Franc Kokowski

Franc Kokowski
Franc Mychajłiw, Bohdan Łewczenko
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 września 1885
Brzeżany

Data i miejsce śmierci

9 września 1940
Tarnopol

Zawód, zajęcie

prawnik

Tytuł naukowy

doktor

Edukacja

C. K. Gimnazjum w Brzeżanach

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Franc Mychajłowycz Kokowski, ukr. Франц Михайлович Коковський; pol. Franciszek Kokowski; ps. Франц Михайлів – Franc Mychajłiw, Богдан Левченко – Bohdan Łewczenko (ur. 17 września 1885 w Brzeżanach, zm. 9 września 1940 w Tarnopolu) – ukraiński doktor praw, adwokat, sędzia, pisarz, dziennikarz, tłumacz, językoznawca, antropolog, działacz społeczny i kulturalny.

Tablica pamiątkowa w Brzeżanach

Życiorys

Urodził się w 1885. W 1906 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Brzeżanach (wzmiankowany jako Franciszek Kokowski)[1]. W 1906 podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, skąd został wydalony na początku 1907 za udział w demonstracji studenckiej przeciwko polonizacji w szkołach; był osadzony w areszcie. Kształcił się na uniwersytetach w Grazu, Czerniowcach, a później od 1910 do 1911 na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Uzyskał tytuł naukowy doktora.

Po zakończeniu I wojny światowej w okresie istnienia Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej na przełomie 1918/1919 był komisarzem miejskim miasta Kozowa. W okresie II Rzeczypospolitej pracował jako adwokat w Brzeżanach (1921), sędzia Sądu Powiatowego w Podhajcach, od 1928 (mianowany 4 kwietnia[2]) sędzia Sądu Okręgowego w Sanoku. W 1934 został pozbawiony urzędu przez władze polskie. W połowie lat 30. XX wieku jako emerytowany sędzia SO był członkiem sanockiego koła Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów RP w Sanoku[3]. Wrócił do Brzeżan, gdzie pracował jako prawnik, szef oddziału organizacji Silśkyj Hospodar, a w 1936 był współzałożycielem muzeum im. Andrija Czajkowskiego .

Od 1907 do 1939 działał w organizacji „Ridna Szkoła”, od 1917 był działaczem Proswity. W 1931 był jednym z założycieli Towarzystwa Muzealnego „Łemkowszczyzna” w Sanoku[4]. 25 lipca 1934 został wybrany członkiem zarządu Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Sanockiej[5][6].

Publikował poezje na łamach czasopism. Pracował jako dziennikarz gazety „Nasz Łemko” (ukr. „Наш Лемко”). Był także tłumaczem, m.in. literatury niemieckojęzycznej. W późniejszych czasach publikował prozę. 15 czerwca 1930 zorganizowano w Sanoku uroczystość z okazji 30 lecia pracy naukowo-literackiej Kokowskiego[7].

Po wybuchu II wojny światowej i klęsce polskiej wojny obronnej stanął na czele tymczasowej rady dla utrzymania porządku w Brzeżanach. Po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany w grudniu 1939 wraz z synem Stepanem Tarasem (ur. 1913[8][9]). Zmarł 9 września 1940 w więzieniu w Tarnopolu.

Na budynku, mieszczącym w przeszłości sąd w Brzeżanach, została ustanowiona tablica upamiętniająca ostatni polityczny proces w państwie polskim z 14 września 1939, w trakcie którego obrońcą był dr Franc Kokowski.

Wybrane publikacje

Przypisy

  1. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1906. Brzeżany: 1906, s. 52.
  2. ↑ Ruch służbowy w sądownictwie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 9, s. 140, 1 maja 1928.
  3. ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1935/1936. Warszawa: 1936, s. 31.
  4. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 613.
  5. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne, Środowisko kulturalne, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 616.
  6. ↑ Zbigniew Koziarz. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka (1904–1994). „Rocznik Sanocki”. VII, s. 12, 1995. ISSN 0557-2096. 
  7. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom II. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2011, s. 32-33. ISBN 978-83-60380-30-7.
  8. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 248 (poz. 327).
  9. ↑ XLIV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1930/31. Sanok: 1931, s. 19, 29.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Berezhany institute, plaque.jpg
Memorial plaque on the walls of Berezhany Agrotechnical Institute, Berezhany, Ternopil Oblast western Ukraine.