Fragmipedium

Fragmipedium
Ilustracja
P. caudatum
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządliliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rządszparagowce
Rodzinastorczykowate
Podrodzinaobuwikowe
Rodzajfragmipedium
Nazwa systematyczna
Phragmipedium Rolfe
Orchid Rev. 4: 330, 331. Nov 1896[3]
Typ nomenklatoryczny

P. caudatum (Lindley) Rolfe[3]

P. longifolium
P. schlimii

Fragmipedium (Phragmipedium) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Liczy co najmniej 23 gatunki[4] występujące w strefie tropikalnej Ameryki Południowej i Środkowej. Dominują gatunki naziemne, choć do rodzaju należą też epifity i naskalne epility[5]. Ze względu na efektowne kwiaty niektóre gatunki fragmipedium są uprawiane jako rośliny pokojowe lub ogrodowe[5][6].

Morfologia

Pokrój
Storczyki o wzroście sympodialnym, pozbawione pseudobulw[6].
Liście
Wyrastają w dwóch naprzeciwległych rzędach. Są skórzaste, za młodu złożone[5].
Kwiaty
Okazałe, skupione po kilka lub wiele w gronach lub wiechach na szczycie łodygi, szybko odpadają. Górny listek zewnętrznego okółka jest wolny i wznosi się nad warżką. Dwa pozostałe listki okółka zewnętrznego są zrośnięte i znajdują się za warżką, która jest charakterystycznie workowato rozdęta. Boczne dwa listki okółka wewnętrznego są odchylone na bok lub opadają. Przypominają górny listek zewnętrznego okółka lub są silniej wydłużone. Prętosłup jest krótki i masywny, zwieńczony jest tarczowatym prątniczkiem, za którym znajdują się dwa płodne pręciki (kwiat diandryczny). Znamię znajduje się na szczycie kolumny. Zalążnia jest trójkomorowa[7].
Rodzaje podobne
Pafiopedilum (Paphiopedilum) ma zalążnię jednokomorową i występuje w Azji południowo-wschodniej. Obuwik (Cypripedium) ma okwiat zasychający, a nie odpadający i występuje w strefie klimatu umiarkowanego[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z pięciu rodzajów podrodziny obuwikowych Cypripedioideae stanowiącej grupę siostrzaną dla kladu obejmującego storczykowe (Orchidoideae) i epidendronowe (Epidendroideae) w obrębie storczykowatych (Orchidaceae), będących kladem bazalnym w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych[2]. Dawniej rośliny tego rodzaju zaliczano do rodzajów Selenipedium i Cypripedium[5].

Wykaz gatunków[4]
  • Phragmipedium andreettae P.J.Cribb & Pupulin
  • Phragmipedium besseae Dodson & J.Kuhn
  • Phragmipedium boissierianum (Rchb.f. & Warsz.) Rolfe
  • Phragmipedium brasiliense Quené & O.Gruss
  • Phragmipedium caricinum (Lindl. & Paxton) Rolfe
  • Phragmipedium caudatum (Lindl.) Rolfe
  • Phragmipedium chapadense Campacci & R.Takase
  • Phragmipedium exstaminodium Castaño, Hágsater & E.Aguirre
  • Phragmipedium fischeri Braem & H.Mohr
  • Phragmipedium hirtzii Dodson
  • Phragmipedium klotzschianum (Rchb.f.) Rolfe
  • Phragmipedium kovachii J.T.Atwood, Dalström & Ric.Fernández
  • Phragmipedium lindenii (Lindl.) Dressler & N.H.Williams
  • Phragmipedium lindleyanum (M.R.Schomb. ex Lindl.) Rolfe
  • Phragmipedium longifolium (Warsz. & Rchb.f.) Rolfe
  • Phragmipedium pearcei (Rchb.f.) Rauh & Senghas
  • Phragmipedium reticulatum (Rchb.f.) Schltr.
  • Phragmipedium richteri Roeth & O.Gruss
  • Phragmipedium schlimii (Linden ex Rchb.f.) Rolfe
  • Phragmipedium tetzlaffianum O.Gruss
  • Phragmipedium vittatum (Vell.) Rolfe
  • Phragmipedium warszewiczianum (Rchb.f.) Schltr.
  • Phragmipedium warszewiczii (Rchb.f.) Christenson
Mieszańce międzygatunkowe[4]
  • Phragmipedium × roethianum O.Gruss & Kalina

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-01] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING) (ang.). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-07-19].
  4. ↑ a b c Phragmipedium. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-07-20].
  5. ↑ a b c d Stuart Max Walters: The European Garden Flora: Monocotyledons (Part II). Cambridge University Press, 1984, s. 152. ISBN 978-0-521-25864-7.
  6. ↑ a b c Krystyna Oszkinis: Storczyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2004, s. 277-284. ISBN 83-09-01774-X.
  7. ↑ Oakes Ames, Donovan Stewart Correll: Orchids of Guatemala and Belize. Courier Dover Publications, 1952, s. 23.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Phragmipedium longifolium 1.jpg
Autor: Franz Xaver, Licencja: CC BY-SA 3.0
Phragmipedium longifolium, Orchideen (Orchidaceae) - Costa Rica: Prov. Cartago, Paraíso, Jardín Botánico Lankester/Lankester Botanical Garden, Orchid greenhouse