Fragmoplast

Fragmoplast – specyficzna dla komórek roślinnych struktura powstająca podczas cytokinezy. Jest zespołem mikrotubuli (MT) i mikrofilamentów (MF) ułożonych równolegle względem siebie i prostopadle do płaszczyzny podziału. Pośrodku płaszczyzny łącza się pęcherzyki transportujące polisacharydy i pektyny wytwarzane przez aparaty Golgiego[1]. MT zapewniają ruch pęcherzyków do centralnej części płaszczymy równikowej, gdzie transportowane związki są deponowane w wyniku łączenia kolejnych pęcherzyków. Wraz z powiększaniem się przegrody pierwotnej (fragmosomu) mikrotubule w centrum są demontowane a przybywa ich na obrzeżach powstającej struktury[2]. Średnica rozrastającego się torusa stopniowo powiększa się aż do zetknięcia się z błoną komórkową[3]. Torus rozrasta się z prędkością 1 μm na minutę. Po zlaniu się błon wytwarzanego przez fragmoplast torusa z błoną komórkową pektyny znajdujące się pomiędzy błonami stają się blaszką środkową a powstająca podczas rozrastania się fragmosomu kaloza ulega hydrolizie. Odśrodkowe rozrastanie się przegrody pierwotnej zachodzi wyłącznie u roślin wyższych. U glonów, grzybów oraz w niektórych dzielących się komórkach roślin wyższych (bielmo, komórki macierzyste pyłku) przegroda pierwotna budowana jest dośrodkowo[4].

Zaburzenie działania fragmoplastu może prowadzić do śmierci rozwijającego się zarodka, wad morfologicznych albo powstania komórek wielojądrowych[5].

Przypisy

  1. Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy: Botanika t.1 Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 75-76. ISBN 83-01-13953-6.
  2. YR. Lee, B. Liu. The rise and fall of the phragmoplast microtubule array.. „Curr Opin Plant Biol”. 16 (6), s. 757-63, Dec 2013. DOI: 10.1016/j.pbi.2013.10.008. PMID: 24172707. 
  3. T. Murata, T. Sano, M. Sasabe, S. Nonaka i inni. Mechanism of microtubule array expansion in the cytokinetic phragmoplast.. „Nat Commun”. 4, s. 1967, 2013. DOI: 10.1038/ncomms2967. PMID: 23770826. 
  4. Andrzej Tretyn: Podstawy strukturalno-funkcjonalne komórki roślinnej W: Fizjologia roślin (red. Kopcewicz Jan, Lewak Stanisław). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 22-88. ISBN 83-01-13753-3.
  5. AP. Smertenko, B. Piette, PJ. Hussey. The origin of phragmoplast asymmetry.. „Curr Biol”. 21 (22), s. 1924-30, Nov 2011. DOI: 10.1016/j.cub.2011.10.012. PMID: 22079114.