Forum Romanum

Forum Romanum
Foro Romano
Oddział Parco Archeologico del Colosseo
ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym

Adres

Clivo Argentario

Zakres zbiorów

architektura

Kustosz

Alfonsina Russo

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Forum Romanum”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Forum Romanum”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Forum Romanum”
41°53′32″N 12°29′07″E/41,892200 12,485200
Strona internetowa
Świątynia Saturna na Forum Romanum
Pozostałości świątyni Saturna
© Vyacheslav Argenberg / http://www.vascoplanet.com/, CC BY 4.0
Forum Romanum
Forum Romanum, w tle wzgórze Palatyn, z lewej strony widoczny łuk triumfalny Septymiusza Sewera

Forum Romanum (pol. – rynek rzymski), inna nazwa to Forum Magnum – najstarszy plac miejski w Rzymie, otoczony sześcioma z siedmiu wzgórz: Kapitolem, Palatynem, Celiusem, Eskwilinem, Wiminałem i Kwirynałem. Główny polityczny, religijny i towarzyski ośrodek starożytnego Rzymu, miejsce odbywania się najważniejszych uroczystości publicznych.

Historia

Powstanie

Tzw. teoria Gjerstada wypracowana w 1968 zakładała, że pierwotnie (w VII w. p.n.e.) na tym terenie znajdowała się osada składająca się z domów na palach. Po wybudowaniu kanału odwadniającego Cloaca Maxima, osuszeniu terenu, utwardzeniu powierzchni, obszar ten stał się miejscem zgromadzeń obywateli. Inicjatorem wybudowania forum miał być Tarkwiniusz Pyszny. Przy powstałym w VI w. p.n.e. placu miano potem wznieść szereg ważnych budynków: Kurię, mównicę (Rostra), świątynię Westy i dom westalek, świątynie Saturna, Dioskurów, Zgody i siedzibę najwyższego kapłana – budynek Regii, archiwum (Tabularium).

Ostatnie badania archeologiczne terenu forum przeprowadzone w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku zaprzeczyły teorii Gjerstada. Wykazano, że do trzeciej ćwierci VIII w. p.n.e. na terenie Forum Romanum znajdowało się zwykłe bagno zasilane potokiem płynącym wzdłuż późniejszej Via Sacra. Stanowiło ono naturalną granicę pomiędzy znajdującymi się na wzgórzach osadami, tzw. palatyńsko-eskwilińską i kapitolińsko-kwirynalską. Bagno osuszono, a powierzchnię utwardzono w latach dwudziestych VIII wieku p.n.e. (729-720 p.n.e.), co zgadza się w zasadzie z przekazanym przez rzymskich historyków czasem zjednoczenia Rzymu Romulusa z okoliczną osadą sabińską Tytusa Tacjusza. Przyjmuje się, że w tym właśnie okresie nastąpiło połączenie osady palatyńskiej z kwirynalską w jeden organizm polityczny, którego centrum stanowiło właśnie nowo osuszone Forum Romanum. Nigdy natomiast nie było tam domów na palach, jak twierdził Gjerstad.

Okres świetności

W okresie cesarstwa Forum Romanum zostało rozbudowane i wzbogacone o Świątynię Boskiego Juliusza (Templum Divii Iulii), Wenus i Romy, Wespazjana, Antonina i Faustyny oraz łuk triumfalny cesarza Augusta. W tym też czasie rozbudowano Rzym i zbudowano kolejne fora cesarskie, które utworzyły z istniejącym już Forum Romanum zwarty kompleks architektoniczny. Najbliżej Forum Romanum usytuowano Forum Cezara. Oprócz niego powstały Forum Trajana (największe), Forum Augusta, Forum Wespazjana, Forum Nerwy. Inicjatorem tej rozbudowy był Juliusz Cezar. Forum Romanum było centrum życia obywatelskiego i ekonomicznego szczególnie w okresie republikańskim. W okresie cesarstwa fora pełniły raczej funkcje handlowe, rozrywkowe i reprezentacyjne.

Upadek

Choć Forum zostało zdewastowane w czasie zdobycia Rzymu przez Wizygotów w 410, to jeszcze w 768 zebrał tu się lud rzymski i obwołał papieżem Stefana III(IV). Do zniszczenia mogło też przyczynić się trzęsienie ziemi w 851 roku. W okresie średniowiecza Forum Romanum uległo stopniowemu zniszczeniu. Prawdopodobnie w okresie IX-X wieku Forum, jak i inne pozostałości rzymskie stanowiło kamieniołom - miejsce łatwego pozyskiwania budulca dla nowych inicjatyw architektonicznych. Do XVIII wieku miejsce to służyło na wypas, a później targ bydła. W tym czasie nazywano je Campo Vaccino[1].

Współczesność

Prace wykopaliskowe zapoczątkowano w 1803, a od 1898 prace są prowadzone systematycznie. Restauracja zabytków została przerwana przez I wojnę światową[2][3]. W 1980 zlikwidowano ruchliwą ulicę via della Consolazione generującą ruch samochodowy i zanieczyszczenie środowiska między zboczami Kapitolu a Świątynią Saturna aby kontynuować prace wykopaliskowe i konserwację zabytków[4].

Główne budowle starożytnego Forum Romanum

Panorama Forum Romanum

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Karol Estreicher: Historia sztuki w zarysie. Warszawa, Kraków: PWN, 1982, s. 159. ISBN 83-01-03664-8.
  2. ↑ Gray, Mason D. (March 1901). "Recent Excavations in the Roman Forum". The Biblical World
  3. ↑ Excavations and Discoveries in the Forum Romanum and on the Palatine during the Last Fifty Years Gianfilippo Carettoni The Journal of Roman Studies Vol. 50, Parts 1 and 2 (1960)
  4. ↑ Via della Consolazione (1958) | Roma Ieri Oggi, www.romaierioggi.it [dostęp 2020-11-27] (wł.).

Bibliografia

  • Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 50. ISBN 83-85001-89-1.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Location map Italy Rome.png
Autor: Dr. Blofeld, insert originally by Nordnordwest, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Rome. Italy

Geographic limits of the map:

  • N: 41.993°
  • S: 41.792°
  • W: 12.308°
  • E: 12.685°
Italy location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Italy (Commons photos) → en-Wikipedia Italy.
Italy Lazio location map.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Lazio region (Italy)
Foro Romano Musei Capitolini Roma.jpg
Autor:
Emblem-camera.svg This Photo was taken by Wolfgang Moroder. User with smile.svg Feel free to use my photos, but please mention me as the author and send me a message. Crystal 128 mail.png
Control copyright icon.svg
This image is not public domain. Please respect the copyright protection. It may only be used according to the rules mentioned here. This specifically excludes use in social media, if applicable terms of the licenses listed here not appropriate.
Upload-problem2.svg
Please do not upload an updated image here without consultation with the Author. The author would like to make corrections only at his own source. This ensures that the changes are preserved.
Please if you think that any changes should be required, please inform the author.
Otherwise you can upload a new image with a new name. Please use one of the templates derivative or extract.
, Licencja: CC BY-SA 3.0
View of the Roman Forum from the Capitoline Museums in Rome.
Forum romanum 6k (5760x2097).jpg
Autor: BeBo86, Licencja: CC BY-SA 3.0
Forum Romanum (Rzym). Widok panoramiczny (HDR). Fotografia wykonana z terenu jednego z Muzeów Kapitolińskich.
Temple-de-saturne.jpg
Autor: Danielhbordeleau, Licencja: CC BY-SA 4.0
le Temple de Saturn dans le Foro Romano de Rome
Forum Romanum panorama.jpg
Autor: Hans E C Johansson, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The Roman Forum, Rome, Italy. Taken in two shots and stitched together (hence the slightly distorted geometry).