Francisco Bayeu

Portret Francisca Bayeu pędzla Goi, 1786

Francisco Bayeu y Subías (ur. 9 marca 1734 w Saragossie, zm. 4 sierpnia 1795 w Madrycie) – hiszpański malarz okresu rokoka i neoklasycyzmu; nauczyciel, współpracownik, protektor i szwagier Francisca Goi^[1].

Życiorys

Był uczniem Juana Andrésa Merkleina i José Luzana w Saragossie oraz Antonia Gonzáleza Velázqueza w Madrycie. Przez szereg lat związany był z Akademią Sztuk Pięknych San Fernando w Madrycie: w 1765 został jej członkiem, w 1788 dyrektorem wydziału malarstwa, a w 1794 naczelnym dyrektorem. Od 1777 obowiązki te łączył ze stanowiskiem dyrektora artystycznego Królewskiej Manufaktury Tapiserii Santa Barbara w Madrycie, zastępując Antona Rafaela Mengsa. W 1767 został mianowany nadwornym malarzem króla Karola III.

Wykonał malowidła ścienne w kościołach w Saragossie (San Ildefonso, San Felipe y Santiago, Santa Eulalia, Nuestra Señora del Pilar) oraz w pałacach (Pałac Królewski w Madrycie, Pałac Królewski El Pardo, Pałac Królewski w Aranjuez). Malował portrety i projektował gobeliny. W 1934 muzeum Prado zakupiło 13 jego szkiców do tapiserii.

W 1781 roku korzystający z protekcji króla Karola III Zakon franciszkanów zamówił siedem obrazów mających zdobić ołtarze Kościoła San Francisco el Grande, a ich wykonanie zlecono siedmiu znanym malarzom epoki. Wśród wyróżnionych niewątpliwym zaszczytem artystów znalazł się Francisco Bayeu oraz: Francisco Goya, Mariano Salvador Maella, Gregorio Ferro, Andrés de la Calleja, Antonio González Velázquez i José del Castillo. Malowidła powstały w latach 1781–1783^[2].

W 1759 ożenił się z Juaną Sebastianą Merklein, córką swojego nauczyciela. Malarzami byli również dwaj jego bracia:

Ramón Bayeu (1746–1793) – malarz fresków (m.in. w trzech kopułach bazyliki Nostra Señora del Pilar w Saragossie). W 1766 wygrał konkurs na członka Akademii San Fernando w Madrycie. Od 1773 wykonywał 35 projektów gobelinów dla Królewskiej Manufaktury Tapiserii (obecnie znajdują się w Prado). W 1786, wraz z Goyą, został mianowany malarzem królewskim.
Manuel Bayeu (1740–1809) – zakonnik-kartuz (wstąpił do zgromadzenia w 1760). Malował freski m.in. w kościołach San Francisco i San Gil w Saragossie oraz w katedrze w Jace. Pod koniec życia został wysłany na Majorkę, gdzie wykonał dekorację kościoła klasztoru kartuzów Valldemossa.

Abraham i trzej aniołowie - 1771, 59 x 33 cm, Prado, Madryt
Autoportret - 1758-59, 31 x 42 cm, Museo de Zaragoza, Saragossa
Felicjana Bayeu - 1787-88, 38 x 30 cm, Prado, Madryt
Felicjana Bayeu, córka malarza - 83 x 30 cm, Prado, Madryt
Karol IV - 1790, 15,5 x 11,4 cm, Akademia San Fernando, Madryt
Paseo de las Delicias w Madrycie - 1785, 37 x 56 cm, Prado, Madryt
Poddanie się Granady - 1764, 98 x 111 cm, Luwr, Paryż
Portret Sebastiana Mercleina - 1780-85, 43 x 35 cm, Museo de Zaragoza, Saragossa
Święta Rodzina - 1760-62, Museo de Zaragoza, Saragossa
Święta Rodzina - ok. 1776, 108 x 80 cm, Prado, Madryt
Upadek Gigantów oblegających Olimp - 1764, 68 x 123 cm, Prado, Madryt
Wniebowzięcie Marii - 1761-62, 137 x 81 cm, Prado, Madryt

↑ Ana María Preckler: Historia Del Arte Universal De Los Siglos XIX y XX, Tom I. Madryt: Editorial Complutense, 2003, s. 105. ISBN 84-7491-705-0.
↑ Robert Hughes: Goya. Artysta i jego czas. Warszawa: WAB, 2006, s. 108-109. ISBN 83-7414-248-0.

Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3
Muzeum Prado. Arcydzieła malarstwa, AlessandroA. Bettagno i inni, Warszawa: Arkady, 2011, ISBN 978-83-213-4421-8, ISBN 978-83-213-4735-6, OCLC 802065916 .
Sztuka świata, t. 12, Leksykon A-K, Warszawa: Arkady, 2009, ISBN 83-213-4088-1