876–1882, w pierwszym etapie budowy twierdzy fortowej^[4]. Fort otrzymał nazwę Grolman na cześć Karla von Grolmana (do 1902 nazwę tę nosił Bastion III Grolman). W 1931 zmieniono patronów na polskich, Fort VIII otrzymał imię generała Kazimierza Grudzielskiego.

W czasie wojny (sierpień 1940-1945) w forcie znajdował się obóz jeniecki dla żołnierzy francuskich, angielskich, od 1942 także radzieckich, włoskich (1944) i polskich (Stalag XXI D)^[5][6][7]. W styczniu 1945 obóz został ewakuowany^[8]. Po wojnie fort wykorzystywany był jako magazyn^[6][7].

W latach 90. XX wieku teren został sprzedany prywatnemu właścicielowi^[7]. W forcie mieściła się dyskoteka, od 1994 mają miejsce spotkania klubu motocyklowego, a od 2003 mieści się tam także Poznańska Scena Muzyczna^[9].

Teren fortu wchodzi w skład obszaru Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony SOO „Fortyfikacje w Poznaniu”, symbol PLH300005)^[10].

Lokalizacja i konstrukcja

Zdjęcie lotnicze fortu (1965).

Dojazd do fortu drogą forteczną (ul. Rumuńska) i drogą rokadową (ul. Bułgarska)^[11]. Fort znajduje się bezpośrednio przy trybunie Stadionu Miejskiego oraz zabudowaniach domków jednorodzinnych. Na terenie fortu zachował się jedyny w Poznaniu domek wałmistrza^[7].

Kąt między odcinkami czoła – 130°^[12]. Fort, jako jedyny, nie posiadał galerii przeciwskarpowych^[6].

Przebudowy

W latach 1888-1889 wzmocniono mury i sklepienia, a na skrzydłach dobudowano sześciostanowiskowe baterie^[6]. Około 1905 roku zamontowano artyleryjskie stanowisko obserwacyjne W.T.Neu^[6][13]. W latach 1913-1914 przemurowano niektóre wejścia, a w kaponierach zwężono otwory strzelnicze oraz zamontowano w nich osłony pancerne^[6]. Na przeciwskarpie oraz bateriach dołączonych zostały wybudowane cztery betonowe schrony.

Obiekt ten jako jeden z dwóch fortów głównych w Poznaniu nie posiada zadaszonych fos. Są one jednak zalane wodą, ponieważ podczas budowy pobliskich osiedli został uszkodzony kanał odwadniający^[14][7].

Przypisy

Bibliografia

• Jacek Biesiadka, Andrzej Gawlak, Szymon Kucharski, Mariusz Wojciechowski: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku.. Poznań: 2006.
• Bogusław Polak: Poznańskie Fortyfikacje. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1988.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia fortu w fotopolska.eu
• Zdjęcia fortu