Franciscus Junius młodszy
Franciscus Junius młodszy, właśc. François du Jon (ur. 29 stycznia 1591 w Heidelbergu, zm. 19 listopada 1677 w Windsorze[1]) – holenderski humanista, lingwista i historyk sztuki.
Syn francuskiego teologa kalwińskiego i hebraisty, Franciscusa Juniusa starszego (1545–1602). Dzieciństwo spędził w Lejdzie. Od 1601 roku przebywał w Dordrechcie pod opieką Gerardusa Vossiusa, który zaszczepił w nim zamiłowanie do literatury klasycznej[1][2]. Później studiował teologię i sztukę na Uniwersytecie w Lejdzie i w Middelburgu, po czym przez krótki czas pełnił posługę pastora[1]. Lata 1621–1642 spędził w Anglii na dworze księcia Arundel Thomasa Howarda, pracując jako bibliotekarz i nauczyciel jego dzieci[1][2].
Lata spędzone w Anglii Junius poświęcił wszechstronnym studiom nad sztuką starożytną. Ich plonem była wydana w 1637 roku w Amsterdamie rozprawa w trzech księgach De pictura veterum, rok później przetłumaczona na język angielski (The Painting of the Ancients, Londyn 1638)[2]. W dziele tym zaczerpnięte z tekstów autorów greckich i łacińskich informacje źródłowe połączone zostały z wykładem sformułowanej przez autora ogólnej teorii sztuki[2]. Jego rozwinięciem był wydany pośmiertnie w 1694 roku w Rotterdamie alfabetyczny leksykon artystów starożytności pt. Catalogus adhuc ineditus, architectorum, mechanicorum, sed praecipue pictorum, statuariorum, caelatorum[2].
Junius interesował się także językoznawstwem, kładąc podwaliny pod rodzącą się wówczas filologię germańską. W 1651 roku otrzymał manuskrypt Cædmona od arcybiskupa Jamesa Usshera. Badał pismo runiczne. Nauczył się m.in. języków staroangielskiego, staro-wysoko-niemieckiego, starofryzyjskiego i staronordyjskiego. Przygotował niewydany nigdy słownik etymologiczny języka holenderskiego[1]. Zapoczątkował także badania nad językiem gockim, w 1665 roku wydając tekst przekładu Biblii na ten język z manuskryptu znanego jako Srebrna Biblia[1]. Większość językoznawczych prac Juniusa, w tym m.in. słownik etymologiczny języka angielskiego Etymologicum Anglicanum, została wydana drukiem dopiero po jego śmierci[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Lexicon Grammaticorum: A Bio-Bibliographical Companion to the History of Linguistics. edited by Harro Stammerjohann. Tübingen: Max Niemeyer Verlag, 2009, s. 772-773.
- ↑ a b c d e Encyclopedia of the History of Classical Archaeology. Edited by Nancy Thomson de Grummond. London: Routledge, 1996, s. 625-627. ISBN 1-884964-80-X.
- ISNI: 0000 0001 1556 9994, 0000 0003 5479 1971
- VIAF: 59225563
- ULAN: 500320299
- LCCN: n85029600
- GND: 119068125
- LIBRIS: tr578z4c37tj28z
- BnF: 131874931
- SUDOC: 035407239
- NLA: 35130172
- DBNL: juni001
- BNE: XX872590
- NTA: 068824319
- Open Library: OL6978737A, OL1073736A
- PLWABN: 9810626333405606
- NUKAT: n2009083127
- OBIN: 15167
- CANTIC: a11652500
- ΕΒΕ: 142799
- WorldCat: lccn-n85029600
Media użyte na tej stronie
François Junius (Franciscus Junius (29 January 1591 – 1677)
- engraving
- 21.1 x 13.3 cm
- 1698