Fosforyty

Apatyt z Brazylii
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Apatyt

Fosforytyskały osadowe o chemicznym lub organicznym pochodzeniu.

  • Chemizm: złożone głównie z fosforanów (zawierają od 12 do 40% P4O10), reprezentowanych przez apatyt (kolofan) i kwarc, kalcyt, glaukonit, kaolinit, montmorillonit, czasami też limonit i substancje organiczne.
  • charakterystyczną cechą jest zazwyczaj rozległe, poziome rozprzestrzenienie złoża o niewielkiej masy i wielkości.
  • Fosforyty tworzą wkładki, przewarstwienia lub szeroko rozprzestrzenione pokłady wśród wapieni i margli.

Występowanie

Fosforyty tworzą się w wyniku wytrącania fosforanu wapnia z wody morskiej, także w czasie procesów diagenetycznych oraz poprzez nagromadzenie się szczątków różnych zwierząt, (głównie kości) i ich odchodów w klimacie suchym.

Miejsca występowania:

W Polsce fosforyty pochodzą z dwóch okresów geologicznych – z syluru i kredy. Fosforyty sylurskie występują w Górach Bardzkich, natomiast kredowe – na obrzeżu Gór Świętokrzyskich (w okolicach Annopola nad Wisłą), a także na wyniesieniu Łeby. Eksploatacja, prowadzona wyłącznie w Górach Świętokrzyskich, została zaniechana w 1970 r.

Zastosowanie

Fosforyty są głównym źródłem fosforu w przyrodzie i stanowią podstawowy surowiec do jego uzyskiwania, a także do produkcji sztucznych nawozów fosforowych (superfosfat) i nawozów mineralnych, tzw. mączka fosforytowa.

Zobacz też

Bibliografia

  • Wacław Ryka, Anna Maliszewska, Słownik petrograficzny, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1982, ISBN 83-220-0150-9, OCLC 69507580.
  • Andrzej Bolewski, Włodzimierz Parachoniak, Petrografia, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1982, ISBN 83-220-0173-8, OCLC 749339255.

Przypisy

  1. Landmark: Peak Phosphorus - wsrw.org, www.wsrw.org [dostęp 2017-11-23].


Media użyte na tej stronie

Apatite.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.0 br
Apatite-(CaF)-Quartz-Rutile-233143.jpg
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Apatite-(CaF), Quartz, Rutile
Locality: Shigar Valley, Skardu District, Baltistan, Northern Areas, Pakistan (Locality at mindat.org)
Size: 4.9 x 4.0 x 2.7 cm.
An elegant, complete all-around and pristine combination specimen from recent finds in the Shigar Valley of Pakistan. Three hexagonal, gemmy and lustrous, pastel-pink apatite crystals are set in front of a water-clear, glassy, quartz crystal. Lustrous, wine-red rutile needles are included in and protrude from both the apatite and quartz crystals.