Fortepian Szopena

Rękopis Fortepianu Szopena

Wojsko rosyjskie demoluje pałac Zamoyskich po zamachu na Berga

Fortepian Szopena – poemat Cypriana Kamila Norwida ogłoszony w 1865.

Utwór powstał na przełomie lat 1863–1864 i stanowi nawiązanie do spotkania Chopina z Norwidem, tuż przed jego śmiercią, które pojawia się także w prozie „Czarne kwiaty”^[1][2]. Po niewielkich zmianach włączony został do Vade-mecum (XLIX). Poemat nawiązuje do autentycznego zdarzenia. 19 września 1863 powstańcy styczniowi dokonali nieudanego zamachu na namiestnika Teodora Berga, rzucając bombę z okna pałacu Zamoyskich na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. W odwecie Rosjanie zdemolowali budynek pałacu, wyrzucając na bruk fortepian, na którym Fryderyk Chopin grał podczas pobytu w Warszawie.

Twórczość Chopina jest przedstawiona w utworze jako synteza kultury śródziemnomorskiej (antyk, chrześcijaństwo) i tradycji polskiej, doskonałe połączenie treści (natchnienia) z formą oraz najwyższy stopień artyzmu, dostępny nielicznym twórcom. Muzyka ma moc podnoszenia rzeczywistości do ideału, przemieniania w byt doskonały. W poemacie zarysowuje się konflikt między doskonałym pięknem, utożsamianym z dobrem, a historią, życiem i realnością, skażonymi złem. Wyrzucenie fortepianu symbolizuje niszczenie najwyższych wartości, dobra przez brutalne i prymitywne zło. Tryumf nie jest jednak ostateczny, bo – mimo zniszczenia przedmiotu – wartości przez niego symbolizowane będą trwały w tradycji. Akt cierpienia staje się odkupieniem i może niespodziewanie, wbrew intencjom niszczących, przynieść dobre owoce. Ideał i piękno trafiają do ludu.

Przypisy

Bibliografia

• Mieczysław Inglot: Romantyzm. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007, s. 54. ISBN 978-83-7420-093-6.
• Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Wyd. VIII – 3 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 430-431, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13848-6.

Linki zewnętrzne

• Fortepian Szopena w Cyfrowej Bibliotece Narodowej Polona