Fran Lebowitz

Fran Lebowitz (2011)

Frances Ann „Fran" Lebowitz (ur. 27 października 1950 w Morristown w stanie New Jersey) – amerykańska pisarka i publicystka, znana z sarkazmu, ciętych ripost, dowcipnych komentarzy na tematy społeczne i polityczne[1]. Porównywana do Dorothy Parker[2][3].

Życie i twórczość

Pochodzi z żydowskiej rodziny. Jej rodzice Ruth i Harold Lebowitz prowadzili sklep z meblami i warsztat tapicerski. Od wczesnego dzieciństwa bardzo dużo czytała, zaniedbując obowiązki szkolne. Uczęszczała do szkoły żydowskiej w Jewish Center w Morristown[2]. Nie skończyła szkoły średniej, nie poszła na studia[3].

W latach siedemdziesiątych zamieszkała w Nowym Jorku[4]. Wykonywała różne prace, sprzedawała na ulicy paski, sprzątała mieszkania, prowadziła taksówkę, by się utrzymać[5]. Pisała też recenzje filmów i książek w małym piśmie o charakterze muzycznym Change (Zmiana). Jej los się odmienił, gdy w 1971 Andy Warhol zatrudnił ją jako felietonistkę w wydawanym przez siebie magazynie Interview (Wywiad)[6][7]. W 1978 opublikowała pierwszy zbiór dowcipnych esejów Metropolitan Life (Życie w metropolii), w 1981 zaczęła pisać felietony w miesięczniku Mademoiselle. Wtedy też opublikowała drugi zbiór esejów Social Studies (Nauka o społeczeństwie). W 1995 opublikowała Mr Chas & Lisa Sue Meet the Panda (Pan Chas i Lisa Sue spotykają pandę) – powieść dla dzieci o ogromnych pandach mieszkających w Nowym Jorku i marzących o przeprowadzeniu się do Paryża[8]. 

W latach 2001-2007, zmagając się z blokadą pisarską,  grała rolę sędzi Janice Goldberg w serialu Prawo i Porządek i Prawo i porządek: Zbrodniczy Zamiar. W 2013 zagrała podobną rolę w filmie Martina Scorsese Wilk z Wall Street[9].

Jej znakiem rozpoznawczym jest męska koszula, szyty na miarę w Londynie męski garnitur i kowbojskie buty[10]. W 2007 czasopismo Vanity Fair zaliczyło ją do najlepiej ubranych kobiet roku[2].

Udziela wielu wywiadów. W 2010 Martin Scorsese nakręcił o niej film dokumentalny Public Speaking (Wystąpienie publiczne)[11], w którym Fran opowiada o znanych postaciach z życia artystycznego Nowego Jorku[9]. Scorsese ponownie współpracował z publicystką podczas Pretend it's a city (Udawaj, że to miasto), który jest 7 odcinkowym serialem dokumentalnym (nakręcony dla platformy Netflix)[12].

Posiada ogromny księgozbiór liczący około 10 tysięcy książek. Nie używa komputera ani telefonu komórkowego[13].

W 2021 roku po raz pierwszy[14] ukazał się przekład twórczości Fran Lebowitz w zbiorze esejów o tytule „Nie w humorze” nakładem Wydawnictwa Znak.

Publikacje

  • Metropolitan Life, Dutton, 1978, ISBN 978-0-525-15562-1
  • Social Studies, Random House,1981, ISBN 978-0-393-51245-7
  • The Fran Lebowitz Reader, Vintage Books, 1994, ISBN 978-0-679-76180-8
  • Mr Chas & Lisa Sue Meet the Panda, Knopf, 1994, ISBN 978-0-679-86052-5

Przypisy

  1. ↑ Rachel Tashjian, Fran Lebowitz Will Never Read This Interview, The Cut, 21 marca 2019 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  2. ↑ a b c Kylie, Fran Lebowitz – Bio, Fran, Lebowitz, Fran Leibovitz, Net Worth, Married, Wife, Gay, Partner, Bill Maher, Annie, Trump, Quotes, Books, Interview, Age, Gossip Gist [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  3. ↑ a b Lunch With Lebowitz, Fran Lebowitz, www.moderntimesmagazine.com [dostęp 2019-09-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-14].
  4. ↑ Fran Lebowitz | Steven Barclay Agency, www.barclayagency.com [dostęp 2019-09-20].
  5. ↑ Michael M. Grynbaum, Fran Lebowitz in Her Checker Cab: N.Y.C. Characters, „The New York Times”, 27 czerwca 2011, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  6. ↑ Guy Trebay, Ruth La Ferla, Tales From the Warhol Factory, „The New York Times”, 12 listopada 2018, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  7. ↑ Fran Lebowitz, A Humorist at Work, „The Paris Review” [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  8. ↑ MR. CHAS AND LISA SUE MEET THE PANDAS by Fran Lebowitz , Michael Graves | Kirkus Reviews [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  9. ↑ a b Fran Lebowitz, IMDb [dostęp 2019-09-20].
  10. ↑ Fran Lebowitz: The Angry Alternative Style Icon of menswear, ICON [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  11. ↑ Ronald K. Fried, Public Speaking: Martin Scorsese's Fran Lebowitz Doc, 20 listopada 2010 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  12. ↑ Dave Itzkoff, Fran Lebowitz and Martin Scorsese Seek a Missing New York in ‘Pretend It’s a City’, „The New York Times”, 7 stycznia 2021, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  13. ↑ Stephanie Eckardt, Fran Lebowitz Doesn’t Have a Cell Phone, But Knows Everything That Happens on Social Media Anyway, W Magazine [dostęp 2019-09-20] (ang.).
  14. ↑ Eseje Fran Lebowitz ukażą się po polsku. Wszystko dzięki sukcesowi produkcji Martina Scorsese – Papaya.Rocks, papaya.rocks [dostęp 2021-07-15] (pol.).

Linki zewnętrzne

Fran Lebowitz talks her life in New York City to Carlyne Perf de Dudzeele, V Magazine (ang.), https://vmagazine.com/article/fran-lebowitz-tells-tales-life-new-york-city-carlyne-cerf-de-dudzeele/

Fran Lebowitz: «Me consideran escritora, pero mi profesión es tener razón», ABC Cultura (hiszp.), https://www.abc.es/cultura/abci-fran-lebowitz-mentira-siempre-sido-nucleo-fascismo-201806280057_noticia.html

'Yoga Pants Are Ruining Women' And Other Style Advice From Fran Lebowitz, Elle (ang.), https://www.elle.com/fashion/personal-style/interviews/a27447/fran-lebowitz-style-interview/

Fran Lebowitz Interview on Charlie Rose (ang.) https://www.youtube.com/watch?v=MXPLuzRq6-Y&t=18s

Media użyte na tej stronie

Christopher Macsurak Fran Lebowitz.jpg
Autor: Christopher Macsurak, Licencja: CC BY 2.0
American writer Fran Lebowitz