Franciszek (papież)

Franciszek
Franciscus
Jorge Mario Bergoglio
Papież
Biskup Rzymu
Suweren Państwa Watykańskiego
Ilustracja
Franciszek (2021)
Herb duchownegoMiserando atque eligendo
Spojrzał z miłosierdziem i wybrał
Kraj działania

Argentyna, Watykan

Data i miejsce urodzenia

17 grudnia 1936
Buenos Aires

Papież
Okres sprawowania

od 13 marca 2013

Prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji
Okres sprawowania

od 5 czerwca 2022

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

jezuici

Śluby zakonne

22 kwietnia 1973

Prezbiterat

13 grudnia 1969

Nominacja biskupia

20 maja 1992

Sakra biskupia

27 czerwca 1992

Kreacja kardynalska

21 lutego 2001
Jan Paweł II

Kościół tytularny

San Roberto Bellarmino

Pontyfikat

13 marca 2013

Faksymile
Odznaczenia
Order Najwyższy Chrystusa Order Złotej Ostrogi Kawaler Orderu Piusa IX Kawaler Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego Kawaler Orderu Świętego Sylwestra Wielki Łańcuch Narodowego Orderu Kondora Andów (Boliwia) Order Uśmiechu
Strona internetowa
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

27 czerwca 1992

Miejscowość

Buenos Aires

Miejsce

katedra Trójcy Przenajświętszej

Konsekrator

Antonio Quarracino

Współkonsekratorzy

Ubaldo Calabresi
Emilio Ogñénovich

Kościół katolicki

Emblem of the Papacy SE.svg

Organizacja
Początki i historia
Teologia
Liturgia

Franciszek[1][2][3] (łac. Franciscus PP., wł. Francesco, hiszp. Francisco; właśc. Jorge Mario Bergoglio[a][4][5]; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires[6][7]) – argentyński duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny[8] w latach 1998–2013, kardynał prezbiter w latach 2001–2013, przewodniczący Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005–2011, 266. papież i 8. Suweren Państwa Watykańskiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrantów i uchodźców Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka od 2017[9].

Po powrocie do zdrowia po ciężkiej chorobie, w 1958 wstąpił do zakonu jezuitów. Święcenia kapłańskie przyjął w 1969, a w latach 1973–1979 był prowincjałem jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku został arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany kardynałem prezbiterem z kościołem tytularnym San Roberto Bellarmino. Po rezygnacji Benedykta XVI, 13 marca wybrany na jego następcę. Imię Franciszek wybrał na cześć św. Franciszka z Asyżu. Jest pierwszym papieżem z Ameryki Południowej, a także pierwszym spoza Europy[5] od czasu papieża Grzegorza III (pontyfikat 731–741)[10]. Jest również pierwszym jezuitą wybranym na papieża[11] i pierwszym zakonnikiem od czasu papieża Grzegorza XVI (pontyfikat 1831–1846)[12]. Jest poliglotą, posługuje się językiem: hiszpańskim, włoskim[13], niemieckim[13][14], francuskim[13], łaciną[15], piemonckim[16] oraz angielskim[13][17], zna też portugalski[13]. Na studiach uczył się także klasycznej greki[18].

Przypisuje mu się mniej formalne podejście do papiestwa niż jego poprzednicy, na przykład zdecydował się zamieszkać w Domus Sanctae Marthae zamiast w papieskim apartamencie Pałacu Apostolskiego. Znany ze swojej pokory, troski o ubogich i zaangażowania w dialog międzyreligijny. Podtrzymuje tradycyjne poglądy Kościoła na temat aborcji, celibatu i wyświęcania kobiet. Utrzymuje, że Kościół powinien być bardziej otwarty dla członków społeczności LGBT i opowiada się za prawnym uznawaniem par osób tej samej płci[19][20][21]. Jest krytykiem nieokiełznanego kapitalizmu i ekonomii wolnorynkowej, konsumpcjonizmu i nadmiernego rozwoju[22] oraz opowiada się za podejmowaniem działań w sprawie zmian klimatycznych. W dyplomacji międzynarodowej pomagał w przywróceniu stosunków amerykańsko-kubańskich[23][24] oraz wspierał sprawę uchodźców podczas kryzysów migracyjnych w Europie i Ameryce Środkowej[25][26]. Jest silnym przeciwnikiem nacjonalizmu[27][28] oraz dyskryminacji motywowanej wiarą[29].

Został uhonorowany nagrodą Człowiek Roku 2013 magazynu „Time”[30].

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Jorge Mario Bergoglio (czwarty chłopiec od lewej w trzecim rzędzie od góry) w wieku 12 lat, podczas studiów w Salezjańskiej Szkole (ok. 1948–49)

Urodził się 17 grudnia 1936[31] we Flores, ubogiej dzielnicy Buenos Aires[4][5][31][32]. Był najstarszym z pięciorga dzieci księgowego Mario José Bergoglio (1908–1959)[32][33][34] i Reginy María Sívori (1911–1981)[35]. Mario Bergoglio był włoskim imigrantem[36] urodzonym w Portacomaro. Regina Sívori[37] była gospodynią domową urodzoną w Buenos Aires w rodzinie pochodzenia północnowłoskiego (Piemontese-Genoese)[38][39][40]. Rodzina Mario José opuściła Włochy w 1929 roku, aby uciec przed faszystowskimi rządami Benito Mussoliniego[41]. Według Maríi Eleny Bergoglio (ur. 7 lutego 1948) nie wyemigrowali ze względów ekonomicznych[42]. Jego drugim rodzeństwem było Alberto Horacio (17 lipca 1942 – 15 czerwca 2010), Oscar Adrián (zm. 30 stycznia 1938) i Marta Regina (24 sierpnia 1940 – 11 lipca 2007)[43][44]. Jego siostrzenica, Cristina Bergoglio, jest malarką mieszkającą w Madrycie[45][46].

W wieku 6 lat uczęszczał do Wilfrid Barón de los Santos Ángeles, szkoły salezjanów, w Ramos Mejía[32]. Uczęszczał do technikum Escuela Técnica Industrial Hipólito Yrigoyen[32], nazwanego na cześć byłego prezydenta Argentyny. Szkołę ukończył z dyplomem technika chemika[b][31][32][47]. Cierpiał na zagrażające życiu zapalenie płuc i trzy cysty. Niedługo potem wycięto mu fragment prawego płuca[48].

W wieku 21 lat rozpoczął studia w seminarium, w Villa Devoto koło Buenos Aires[49][33]. 11 marca 1958 wstąpił do zakonu jezuitów i kontynuował naukę w zakonnych domach studiów; w nowicjacie w Chile zgłębiał nauki humanistyczne, w Colegio Máximo San José w San Miguel koło Buenos Aires obronił licencjat z filozofii, w Colegio de la Inmaculada Concepción w Santa Fe studiował literaturę i psychologię[33].

W latach 1964–1965 był nauczycielem literatury i psychologii w Colegio de la Inmaculada Concepción w Santa Fe, zaś w 1966 r. w Colegio del Salvador w Buenos Aires. W latach 1967–1970 studiował teologię na wydziale teologicznym Colegio Máximo San José w San Miguel[50].

Prezbiter

13 grudnia 1969 roku z rąk arcybiskupa Ramóna José Castellano, emerytowanego metropolity Córdoby przyjął święcenia kapłańskie, a wieczystą profesję złożył 22 kwietnia 1973[6].

Po złożeniu ślubów wieczystych, w latach 1971–1973 był mistrzem nowicjatu w seminarium w Villa Barilari i, równocześnie, profesorem Wydziału Teologii w Colegio Máximo San José w San Miguel, a od 1972 r. przez rok członkiem konsulty (rady) prowincji jezuickiej San Miguel, wreszcie prowincjałem jezuitów w Argentynie (1973–1979)[33]. W 1973 roku zaczęto określać go „głową argentyńskiego kościoła”[51]. Po zakończeniu sprawowania tego urzędu, w 1979 r., przebywał w Niemczech, a następnie w Instituto Secundario „El Salvador” w Córdobie. W tym samym roku (1979) został ponownie rektorem Colegio Máximo de San José w San Miguel (pozostał nim do 1986 r.). We Frankfurcie nad Menem kontynuował naukę na wydziale teologicznym St. Georgen[52]. W latach 1986–1988 był członkiem komitetu redakcyjnego „Boletín de espiritualidad”, a następnie w latach 1990–1991 spowiednikiem w Residencia Mayor w Córdobie[33][53][54].

Biskup

Herb kardynalski Jorgego Maria Bergoglia

20 maja 1992 został prekonizowany przez papieża Jana Pawła II biskupem pomocniczym Buenos Aires[6] i biskupem tytularnym Auca[6]. Sakry biskupiej udzielił mu 27 czerwca 1992 arcybiskup Buenos Aires, kardynał Antonio Quarracino, któremu asystowali nuncjusz apostolski w Argentynie, arcybiskup Ubaldo Calabresi, i Emilio Ogñénovich, biskup diecezjalny Mercedes-Luján. 3 czerwca 1997 został przeniesiony na arcybiskupa koadiutora tej archidiecezji, obejmując rządy 28 lutego 1998, po śmierci kardynała Quarracino[33]. 30 listopada 1998 został jednocześnie ordynariuszem dla wiernych rytów orientalnych, mieszkających w Argentynie, nieposiadających własnego ordynariusza[33]. Pełnił funkcje Wielkiego Kanclerza Katolickiego Uniwersytetu Argentyny oraz wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Argentyny[33]. W grudniu 2011 r. w związku z ukończeniem 75 lat złożył rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity Buenos Aires[55], ale pełnił tę funkcję aż do wyboru na papieża w 2013 r.

Brał udział w sesjach Światowego Synodu Biskupów w Watykanie, w tym w sesji specjalnej poświęconej Kościołowi w Ameryce w listopadzie i grudniu 1997 r.[33]

Kardynał

Jorge Bergoglio jako kardynał, 2008
Kardynał Jorge Mario Bergoglio i prezydent Argentyny Cristina Fernández de Kirchner w 2010 r.

W lutym 2001 r. Jan Paweł II wyniósł go do godności kardynalskiej, nadając tytuł prezbitera San Roberto Bellarmino[33]. Podczas konklawe w kwietniu 2005 r. kardynał Bergoglio był wymieniany w gronie papabile, potencjalnych faworytów do następstwa po zmarłym Janie Pawle II. Mógł być też wspierany przez Carlo Marię Martiniego[56]. Z informacji, jakie udało się zebrać włoskiemu watykaniście Lucio Brunelli, Bergoglio w trakcie konklawe 2005 był najpoważniejszym kontrkandydatem dla Ratzingera[57].

Jako kardynał był członkiem kilku dykasterii Kurii Rzymskiej:

W latach 2005–2011 (dwie 3-letnie kadencje) był przewodniczącym Konferencji Episkopatu Argentyny[33].

Prowadził skromny tryb życia: latami sam sobie gotował, a po mieście poruszał się, korzystając z transportu publicznego[58]. W 2001 r. zrobiło się o nim głośno na świecie po tym, jak odwiedzając hospicjum umył i ucałował stopy 12 osobom chorym na AIDS[59]. Jest kibicem i honorowym członkiem argentyńskiego klubu piłkarskiego CA San Lorenzo de Almagro (założonego w 1908 r. przez salezjanina, księdza Lorenzo Massę SDB i nazwanego na cześć świętego Wawrzyńca)[60].

Wybór na papieża

13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwołanego po rezygnacji papieża Benedykta XVI, w piątym głosowaniu został wybrany biskupem Rzymu - 266 papieżem[61]. Tradycyjny biały dym, obwieszczający światu wybór nowej głowy Kościoła, pojawił się o godz. 19:06 czasu rzymskiego[61].

Franciszek na początku inauguracyjnego wystąpienia odmówił Modlitwę Pańską za swojego poprzednika, Benedykta XVI[62][63]. Następnie poprosił wiernych o odmówienie modlitwy za swój pontyfikat, po czym udzielił pierwszego błogosławieństwa Urbi et Orbi[64]. Wezwał też do modlitwy o ogólnoświatowe braterstwo[65].

Wybór imienia podyktowany został chęcią zajęcia się problemami biednych i nędzarzy, na wzór św. Franciszka z Asyżu, jak to zostało zakomunikowane przez elekta kardynałom tuż po wyborze[66].

Pontyfikat (od 2013)

Pierwsze spotkanie z wiernymi

Już dzień po wyborze papież Franciszek opuścił mury Watykanu, udając się do bazyliki Matki Bożej Większej[67]. Miejsce to jest szczególne dla zakonu jezuitów – tam pierwszą mszę św. odprawił św. Ignacy Loyola.

Papież Franciszek zachował biskupią dewizę Miserando atque eligendo zaczerpniętą z komentarza do powołania św. Mateusza (Mt 9,9), św. Bedy Czcigodnego (Homila 21; CCL 122, 149-151)[68][69]. 18 marca 2013 podano także, że papież Franciszek zatrzyma swój dotychczasowy herb. Został on jednak lekko zmodyfikowany, aby symbole były bardziej czytelne. Dotychczasową pięcioramienną gwiazdę zastąpiono ośmioramienną nawiązującą do ośmiu ewangelicznych błogosławieństw, zaś szpikanardowi – symbolowi św. Józefa – nadano wyraźny wygląd kwiatu, aby nie mylił się z winogronem[70]. Uroczysta inauguracja pontyfikatu Franciszka odbyła się 19 marca 2013[71]. Według źródeł watykańskich we mszy św. inauguracyjnej wzięło udział ok. 200 tys. wiernych[72].

20 marca 2013 papież Franciszek mianował swoim osobistym sekretarzem ks. prałata Alfreda Xuereba[73].

7 kwietnia 2013 odbył się ingres do bazyliki św. Jana na Lateranie, która jest jego katedrą jako biskupa Rzymu. Podczas ingresu Franciszek po raz pierwszy podczas swego pontyfikatu użył srebrnej feruli Pawła VI, mającego formę lekko zagiętego krzyża z pasyjką, używanej przez m.in Jana Pawła II w czasie jego pontyfikatu[74].

Papież Franciszek razem ze swoim poprzednikiem papieżem seniorem Benedyktem XVI podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Michała Archanioła przed budynkiem gubernatorstwa Państwa Watykańskiego w dniu 5 lipca 2013

W dniu 5 lipca 2013 została opublikowana pierwsza encyklika papieża Franciszka nosząca tytuł Lumen Fidei[75]. Papież, 13 czerwca 2013 podczas spotkania z członkami Rady Sekretariatu Synodu Biskupów, przyznał, iż szybkie tempo powstania pierwszej encykliki zawdzięcza rozpoczęciu pracy nad nią jeszcze przez swego poprzednika Benedykta XVI[76]. Również 5 lipca 2013 doszło do historycznego wspólnego udziału dwóch papieży – Franciszka i Benedykta XVI – w ceremonii odsłonięcia nowego pomnika Michała Archanioła w Ogrodach Watykańskich[77]. Papież Franciszek jest wspierany w pisaniu swoich mów przez ks. Paolo Luca Braidę[78].

6 sierpnia 2013 papież Franciszek otrzymał honorową Nagrodę im. Martina Fierro przyznaną przez argentyńską telewizję za prowadzenie programu religijnego. Jako arcybiskup Buenos Aires prowadził on 32 odcinki programu „Biblia, diálogo vigente”, który był emitowany w 2012 roku w należącej do stołecznej archidiecezji stacji Canal 21[79].

24 listopada 2013 podczas uroczystej mszy św. kończącej Rok Wiary, ustanowiony przez Benedykta XVI, papież Franciszek ogłosił swoją pierwszą adhortację noszącą tytuł Evangelii gaudium (pol. Radość Ewangelii), której oficjalna prezentacja odbyła się 26 listopada[80].

27 kwietnia 2014 w Niedzielę Miłosierdzia Bożego papież Franciszek podczas uroczystej eucharystii na placu Świętego Piotra po raz pierwszy w historii dokonał kanonizacji dwóch swoich poprzedników Jana XXIII i Jana Pawła II[81].

18 czerwca 2015 w Watykanie zaprezentowano drugą encyklikę Papieża Laudato si', poruszającą tematykę ochrony środowiska[82].

12 lutego 2016 na Kubie papież Franciszek jako pierwszy w historii zwierzchnik Kościoła katolickiego spotkał się ze zwierzchnikiem Kościoła prawosławnego Rosji – patriarchą moskiewskim i całej Rusi Cyrylem I, gdzie punktem kulminacyjnym tego spotkania było podpisanie wspólnej katolicko-prawosławnej deklaracji[83][84]. 19 marca papież ogłosił drugą adhortację Amoris Laetitia, którą zaprezentowano w Watykanie 8 kwietnia[85].

8 marca 2020, w związku z pandemią COVID-19, po raz pierwszy w historii papież Franciszek przewodniczył modlitwie Anioł Pański z Biblioteki Watykańskiej[86]. Taka sama sytuacja miała miejsce trzy dni później, gdy audiencja generalna z papieżem odbyła się bez udziału wiernych w Bibliotece Watykańskiej[87]. 27 marca 2020 papież uczestniczył w celebracji liturgicznej w związku z pandemią COVID-19 bez obecności wiernych na placu św. Piotra i udzielając na koniec nadzywczajnego błogosławieństwa Urbi et Orbi w drzwiach bazyliki św. Piotra[88]. Błogosławieństwu nie towarzyszyła modlitwa, a zostało ono udzielone Najświętszym Sakramentem[89].

3 października 2020, zgodnie z zapowiedzią z dniach 5 września 2020, w Asyżu podpisał swoją trzecią encyklikę Fratelli tutti o braterstwie i przyjaźni społecznej[90].

31 grudnia 2020 ogłoszono, że papież Franciszek ze względu na rwę kulszową nie będzie mógł przewodniczyć I Nieszporom Uroczystości Świętej Bożej Rodzicielki Maryi oraz mszy świętej następnego dnia[91]. Jest to pierwsza uroczystość, z której papież musiał zrezygnować z powodów zdrowotnych[92]. Z tego samego powodu zrezygnował również z mszy świętej w Niedzielę Słowa Bożego 24 stycznia 2021 oraz Nieszporom święta Nawrócenia Świętego Pawła następnego dnia w bazylice św. Pawła za Murami, a także ze spotkania z korpusem dyplomatycznym[93].

11 stycznia 2021 opublikowanym w motu proprio Spiritus Domini papież dokonał zmiany w prawie kanonicznym zezwalając kobietom na posługę akolity i lektora[94].

4 lipca 2021 papież Fraciszek w klinice Gemelli został poddany zabiegowi chirurgicznemu uchyłkowatości okrężnicy, który polegał na wycięciu części jelita grubego (tzw. hemikolektomia)[95]. W związku z rekonwalescencją papieża Franciszka po operacji, po raz pierwszy od swojego pontyfikatu modlitwie Anioł Pański przewodniczył z apartamentu w klinice, w tym samym, w którym kilka razy przebywał Jan Paweł II[96]. Pobyt w klinice papież zakończył 14 lipca 2021[97].

16 lipca 2021 papież Franciszek wydał list apostolski motu proprio Traditionis custodes, którym ograniczył możliwość korzystania z tak zwanej liturgii przedsoborowej[98][99]. Zniósł tym samym uprawnienia udzielone przez swych poprzedników, a w szczególności przez Benedykta XVI, który w motu proprio Summorum Pontificum udostępnił wszystkim przedsoborową liturgię. Zgodnie z Traditionis custodes wydawanie zezwolenia na posługiwanie się Mszałem z 1962 r. powraca do wyłącznych kompetencji biskupa, który ma się upewnić, że grupy, które się nim posługują nie podważają reformy liturgicznej i nauczania papieży[100].

25 lutego 2022 papież Franciszek, udał się do ambasady Rosji przy Watykanie aby wyrazić ból i cierpienie z powodu rozpoczętej przez Rosję inwazje na Ukrainę[101][102].

Na początku marca 2022 roku, papież Franciszek wysłał na pomoc Ukrainie dwóch kardynałów[103]. Specjalnymi wysłannikami papieża byli kardynał Konrad Krajewski, jałmużnik papieski oraz kardynał Michael Czerny, prefekt Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka. Misja, która obejmowała kilka podróży[104][105], została uznana za niezwykłe posunięcie dyplomacji watykańskiej[106].

25 marca 2022 na zakończenie nabożeństwa pokutnego w bazylice św. Piotra, papież Franciszek dokonał aktu poświęcenia Rosji i Ukrainy Niepokalanemu Sercu Maryi[107][108].

W związku z reformą Kurii Rzymskiej ogłoszoną w konstytucji apostolskiej Praedicate Evangelium z dniem 5 czerwca 2022 został również prefektem nowo powstałej Dykasterii ds. Ewangelizacji, utworzonej z połączenia Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów oraz Papieskiej Rady ds. Nowej Ewangelizacji[109][110].

Nominacje kardynalskie

Franciszek do tej pory zwołał 8 konsystorzy zwyczajnych, podczas których kreował 121 kardynałów.

Beatyfikowani i kanonizowani przez Franciszka

Tablica przodków

Tablica rodowodowa[111]
PrapradziadkowieJosé Bergoglio
María Giacchino		César Vasallo
María Sugliano		José Crema
Ángela María Marchisio		Antonio Sívori
(24.01.1813–09.02.1871)
Catalina Daneri
(1812–02.02.1886)		José Sturla
Magdalena Pinasco		Jaime GognaJuan Demergazzo
María
PradziadkowieFrancisco Bergoglio
María Teresa Bugnano		Pedro Vasallo
Ángela Crema		Vicente Jerónimo Sívori
(20.01.1850–?)
Catalina Sturla
(1849–?)		Pedro Juan Gogna
Regina Demergazzo
DziadkowieJuan Ángel Bergoglio
(13.08.1884–30.10.1964)
Rosa Margarita Vasallo
(zm. 01.08.1974)		Francisco Sívori
(12.03.1874–29.07.1954)
María Gogna
(03.06.1887–?)
RodziceMario José Bergoglio
(02.04.1908–1959)
Regina María Sívori
(28.11.1911–08.01.1981)
Insigne Francisci.svg Jorge Mario Bergoglio, papież
(ur. 17.12.1936)

Zwyczaje Franciszka

Inauguracja pontyfikatu
Papież Franciszek pozdrawiający wiernych na placu św. Piotra w Watykanie w 2013
(c) Claude Truong-Ngoc / Wikimedia Commons - cc-by-sa-3.0
Papież Franciszek podczas przemówienia w Parlamencie Europejskim

Już po samym wyborze papieża Franciszka nastały zmiany. Zaraz po swoim wyborze odmówił założenia mucetu w wersji zimowej (tj. ozdobnego, w kolorze karmazynowym, lamowanego gronostajem) oraz stuły, którą założył dopiero podczas błogosławieństwa Urbi et orbi, taki sam gest robi podczas błogosławieństwa Urbi et orbi z okazji świąt Bożego Narodzenia czy Zmartwychwstania Pańskiego. Do kolejnych nowości w tym pontyfikacie należą:

Kalendarium pontyfikatu

Podróże apostolskie

Mapa podróży apostolskich Franciszka
Papież Franciszek i ówczesny prezydent USA Barack Obama podczas podróży apostolskiej papieża do Stanów Zjednoczonych (2015)

Działalność reformatorska

Papież Franciszek podczas modlitwy Anioł Pański w oknie Pałacu Apostolskiego

Franciszek już od początku pontyfikatu podkreślał potrzebę dokonania istotnych zmian wewnątrz Kościoła katolickiego. Pierwszym krokiem w tym kierunku było powołanie 13 kwietnia 2013 specjalnej grupy kardynałów.

Celem tej grupy było – jak to określił oficjalny komunikat Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej – doradzenie papieżowi w zarządzaniu Kościołem Powszechnym oraz opracowanie projektu zmiany Konstytucji apostolskiej Pastor Bonus o Kurii Rzymskiej[128].
Grupa kardynałów liczy ośmiu członków:

Pierwsze oficjalne spotkanie grupy nastąpiło w Watykanie w dniach 1–3 października 2013 r.[128]

Dziełu reformy poddany został również tzw. Bank Watykański. W dniu 24 czerwca 2013 Franciszek powołał Papieską Komisję ds. Instytutu Dzieł Religijnych (IOR). Zadaniem Komisji jest przede wszystkim zbieranie dokładnych informacji na temat sytuacji prawnej i różnych działań Instytutu w celu umożliwienia, w razie potrzeby, większej harmonizacji z powszechną misją Kościoła katolickiego[129]. Komisja składa się z pięciu członków, a na jej czele stoi kardynał Raffaele Farina. Członkowie komisji posiadają prawo dostępu do „dokumentów, danych i informacji niezbędnych do wykonywania przez nich obowiązków służbowych”, nawet jeśli objęte są tajemnicą zawodową. Komisja, po zakończeniu dochodzenia, dostarczy raport końcowy papieżowi[130].

Ekumenizm

Papież Franciszek w Muzeum Auschwitz-Birkenau (2016)

Jednym z wyrazów ekumenicznego zaangażowania Franciszka była jego wizyta 22 czerwca 2015 w świątyni Kościoła Waldensów w Turynie. W jej trakcie papież zwrócił się do wiernych tego wyznania w słowach: „W imieniu Kościoła katolickiego proszę was o przebaczenie za niechrześcijańskie czy nawet nieludzkie postawy i zachowania w dziejach, jakich dopuściliśmy się przeciwko wam. W imię Jezusa Chrystusa przebaczcie nam”[131].

Poglądy teologiczne, moralne i społeczne

Jako teolog wcześnie odżegnał się od teologii wyzwolenia, wiążąc się z jednym z posoborowych ruchów Comunione e Liberazione.

W swoich pismach podkreślał istotę Kościoła jako wspólnoty wszystkich wiernych, której kapłani są jedynie częścią. Zachęcał do otwarcia się na spotkania z osobami niewierzącymi, krytykował też przypadki nieudzielania chrztu dzieciom urodzonym poza małżeństwem[56].

Jako arcybiskup Buenos Aires starał się budować dobre relacje z organizacjami żydowskimi.

W swoich kazaniach kładł nacisk na współczucie wobec ubogich, podkreślał jednak znaczenie świętości i duchowości, uznając że przemiana serc ludzi bogatych przyniesie więcej pozytywnych skutków dla biednych, niż same działania polityczne. Wyrażał jednak poparcie dla programów na rzecz rozwoju społecznego i publicznie krytykował politykę wolnorynkową[132]. Jednocześnie odcina się od ideologii marksistowskiej[133]. Według kard. Petera Turksona papież nie odrzuca wolnego rynku, jeśli ten służy człowiekowi, a nie na odwrót[134].

Pogląd na temat eutanazji i in vitro

Jako arcybiskup Buenos Aires wzywał księży swej archidiecezji do przeciwstawienia się aborcji i eutanazji.

Zdecydowany obrońca katolickiego nauczania w zakresie bioetyki, in vitro określił jako „produkcję dzieci”, odrzucił „fałszywe współczucie” prowadzące do aborcji czy eutanazji[135].

Pogląd na temat aborcji

1 września 2015, z okazji ogłoszenia Roku Świętego Miłosierdzia, Franciszek udzielił wszystkim księżom spowiednikom pozwolenia na rozgrzeszanie wiernych, które dokonały aborcji[136][137]. Po upływie tego okresu, w końcu 2016 r. w liście „Misericordia et misera”, przedłużył obowiązywanie tej decyzji, m.in. słowami: udzielam od tej pory wszystkim kapłanom, na mocy ich posługi, władzy rozgrzeszania osób, które popełniły grzech aborcji[138][139][140].

Dziennikarz Jordi Évole w rozmowie z papieżem pytając o stosunek do aborcji, która motywowana jest gwałtem, otrzymał odpowiedź papieża, który powiedział: „Zrozumiałbym rozpacz [zgwałconej] dziewczyny, ale wiem także, że niegodziwe jest niszczenie życia ludzkiego w celu rozwiązania tego problemu”. Jednocześnie znacząco podkreślił, że należy jej się pomoc oraz wyraził zadowolenie ze wzrostu świadomości tych przypadków w społeczeństwie, jak również z upowszechniania się organizacji pomagających takim kobietom oraz dbających o podkreślanie ich godności[141]. Podczas audiencji generalnej papież Franciszek mówiąc o aborcji porównał ją do wynajęcia płatnego zabójcy w celu rozwiązania problemu[142].

Pogląd na temat homoseksualizmu

W 2010 r. w liście pasterskim poprzedzającym głosowanie argentyńskiego parlamentu nad projektem ustawy o związkach jednopłciowych kardynał Bergoglio napisał, że jest on „destrukcyjnym projektem wymierzonym w Boży plan” i zaapelował o modlitwę, aby Bóg „zesłał swojego Ducha na parlamentarzystów, którzy będą głosować. Aby nie oddawali głosu kierując się błędem lub koniunkturą, lecz aby głosowali kierując się prawem naturalnym i prawem Bożym”[143].

Papież Franciszek naucza o potrzebie szacunku i niedyskryminowania osób homoseksualnych, wygłaszając w 2016 r. pogląd, że Kościół powinien przeprosić osoby homoseksualne za ich marginalizację i obrażanie[144]. Jednocześnie mówi o tym, że „lobbowanie na rzecz homoseksualizmu jest złem”[143] oraz przypomina, że według Katechizmu Kościoła Katolickiego grzechem nie mogą być same skłonności, ale są nim akty homoseksualne[145].

Stosunek do zjawiska pedofilii wśród księży

W dniu 5 kwietnia 2013 Franciszek przyjął na audiencji arcybiskupa Gerharda Ludwiga Müllera, prefekta Kongregacji Nauki Wiary. W oficjalnym komunikacie zaznaczono, że papież w kwestii pedofilii wśród księży zalecił kontynuowanie linii postępowania określonej przez Benedykta XVI. Ponadto Franciszek podkreślił wagę podejmowania zdecydowanych działań w sprawie przypadków wykorzystywania seksualnego, przede wszystkim poprzez wspieranie działań w zakresie ochrony małoletnich, pomocy tym, którzy w przeszłości stali się ofiarami takiej przemocy, wszczynaniu postępowania przeciwko sprawcom dzięki zaangażowaniu lokalnych episkopatów w formułowaniu i wdrażaniu niezbędnych dyrektyw w tej dziedzinie. Ma to na celu podkreślenie wiarygodności świadectwa i misji Kościoła[146].

W motu proprio z 11 lipca 2013 r. Franciszek wprowadził na terenie Watykanu zmiany w zakresie karalności za przestępstwo pedofilii oraz czynów związanych z produkcją, przechowywaniem oraz rozprowadzaniem materiałów zawierających treści pornograficzne. Za wyżej wymienione przestępstwa podniesiono maksymalny wymiar kary. Zmiany dotyczą jedynie osób będących pracownikami bądź obywatelami państwa Watykan[147].

Podczas obrad rady kardynałów w dniu 5 grudnia 2013 papież zaakceptował decyzję kardynałów o utworzeniu komisji ds. przypadków pedofilii w Kościele[148]. 22 marca 2014 papież utworzył komisję ds. Ochrony Nieletnich[149].

Oskarżenia o współpracę z juntą

W 2005 r. kardynał Bergoglio został oskarżony o współpracę w latach siedemdziesiątych XX wieku (gdy był on prowincjałem Towarzystwa Jezusowego) z juntą przy porwaniu jezuitów Orlanda Yoria i Franza (Ferenca) Jálicsa[150][151]. Pierwszy z nich oskarżył Bergoglia o to, że nie powiedział przedstawicielom reżimu, że popiera pracę w slumsach prowadzoną przez swoich podwładnych, i w efekcie dostali się oni w ręce szwadronu śmierci[58][152].

Oskarżenie nie przedstawiło dowodów przestępstwa[153]. Kardynał Bergoglio nie podejmował obrony. Dopiero w 2010 r. ujawnił w rozmowie z biografem, że jego osobiste starania doprowadziły do uwolnienia porwanych oraz że regularnie ukrywał na terenie kościelnym osoby poszukiwane przez juntę. Jednemu mężczyźnie, podobnemu z wyglądu, dał swoje dokumenty, by mógł uciec[58][152]. O bierność wobec porwań dzieci opozycjonistów oskarżyła przyszłego papieża także organizacja Babcie z Plaza de Mayo[154]. W 2012 roku kardynał Bergoglio przeprosił Argentyńczyków za postawę kleru podczas brudnej wojny, uznając za winnych juntę i lewicę[59].

Domniemaną współpracę kardynała Bergoglia z juntą opisał Horacio Verbitsky (dziennikarz śledczy związany w przeszłości z peronistowską organizacją partyzancką Montoneros[155]) w książce El Silencio: de Paulo VI a Bergoglio: las relaciones secretas de la Iglesia con la ESMA (Cisza. Paweł VI i Bergoglio. Tajne stosunki Kościoła z ESMA[c])[156][157][158]. Reportaż oparty został m.in. na relacji Franza Jalicsa[150]. Sam Jalics twierdzi w swojej książce Rekolekcje kontemplatywne, że „z jednym współbratem zakonnym” w slumsach pracowali i żyli za zgodą przełożonych, posłani tam przez nich. Miał też w swoich rękach 30 dokumentów stwierdzających, kto doniósł na nich wojskowym, że są terrorystami[159]. Jedynym dokumentem źródłowym, mającym posłużyć za dowód rzekomej współpracy Bergoglia z juntą, w którym kardynał jest wymieniony z nazwiska, wykorzystanym w książce Verbitsky’ego, jest wzmianka urzędnika MSZ o tym, że kardynał sugerował, aby nie dawać Jalicsowi zgody na przedłużenie ważności paszportu podczas pobytu zagranicznego[160].

Stojący na czele ruchu obrońców praw człowieka w rządzonej przez wojskowych Argentynie, laureat Pokojowej Nagrody Nobla Adolfo Pérez Esquivel neguje związki kardynała Bergoglia z reżimem junty[154][161]. Również argentyński sędzia Germán Castelli, który zajmował się zbrodniami junty z przełomu lat 70. i 80., oznajmił, że oskarżenia pod adresem Bergoglia w związku ze sprawą dwóch zakonników są „całkowicie fałszywe”[162].

Kilka dni po wyborze papieża, 15 marca, rzecznik Watykanu Federico Lombardi ustosunkował się do stawianych Bergogliowi zarzutów o związki z juntą i przedstawił oficjalne stanowisko Watykanu. Lombardi oświadczył, że wszelkie zarzuty są bezpodstawne, a kampania przeciwko Bergogliowi jest znana i była prowadzona od wielu lat. Dodał, że istnieją „liczne relacje, które ukazują, ile Bergoglio uczynił, by ochronić wiele osób w czasach dyktatury wojskowej”, oraz doprowadził do przeproszenia przez argentyński Kościół za to, że ten nie poczynił wystarczających kroków w czasach tak zwanej brudnej wojny[163][164][165].

20 marca 2013 roku mieszkający w Niemczech Franz Jalics opublikował na stronach internetowych swojego zakonu oświadczenie, w którym zaprzecza informacjom, jakoby on i jego brat zakonny Orlando Yorio byli zadenuncjowani przez ówczesnego prowincjała, ojca Jorgego Bergoglia. Jalics oświadczył, że pierwotnie skłaniał się do takich podejrzeń, ale po licznych późniejszych wyjaśnieniach i rozmowach uznał, że nie miały one podstaw[166].

Publikacje i dokumenty

Publikacje Jorge Mario Bergoglio

Dzieła dotyczące teologii katolickiej, duchowości oraz spraw społecznych[167][168][169]:

  • 1982: Meditaciones para religiosos. ISBN 978-950-9210-00-4.
  • 1986: Reflexiones sobre la vida apostólica.
  • 1986: Reflexiones espirituales. ISBN 978-950-9210-07-3.
  • 1992: Reflexiones de esperanza. ISBN 978-950-592-030-3.
  • 1998: Diálogos entre Juan Pablo II y Fidel Castro. ISBN 978-987-507-074-5.
  • 2001: Hambre y sed de justicia desafíos del Evangelio para nuestra patria ISBN 978-987-507-074-5.
  • 2003: Educar: exigencia y pasión desafíos para educadores cristianos. ISBN 978-950-512-457-2.
  • 2004: Educar, elegir la vida propuestas para tiempos difíciles. ISBN 978-950-512-503-6 (2004, wyd. 1), ISBN 978-950-512-541-8 (2005, wyd. 2)
  • 2004: Ponerse la patria al hombro, memoria y camino de esperanza. ISBN 978-950-512-511-1 (2004, wyd. 1), ISBN 978-950-512-558-6 (2005, wyd. 2, Ponerse la patria al hombro), (2011, ISBN 978-987-34-0585-3)
  • 2005: Nación por construir, La utopía, pensamiento, compromiso. ISBN 978-950-512-546-3.
  • 2005: Sobre la acusación de sí mismo. ISBN 978-950-512-549-4.
  • 2006: Corrupción y pecado. ISBN 978-950-512-572-2.
  • 2007: Verdadero poder es el servicio. ISBN 978-950-512-628-6 (2007), ISBN 978-987-34-0584-6 (2011)
  • 2008: Rehabilitación de la política y compromiso cristiano. ISBN 978-987-24178-0-2.
  • 2009: La deuda social según la doctrina de la iglesia. ISBN 978-987-507-346-3.
  • 2010: Reflexiones sobre solidaridad y desarrollo. ISBN 978-987-507-352-4.
  • 2010: Camino del consenso a propósito de la investigación: consenso para el desarrollo ISBN 978-987-507-356-2.
  • 2010: Sobre el cielo y la tierra. ISBN 978-950-07-3293-2.
  • 2011: Nosotros como ciudadanos, nosotros como pueblo hacia un bicentenario en justicia y solidaridad. ISBN 978-950-512-744-3.
  • 2012: Razón y fe. ISBN 978-987-616-120-6.
  • 2012: La oración. ISBN 978-987-616-119-0.
  • 2012: La dignidad. ISBN 978-987-616-118-3.
  • 2012: La solidaridad. ISBN 978-987-616-117-6.
  • 2012: Mente abierta, corazón creyente, Buenos Aires, ISBN 978-950-512-778-8.

Dokumenty papieskie

Encykliki

Japanese Map symbol (Library).svg Encykliki wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2013Lumen fidei (Światło wiary)[170]29 czerwca 2013
2.2015Laudato si’ (Pochwalony bądź)[171]24 maja 2015
3.2020Fratelli tutti (Wszyscy bracia)[172]3 października 2020

Adhortacje apostolskie

Japanese Map symbol (Library).svg Adhortacje apostolskie wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2013Evangelii gaudium (Radość Ewangelii)[173]24 listopada 2013
2.2016Amoris Laetitia (Radość miłości)[174]19 marca 2016
3.2018Gaudete et exsultate (Cieszcie się i radujcie)[175]19 marca 2018
4.2019Christus vivit (Chrystus żyje)[176]25 marca 2019
5.2020Querida Amazonia (Umiłowana Amazonia)[177]2 lutego 2020

Motu propria

Japanese Map symbol (Library).svg Motu propria wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2013Sulla giurisdizione degli organi giudiziari dello Stato della Città del Vaticano in materia penale
(O jurysdykcji sądowej Państwa Watykańskiego w sprawach karnych)[178]		11 lipca 2013
2.Per la prevenzione ed il contrasto del riciclaggio del finanziamento del terrorismo
(W sprawie zapobiegania i przeciwdziałania praniu pieniędzy, finansowaniu terroryzmu i upowszechnianiu broni masowego rażenia)[179]		8 sierpnia 2013
3.Approvazione del nuovo statuto dell’Autorità di Informazione Finanziaria
(O zatwierdzeniu nowego statutu Urzędu Wywiadu Finansowego)[180]		15 listopada 2013
4.2014Fidelis dispensator et prudens
(Rządca wierny i roztropny)[181][182]		24 lutego 2014
5.Trasferimento della Sezione Ordinaria dell'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica alla Segreteria per l'Economia
(Przeniesienie zwyczajnej sekcji Administracji Dóbr Stolicy Apostolskiej do Sekretariatu Gospodarki)[183]		8 lipca 2014
6.2015Statui dei nuovi Organismi Enonomici
(Statut nowych organizmów klasy ekonomicznej)[184]		22 lutego 2015
7.Sulla Revisione dello Statuto del Fondo Pensioni Vaticano[185]29 maja 2015
8.Istituzione della Segreteria per la Comunicazione[186]27 czerwca 2015
9.Mitis Iudex Dominus Iesus[187]15 sierpnia 2015
10.Mitis et misericoris Iesus[187]
11.2016De concordia inter Codices[188]31 maja 2016
12.Istituzione del Dicastero Per i Laici, La Famiglia e La Vita[189]4 czerwca 2016
13.Come Una Madre Amorevole[190]
14.I beni temporali[191]4 lipca 2016
15.Con cui si istituce il Dicastero per i Laici, la Famiglia e la Vita[192]15 sierpnia 2016
16.Istitutice il Dicastero per il Servizio dello Sviluppo Umano Integrale[193]17 sierpnia 2016
17.2017Sanctuarium in Ecclesia[194]11 lutego 2017
18.Maiorem hac dilectionem[195]11 lipca 2017
19.Magnum principium[196]3 września 2017
20.Summa familiae cura[197]8 września 2017
21.2018Imparare a congedarsi[198]12 lutego 2018
22.Legge sul Governo dello Stato della Città del Vaticano[199]25 listopada 2018
23.2019Ecclesia Dei[200]17 stycznia 2019
24.Cappella Musicale Pontificia[201]
25.Communis vita[202]19 marca 2019
26.Sulla protezione dei minori e delle persone vulnerabili[203]26 marca 2019
27.Vos estis lux mundi[204]9 maja 2019
28.Aperuit illis, w którym ustanawia Niedzielę Słowa Bożego[205]30 września 2019
29.Per il cambiamento della denominazione da Archivio Segreto Vaticano ad Archivio Apostolico Vaticano[206]22 października 2019
30.Riguardante l'ufficio del decano del Collegio Cardinalizo[207]21 grudnia 2019
31.2020Sulla trasparenza, il controllo e la concorrenza nelle procedure di aggiudicazione dei contratti pubblici della Santa Sede e dello Stato della Città del Vaticano[208]19 maja 2020
32.Authenticum charismatis[209]1 listopada 2020
33.Ab initio[210]21 listopada 2020
34.Circa Alcune Competenze in Materia Economico-Finanziara[211]26 grudnia 2020
35.2021Spiritus Domini[212]10 stycznia 2021
36.2021Recante Modifiche in Materia di Giustizia[213]8 lutego 2021
36.2021Del Sommo Pontefice Francesco circa il contenimento della spesa per il personale della Santa Sede, del Governatorato dello Stato della Città del Vaticano e di altri Enti collegati[214]23 marca 2021
37.2021Recante Dispozisioni Sulla Transparenza Nella Gestione della Finanza Publicia[215]26 kwietnia 2021
38.2021Recante Modifiche in Tema di Competenza degli Organi Giudizari dello Stato della Cittá del Vaticano[216]30 kwietnia 2021
39.2021Antiquum Ministerium, w którym ustanawia posługę katechety[217]10 maja 2021
40.2021Traditionis custodes (motu proprio adresowane do biskupów)[218]16 lipca 2021
41.2021Con la Quale il Santo Padre Istitusce la Commisione Pontificia di Verifica e Applicazione del M. P. Mitis Iudex nelle Chiese d'Italia[219]17 listopada 2021
422022Competentias quadam decernere, modyfikujące Kodeks Prawa Kanonicznego oraz Kodeks Kanonu Kościołów Wschodnich[220]11 lutego 2022
432022Fidem servare modyfikujące wewnętrzną strukturę działania Kongregacji Nauki Wiary[221]14 lutego 2022
442022Assegnare alcune competenze[222]15 lutego 2022
452022Recognitum Librum VI modyfikujący kan. 695 §1 Kodeksu Prawa Kanonicznego[223]26 kwietnia 2022
462022Ad charisma tuendum[224]22 lipca 2022

Konstytucje apostolskie

Japanese Map symbol (Library).svg Konstytucje apostolskie wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2013Quo firmiores1 maja 2013
2.Quo aptius spirituali23 grudnia 2013
3.Patrimonium Ecclesiarum
4.Cum ad aeternam (dla Indii)28 grudnia 2013
5.2014Cum ad aeternam (dla Nigerii)18 marca 2014
6.Attenta deliberatione12 maja 2014
7.Quo aptius
8.Christi voluntate9 czerwca 2014
9.Ad totius dominici gregis25 czerwca 2014
10.Undecim abhinc annos11 lipca 2014
11.Contemplationi faventes23 października 2014
12.Inter eximias6 listopada 2014
13.Cum ad provedenham22 grudnia 2014
14.2015Multum fructum19 stycznia 2015
15.Quae Maiori
16.2016Vultum Dei quaerere29 czerwca 2016
17.2018Veritatis gaudium29 stycznia 2018
18.Episcopalis communio15 września 2018
19.2021Pascite gregem dei23 maja 2021
20.2022Praedicate Evangelium[225]19 marca 2022

Bulle

Japanese Map symbol (Library).svg Bulle wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2015Misericordiae vultus (Twarz miłosierdzia)[226]11 kwietnia 2015

Listy apostolskie

Japanese Map symbol (Library).svg Listy apostolskie ogłoszone przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2014A Tutti I Consacrati (Świadkowie radości)[227]21 listopada 2014
2.2015Litterae apostolicae quibus sanctus Gregorius Narecensis Doctor Ecclesiae universalis renuntiatur (Ogłoszenie św. Grzegorza z Nareku doktorem Kościoła)[228]12 kwietnia 2015
3.2016Misericordia et misera (Miłosierdzie i nieszczęśliwa)[229]20 listopada 2016
4.2019Admirabile signum (Godny podziwu znak)[230]1 grudnia 2019
5.2020Scripturae Sacrae Affectus (Umiłowanie Pisma Świętego)[231]30 września 2020
6.Patris Corde (Ojcowskim sercem)[232]8 grudnia 2020
7.2021Candor Lucis Aetarnae (Niedostępne światło)[233]25 marca 2021
8.2022Desiderio desideravi o formacji liturgicznej ludu Bożego[234]29 czerwca 2022

Dekrety

Japanese Map symbol (Library).svg Dekrety wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2014De peracta Canonizatione Aequipollenti Beata Mariae ab Incarnatione[235]3 kwietnia 2014
2.2022Decreto per il Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme, di Rodi e di Malta (S.M.O.M.)[236]
16 września 2022

Reskrypty

Japanese Map symbol (Library).svg Reskrypty wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2015Sul compimento e l’osservanza della nuova legge del processo matrimoniale[237]7 grudnia 2015
2.2018ex Audienta SS. mi[238]2 sierpnia 2018
3.2022Rescritto del Santo Padre Francesco circa l’Istruzione sull’Amministrazione e gestione delle attività finanziarie e della liquidità della Santa Sede e delle Istituzioni collegate con la Santa Sede[239]23 sierpnia 2022
4.2022Rescriptum ex Audienta Sanctissimi - Soppressione della Fondazione Populorum Progressio[240]16 września 2022
5.2022Rescriptum ex Audienta SS.[241]
30 września 2022

Statuty

Japanese Map symbol (Library).svg Statuty wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2016Statuto del Dicastero Per i Laici, La Famiglia E La Vita[242]4 czerwca 2016
2.Statuto del Dicastero per il Servizio dello Sviluppo Umano Integrale[243]17 sierpnia 2016
3.Statuto della Segreteria per la Comunicazione[244]6 września 2016
4.Statuto della Pontificia Accademia per la Vita[245]18 października 2016
5.2019Nuovo Statuto dell' Ufficio del Revisore Generale[246]21 stycznia 2019

Ustawy

Japanese Map symbol (Library).svg Ustawy wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2020Legge N. CCCLI sull’ordinamento giudiziario dello Stato della Città del Vaticano[247]13 marca 2020

Listy

Japanese Map symbol (Library).svg Listy wydane przez Franciszka
Lp.RokTytułData wydania
1.2016Iuvenescit Ecclesia[248]15 maja 2016
2.2018Placuit Deo[249]22 lutego 2018
3.2020Economy of Francesco[250]1 maja 2019

Wyróżnienia

Odznaczenia

Odznaczenia watykańskie

Odznaczenia innych państw

Nagrody

Obecność w kulturze masowej

Filmy

  • Franciszek, jezuita – serial biograficzny z 2015 roku[254]
  • Franciszek – film biograficzny z 2015 roku[255]
  • Beyond the Sun – film fabularny z 2017 roku, w którym po raz pierwszy w historii wystąpiła głowa Kościoła katolickiego. Film opowiada o grupie nastolatków. Na jego zakończenie papież Franciszek kieruje przesłanie do młodzieży. Imię papieża wymienione jest w obsadzie filmu[256]
  • Dwóch papieży (2019)

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Wymowa hiszpańska: [ˈxoɾxe ˈmaɾjo βeɾˈɣoɣljo], wymowa włoska: [berˈɡɔʎʎo].
  2. ↑ Nie magistra chemii jak podają niektóre źródła.
  3. ↑ Escuela de Mecánica de la Armada, ESMA – oficerska szkoła argentyńskiej marynarki wojennej, gdzie junta wojskowa torturowała i mordowała swoich przeciwników.

Przypisy

  1. ↑ Franciszek czy Franciszek I? Odpowiadają językoznawcy. TVN24, 2013-03-14. [dostęp 2021-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
  2. ↑ BIOGRAPHY OF THE HOLY FATHER FRANCIS. www.vatican.va. [dostęp 2021-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  3. ↑ Es Francisco, no Francisco I, precisa la Santa Sede. El Universal, 2013-03-13. [dostęp 2021-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (hiszp.).
  4. ↑ a b Papież Franciszek, wiadomosci.wp.pl [dostęp 2021-03-06] (pol.).
  5. ↑ a b c Papież Franciszek. Wirtualna Polska. [dostęp 2021-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
  6. ↑ a b c d Pope Francis – Jorge Mario Bergoglio, S.J.. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2013-03-13]. (ang.).
  7. ↑ Francis, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2021-07-26] (ang.).
  8. ↑ Franciszek, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-10-01].
  9. ↑ Statutes of the Dicastery for promoting Integral Human Development (17 August 2016) | Francis, www.vatican.va [dostęp 2022-09-27].
  10. ↑ Franciszek pierwszym papieżem spoza Europy od…. gosc.pl, 2013-03-13. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
  11. ↑ Szósta rocznica wyboru papieża Franciszka. Pierwszy spoza Europy i pierwszy z Ameryki. Polsat News, 2019-03-13. [dostęp 2021-03-27]. (pol.).
  12. ↑ Papież Franciszek. Czy abdykacja głowy kościoła jest możliwa?. Wirtualna Polska, 2020-12-26. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
  13. ↑ a b c d e Briefing di padre Lombardi. [w:] News.va [on-line]. [dostęp 2013-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-18)]. (wł.).
  14. ↑ Pope Francis: 13 key facts about the new pontiff. [w:] The Guardian [on-line]. [dostęp 2013-03-15]. (ang.).
  15. ↑ The US priest who translates the Pope’s tweets into Latin. Vatican Insider, 2015-04-02. [dostęp 2015-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
  16. ↑ Rubin S., Ambrogetti., 2013: Jezuita. Papież Franciszek. Wywiad rzeka z Jorge Bergoglio. Dom Wyd. Rafael.
  17. ↑ Pope Francis, first day after election. [w:] The Guardian [on-line]. [dostęp 2013-03-15]. (ang.).
  18. ↑ El Papa Francisco I se formó en seminario jesuita de Chile.
  19. ↑ Taylor Ardrey: Pope Francis said same-sex couples should be covered by a civil union law. Business Insider, 2020-10-21. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  20. ↑ Philip Pullella: Pope says same-sex couples should be covered by civil union laws. Reuters, 2020-10-22. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  21. ↑ Francis X. Rocca: Pope Francis Backs Civil Unions for Gay Couples, in Shift for Vatican. The Wall Street Journal, 2020-10-21. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  22. ↑ Lizzy Davies: Pope says he is not a Marxist, but defends criticism of capitalism. The Guardian, 2013-12-15. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  23. ↑ USA i Kuba znormalizują stosunki? W sprawę zaangażował się papież Franciszek, Polska Times [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  24. ↑ USA i Kuba wznawiają stosunki dyplomatyczne. Pomógł papież Franciszek, wiadomosci.dziennik.pl [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  25. ↑ Kamila Rezmer, Papież Franciszek wobec problemu uchodźstwa w latach 2014–2018, „Krakowskie Studia Małopolskie” (23), 2018, s. 196–209.
  26. ↑ Kryzys migracyjny. Papież: migranci cierpią pod gołym niebem, bez jedzenia, nie mogą wejść, nie czują gościnności, PolskieRadio24.pl [dostęp 2021-07-26].
  27. ↑ Papież piętnuje nacjonalizmy i indywidualizm. „Dzielą nas w świecie i Kościele”, Deutsche Welle (www.dw.com) [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  28. ↑ Papież w przemówieniu w ONZ przestrzega przed nacjonalizmem i egoizmem, Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  29. ↑ Encyklika Fratelli Tutti Ojca Świętego Franciszka o braterstwie i przyjaźni społecznej (3 października 2020) | Francis, www.vatican.va [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  30. ↑ Pope Francis, Person of the Year. Time. [dostęp 2013-12-13]. (ang.).
  31. ↑ a b c DIRETTORJU EKKLEŻJASTIKU 2016. [dostęp 2021-04-04].
  32. ↑ a b c d e Dopierała 2019 ↓, s. 1047.
  33. ↑ a b c d e f g h i j k Bergolgio, S.J., Jorge Mario. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-13]. (ang.).
  34. ↑ Mario Giuseppe Bergoglio. www.geni.com. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  35. ↑ Regina María Sivori Gogna. www.geni.com. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  36. ↑ BIOGRAPHY OF THE HOLY FATHER FRANCIS. www.vatican.va. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  37. ↑ Santiago Dapelo: El éxtasis familiar por el „loco de la guerra”. La Nación, 2013-03-17. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (hiszp.).
  38. ↑ Mark Rice-Oxley: Pope Francis: the humble pontiff with practical approach to poverty. The Guardian, 2013-03-13. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  39. ↑ Jeffrey Donovan: Francis Ventures Out of Vatican on First Day as Pope. Bloomberg, 2013-03-14. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  40. ↑ Barney Henderson: Pope Francis elected leader of Catholic Church: as it happened. www.telegraph.co.uk, 2013-03-14. [dostęp 2021-04-04]. (ang.).
  41. ↑ Luis Rosales, Daniel Olivera: Francis: A Pope for our Time: The Definitve Biography. Humanix Books, 2013, s. 5. ISBN 978-1-63006-002-2.
  42. ↑ Jorge is against regimes. It is because of fascism that our father emigrated. La Stampa, 2013-03-17. [dostęp 2021-04-04]. (ang.).
  43. ↑ Bergoglio, papa / La otra cara de un hombre público. Los Bergoglio, la familia más sorprendida. La Nación, 2013-03-14. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (hiszp.).
  44. ↑ Helládio Holanda: People’s Pope. Clube de Autores (managed).
  45. ↑ La sobrina ‘artista’ del Papa presenta su obra en Madrid. www.elmundo.es, 2015-03-29. [dostęp 2021-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (hiszp.).
  46. ↑ 'Escribir con el pincel’, el documental sobre la obra pictórica de Cristina Bergoglio, la sobrina del Papa Francisco. www.antena3.com, 2019-06-27. [dostęp 2021-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (hiszp.).
  47. ↑ Thomas Reese: Does Pope Francis have a master’s degree in chemistry?. www.ncronline.org, 2015-06-03. [dostęp 2021-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  48. ↑ New Pope, Francis, Known As Humble Man With A Focus On Social Outreach. newyork.cbslocal.com. [dostęp 2013-03-14]. (ang.).
  49. ↑ Jorge Bergoglio, un sacerdote jesuita de carrera. lanacion.com.ar. [dostęp 2013-03-14]. (hiszp.).
  50. ↑ Mario Adinolfi: Il conclave: storia, regole e protagonisti dell’elezione più misteriosa del mondo. Matelica: HALLEY Editrice, 2005, s. 109–110. ISBN 978-88-7589-071-1. (wł.).
  51. ↑ Kardynał Jorge Mario Bergoglio – skromny jezuita. Kosciol.pl, 14 kwi 2005. [dostęp 2013-03-19].
  52. ↑ Damian Wojciechowski SJ: Papież – jezuicka biografia. Tymczasowa Strona Towarzystwa Jezusowego W Polsce jezuici.pl, 16 mar 2013. [dostęp 2013-03-17].
  53. ↑ Centro de espiritualidad y cultura. Reseña Historica. [dostęp 2013-03-15]. (hiszp.).
  54. ↑ Papa Francisco, Datos personales. [w:] Oficjalna strona jezuickiej prowincji Argentyny-Urugwaju [on-line]. [dostęp 2013-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-18)]. (hiszp.).
  55. ↑ HABEMUS REWOLUCJĘ!. styl.pl, 9 maja 2013. [dostęp 2020-12-01]. (pol.).
  56. ↑ a b Sebastian Adamkiewicz: Papież (z) końca świata. histmag.org, 2013-03-14. [dostęp 2013-03-14].
  57. ↑ Lucio Brunelli: I segreti del Conclave. Così vinse Ratzinger. la Repubblica, 23 października 2005. (wł.).
  58. ↑ a b c Pope Francis I Cardinal Jorge Bergoglio: First pope from Americas austere Jesuit, „The Star”.
  59. ↑ a b „Jorge Bergoglio: Who is the new pope?”, 13 marca 2013, www.cbsnews.com.
  60. ↑ Un Santo Bergoglio, hincha de San Lorenzo. [w:] foxsportsla.com [on-line]. [dostęp 2013-03-13]. (hiszp.).
  61. ↑ a b Biały dym nad Kaplicą Sykstyńską. Kardynałowie wybrali nowego papieża. wiadomosci.onet.pl, 13 marca 2021. [dostęp 2021-06-04]. (pol.).
  62. ↑ Habemus papam – Franciszek. info.wiara.pl, 2013-03-13. [dostęp 2013-03-14].
  63. ↑ Tomorrow, mass of inauguration of Bishop of Rome’s petrine ministry. news.va. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-02)]. (ang.).
  64. ↑ Kardynałowie wybrali Jorge Mario Bergoglia. Oto nowy papież Franciszek I. zeŚwiata.pl. [dostęp 2013-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (pol.).
  65. ↑ Primo saluto del Santo Padre Francesco. www.vatican.va, 2013-03-14. [dostęp 2013-03-14].
  66. ↑ Papież wybrał imię na cześć Franciszka z Asyżu. www.polskieradio.pl, 2013-03-14. [dostęp 2013-03-14].
  67. ↑ New Pope Fracis visits St. Mary Major, collects suitcases and pays bill at hotel. news.va. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-17)]..
  68. ↑ Watykan: gotowe są symbole pontyfikatu. Radio Watykańskie, 2013-03-18. [dostęp 2013-03-18].
  69. ↑ Znamy papieski herb i zawołanie. Co oznaczają?. deon.pl, 2013-03-18. [dostęp 2013-03-18].
  70. ↑ Adam Sosnowski, Pamiętnik konklawe 2013, s. 144–145, ISBN 978-83-7553-147-3 [dostęp 2017-01-11].
  71. ↑ Inauguracja pontyfikatu papieża Franciszka relacja na żywo – Świat – Newsweek.pl.
  72. ↑ Messa di inizio Pontificato. Radio Vaticana, 2013-03-19. [dostęp 2013-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-22)]. (wł.).
  73. ↑ Watykan: Papież Franciszek ma sekretarza. pl.radiovaticana.va. [dostęp 2013-03-21].
  74. ↑ Pastorały Jana Pawła II. Prowadziły papieża przez świat. Były mu podporą. dziennikzachodni.pl, 21 kwietnia 2014. [dostęp 2022-02-06].
  75. ↑ Lumen Fidei. vatican.va. [dostęp 2014-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-29)]. (pol.).
  76. ↑ Papieska encyklika w rekordowym tempie. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-18)].
  77. ↑ Benedykt XVI i Franciszek po raz pierwszy razem. www.deon.pl, 2013-07-05.
  78. ↑ Ghostwriter von Franziskus – Business And Science [dostęp 2016-09-28] (niem.).
  79. ↑ Nagroda dla papieża za prowadzenie programu. deon.pl. [dostęp 2013-08-06].
  80. ↑ Adhortacja apostolska Evangelii Gaudium. deon.pl, 26 listopada 2013.
  81. ↑ Papież zrobi coś takiego pierwszy raz w historii. deon.pl. [dostęp 2014-04-26].
  82. ↑ Laudato si. vatican.va. [dostęp 2016-08-29]. (pol.).
  83. ↑ „Rozmawialiśmy bez półsłówek”. Papież i patriarcha podpisali wspólną deklarację. tvn24.pl. [dostęp 2016-02-12].
  84. ↑ Wspólna Deklaracja papieża Franciszka i patriarchy Moskwy i całej Rusi Cyryla. niedziela.pl. [dostęp 2016-02-13].
  85. ↑ Amoris Laetitia. vatican.va. [dostęp 2016-04-10]. (pol.).
  86. ↑ Franciszek: trochę dziwna jest ta dzisiejsza modlitwa Anioł Pański z papieżem osadzonym w bibliotece. deon.pl. [dostęp 2020-03-08].
  87. ↑ Franciszek: Ewangelia największą sprawiedliwością, jaką można dać ludzkości. niedziela.pl. [dostęp 2020-03-11].
  88. ↑ Dichiarazione del Direttore della Sala Stampa della Santa Sede, Matteo Bruni. press.vatican.va, 2020-03-22. [dostęp 2020-03-27]. (wł.).
  89. ↑ Momento straordinario di preghiera presieduto dal Santo Padre sul sagrato della Basilica di San Pietro. press.vatican.va, 2020-03-27. [dostęp 2020-03-27]. (wł.).
  90. ↑ Visita del Santo Padre Francesco ad Assisi in occasione della firma della Lettera Enciclica “Fratelli tutti” sulla fraternità e l’amicizia sociale, 03.10.2020. Vatican.va, 3 października 2020, 2020-10-03. [dostęp 2021-09-17].
  91. ↑ Dichiarazione del Direttore della Sala Stampa della Santa Sede, Matteo Bruni. press.vatican.va, 2020-12-31. [dostęp 2020-12-31]. (wł.).
  92. ↑ Papież nie odprawi nabożeństwa i Mszy na przełomie roku. gosc.pl, 2020-12-31. [dostęp 2021-01-01].
  93. ↑ Dichiarazione del Direttore della Sala Stampa della Santa Sede, Matteo Bruni. press.vatican.va, 2021-01-23. [dostęp 2021-01-24]. (wł.).
  94. ↑ Papież zezwala kobietom na posługę akolity i lektora. stacja7.pl. [dostęp 2021-01-11].
  95. ↑ Papież Franciszek w klinice Gemelli. Przeszedł zabieg chirurgiczny. wp.pl. 4 lipca 2021. [dostęp 2021-07-06].
  96. ↑ Papież z Kliniki Gemelli: każdy potrzebuje gestu, który łagodzi ból i podnosi w chorobie. niedziela.pl. [dostęp 2021-07-11].
  97. ↑ Franciszek opuścił klinikę Gemelli i wrócił do Watykanu. niedziela.pl. [dostęp 2021-07-14].
  98. ↑ Lettera del Santo Padre Francesco ai Vescovi di tutto il mondo per presentare il Motu Proprio «Traditionis Custodes» sull’uso della Liturgia Romana anteriore alla Riforma del 1970, 16.07.2021. press.vatican.va, 16 lipca 2021. [dostęp 2021-07-26].
  99. ↑ Lettera Apostolica in forma di Motu «Proprio» del Sommo Pontefice Francesco «Traditionis Custodes» sull’uso della Liturgia Romana anteriore alla Riforma del 1970, 16.07.2021. press.vatican.va, 16 lipca 2021. [dostęp 2021-07-26].
  100. ↑ Nowe papieskie normy dla przedsoborowej liturgii. vaticannews.va, 16 lipca 2021. [dostęp 2021-07-26].
  101. ↑ Papież Franciszek odwiedził rosyjską ambasadę przy Watykanie. vaticannews.va, 25 lutego 2022. [dostęp 2022-02-28].
  102. ↑ Papież Franciszek osobiście udał się do ambasady Rosji. Pierwszy taki przypadek. rp.pl, 25 lutego 2022. [dostęp 2022-02-28].
  103. ↑ Philip Pullella, Crispian Balmer, Pope Francis says 'rivers of blood' flowing in Ukraine war, „Reuters”, 6 marca 2022 [dostęp 2022-04-21] (ang.).
  104. ↑ Pope sends cardinal to Ukraine to show solidarity with refugees, CNN, 14 marca 2022 [dostęp 2022-04-21] (ang.).
  105. ↑ Pope Francis blessed an ambulance that the Vatican sent to Ukraine, infobae, 26 marca 2022 [dostęp 2022-04-21] (ang.).
  106. ↑ Pope Francis dispatches 2 cardinals to Ukraine, POLITICO [dostęp 2022-04-21] (ang.).
  107. ↑ apież poświęcił Rosję i Ukrainę Niepokalanemu Sercu Maryi. niedziela.pl. [dostęp 2022-03-25].
  108. ↑ AKT POŚWIĘCENIA NIEPOKALANEMU SERCU NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY. press.vatican.va, 23 marca 2022. [dostęp 2022-03-25].
  109. ↑ Dzisiaj wchodzi w życie konstytucja apostolska o kurii rzymskiej. Co się zmieni?. misyjne.pl, 2022-06-05. [dostęp 2022-06-06].
  110. ↑ Papież ogłosił Konstytucję apostolską o Kurii Rzymskiej. vaticannews.va, 2022-06-05. [dostęp 2022-06-06].
  111. ↑ Analía Montórfano: Ancestros de S.S. Papa Francisco. APELLIDOS ITALIANOS. [dostęp 2021-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (hiszp.).
  112. ↑ Papież otrzymał paliusz i pierścień Rybaka. deon.pl. [dostęp 2013-03-19]. (pol.).
  113. ↑ Papież nie chce limuzyn. Jeździ średniolitrażowym autem. polskieradio.pl. [dostęp 2013-07-15]. (pol.).
  114. ↑ Franciszek nadal mieszka w hotelu. Nie chce przenosić się do Pałacu Apostolskiego. fronda.pl. [dostęp 2013-04-25]. (pol.).
  115. ↑ Dlaczego papież Franciszek nie śpiewa?. deon.pl.
  116. ↑ Pierwszy Anioł Pański Franciszka. „Bracia i siostry, dzień dobry”. rp.pl, 17 marca 2013.
  117. ↑ Papież życzył wiernym „dobrej niedzieli i smacznego obiadu”. wp.pl, 17 marca 2013.
  118. ↑ Papież Franciszek zrezygnował z limuzyny. Woli spacery. wprost.pl. [dostęp 2013-04-25]. (pol.).
  119. ↑ Papież znosi tytuły honorowe.
  120. ↑ „Mówi papież” – Franciszek dzwoni sam. deon.pl. [dostęp 2013-04-12]. (pol.).
  121. ↑ Papież regularnie odwiedza „Mamusię”. Dlaczego akurat ten wizerunek Maryi?. aleteia.org, 27 stycznia 2018. [dostęp 2021-03-14].
  122. ↑ Papież Franciszek poprosił o nowy argentyński paszport i dowód osobisty. polskatimes.pl. [dostęp 2014-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].
  123. ↑ Jaka historia kryje się za papieskimi czerwonymi butami?. pl.aleteia.org. [dostęp 2021-11-01].
  124. ↑ Media: papież Franciszek definitywnie rezygnuje z czerwonych butów. tokfm.pl. [dostęp 2013-04-25]. (pol.).
  125. ↑ Językowa rewolucja w Watykanie. gosc.pl.
  126. ↑ W lipcu nie będzie papieskich audiencji generalnych. interia.pl. [dostęp 2014-06-14].
  127. ↑ Ks. Lombardi: Papież nie jedzie na urlop. Myśli o reformie Kościoła. idziemy.pl. [dostęp 2013-08-03].
  128. ↑ a b Komunikat Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej z dnia 13 kwietnia 2013 r.. [dostęp 2013-07-08]. (wł.).
  129. ↑ Watykan: Komisja ds. banku watykańskiego.
  130. ↑ CHIROGRAFO DEL SANTO PADRE FRANCESCO PER L’ISTITUZIONE DI UNA PONTIFICIA COMMISSIONE REFERENTE SULL’ISTITUTO PER LE OPERE DI RELIGIONE. (wł.).
  131. ↑ Historyczna wizyta papieża u waldensów. „Przebaczcie nam”. www.tvn24.pl. [dostęp 2015-06-23]. (pol.).
  132. ↑ Gospodarka według Franciszka. Polityka. [dostęp 2016-12-11]. (pol.).
  133. ↑ Papież Franciszek: Marksizm jest złem, ale znam wielu dobrych marksistów | naTemat.pl, natemat.pl [dostęp 2020-07-08].
  134. ↑ Kard. Turkson: gospodarka rynkowa tak, ale z człowiekiem w centrum. radiovaticana.
  135. ↑ Franciszek jasno o aborcji, eutanazji i in vitro. gosc.pl. [dostęp 2014-11-24]. (pol.).
  136. ↑ Papież Franciszek rozgrzesza z aborcji. Stoi po stronie „cywilizacji śmierci”?. Newsweek. [dostęp 2016-11-21]. (pol.).
  137. ↑ Co papież naprawdę powiedział o aborcji?. deon. [dostęp 2016-11-21]. (pol.).
  138. ↑ Papież Franciszek upoważnia wszystkich kapłanów do rozgrzeszenia aborcji. RMF24. [dostęp 2016-11-21]. (pol.).
  139. ↑ Papież upoważnia wszystkich kapłanów do rozgrzeszenia aborcji. Rzeczpospolita. [dostęp 2016-12-11]. (pol.).
  140. ↑ W rozgrzeszaniu z aborcji nie ma nadmiernej tolerancji. gosc.pl. [dostęp 2016-11-21]. (pol.).
  141. ↑ Papież o aborcji: zrozumiałbym rozpacz zgwałconej kobiety, ale niegodziwe jest niszczenie życia ludzkiego, deon.pl [dostęp 2020-05-05] (pol.).
  142. ↑ Papież Franciszek o tym, że aborcja jest jak wynajęcie płatnego zabójcy, deon.pl [dostęp 2020-05-05] (pol.).
  143. ↑ a b Marcin Przeciszewski, Papież Franciszek wobec osób LGBT+, eKAI.pl, 10 sierpnia 2019 [dostęp 2020-05-05] (pol.).
  144. ↑ Papież: Chrześcijanie powinni przeprosić gejów [dostęp 2016-06-29].
  145. ↑ Papież o homoseksualizmie. „Inna orientacja to nie grzech”, dziennik.pl, 29 lipca 2013 [dostęp 2020-05-05].
  146. ↑ Comunicato della Congregazione per la dottrina della fede. (wł.).
  147. ↑ Franciszek zaostrzył kary za pedofilię. www.deon.pl.
  148. ↑ Papież ustanowi komisję ds. pedofilii w Kościele. deon.pl, 5 grudnia 2013. [dostęp 2013-12-05].
  149. ↑ Ochrona nieletnich to priorytet Kościoła. deon.pl. [dostęp 2014-03-22].
  150. ↑ a b Cień w biografii nowego papieża. Oskarżenia z przeszłości. dziennik.pl, 14 marca 2013. [dostęp 2013-03-14].
  151. ↑ Argentine Cardinal Named in Kidnap Lawsuit. [w:] Los Angeles Times [on-line]. 17 kwietnia 2005.
  152. ↑ a b „Pope Francis Is Known For Simplicity And Humility”, npr.org. npr.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-16)]..
  153. ↑ Jorge Mario Bergoglio nowym papieżem.
  154. ↑ a b „Nie może być!” Prezydent Argentyny niezadowolona z wyboru papieża. Tok FM, 14 marca 2013. [dostęp 2013-03-14].
  155. ↑ Marek Magierowski: Oskarżony Jorge Bergoglio. dorzeczy.pl, 2013-03-17. [dostęp 2013-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-20)].
  156. ↑ Verbitsky y su militancia en Montoneros: „Participé en enfrentamientos armados y, por suerte, no murió nadie”. perfil.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-14)]., wywiad z H. Verbitsky, w: „Perfil”, 4 listopada 2007.
  157. ↑ Juan Ignacio Irigaray: El número uno de la Iglesia argentina, sospechoso de colaborar con la dictadura. Elmundo.es, 8 listopada 2010. [dostęp 2013-03-13]. (hiszp.).
  158. ↑ Maciej Stasiński: Krzyżem i mieczem. „Gazeta Wyborcza”, 30 lipca 2007. [dostęp 2013-03-13]. (pol.).
  159. ↑ Franz Jalics SI, Rekolekcje kontemplatywne, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007, s. 128, ISBN 978-83-7318-989-8.
  160. ↑ Papież Franciszek: Ostateczny dowód, Jerzy Szygiel. socjalizmteraz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-28)]..
  161. ↑ Tomasz Surdel: Jak Franciszek zachowywał się w czasach krwawych rządów argentyńskiej junty. wyborcza.pl, 2013-03-14. [dostęp 2013-03-14].
  162. ↑ Interrogó al Papa y asegura que „no tuvo implicancias” en el secuestro de los sacerdotes. 26noticias.com.ar. [dostęp 2013-03-17].
  163. ↑ Watykan odrzuca zarzuty kierowane wobec papieża Franciszka ws. argentyńskiej junty. [w:] Onet.pl [on-line]. [dostęp 2013-03-15].
  164. ↑ Watykan: Franciszek nie współpracował z juntą. „Kampania przeciwko Bergogliowi jest znana...”. [w:] Polska The Times [on-line]. [dostęp 2013-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-19)].
  165. ↑ br. Damian Wojciechowski SJ: O co w tym wszystkim chodzi?. deon.pl, 2013-03-16, aktualizacja 17.03.2013. [dostęp 2013-03-18].
  166. ↑ Franz Jalics SJ: Ergänzende Erklärung von Pater Franz Jalics SJ. Towarzystwo Jezusowe, 2013-03-20. [dostęp 2013-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-12)]. (niem.).
  167. ↑ Você pesquisou por Autor: Jorge Mario Bergoglio. www.biblio1.com.br. [dostęp 2013-03-14]. (port.).
  168. ↑ Jose Maria Arancedo: Mente abierta, corazón creyente. www.americalatina.va. [dostęp 2013-03-14]. (hiszp.).
  169. ↑ Mente abierta corazon creyente. www.libreriadelinstituto.com. [dostęp 2013-03-14]. (hiszp.).
  170. ↑ Lumen Fidei. vatican.va. [dostęp 2015-06-18]. (pol.).
  171. ↑ Laudato si. vatican.va. [dostęp 2015-06-18]. (pol.).
  172. ↑ Fratelli Tutti, vatican.va., 3 ottobre 2020.
  173. ↑ 2013-11-18: 24 listopada pierwsza adhortacja apostolska Franciszka. 2013-11-18. [dostęp 2013-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-18)]. (pol.).
  174. ↑ Amoris laetitia.
  175. ↑ Gaudete et exsultate: o powołaniu do świętości w świecie współczesnym. vatican.va, 2018-04-09. [dostęp 2018-04-09]. (wł.).
  176. ↑ Christus vivit. vatican.va, 2019-03-25. [dostęp 2019-04-02]. (wł.).
  177. ↑ Querida Amazonia. www.vatican.va, 2020-02-12. [dostęp 2020-02-12]. (wł.).
  178. ↑ Lettera Apostolica in forma di «Motu Proprio» sulla giurisdizione degli organi giudiziari dello Stato della Città del Vaticano in materia penale. (wł.).
  179. ↑ Franciszek: LETTERA APOSTOLICA IN FORMA DI “MOTU PROPRIO” DEL SOMMO PONTEFICE FRANCESCO PER LA PREVENZIONE ED IL CONTRASTO DEL RICICLAGGIO, DEL FINANZIAMENTO DEL TERRORISMO E DELLA PROLIFERAZIONE DI ARMI DI DISTRUZIONE DI MASSA. [w:] motu proprio [on-line]. www.vatican.va. (wł.).
  180. ↑ Franciszek: Lettera Apostolica in forma di «Motu Proprio» del Sommo Pontificie Francesco con quale è approvato il nuovo statuto dell’Autorità di Informazione Finanziaria (wł.).. [w:] motu proprio [on-line]. www.vatican.va. (wł.).
  181. ↑ Papież ustanowił Sekretariat ds. Gospodarczych. deon.pl. [dostęp 2014-02-24].
  182. ↑ Rozpoczęła się wielka reforma finansów Watykanu. Radio PiK. [dostęp 2014-02-24].
  183. ↑ Trasferimento della Sezione Ordinaria dell’Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica alla Segreteria per l’Economia. vatican.va. [dostęp 2014-07-10]. (wł.).
  184. ↑ Statuti dei nuovi Organismi Economici. vatican.va. [dostęp 2015-03-25]. (wł.).
  185. ↑ Sulla Revisione dello Statuto del Fondo Pensioni Vaticano. [dostęp 2016-06-04]. (wł.).
  186. ↑ Istituzione della Segreteria per la Comunicazione. vatican.va. [dostęp 2016-06-04]. (wł.).
  187. ↑ a b Mitis et misericors Iesus. vatican.va. [dostęp 2016-06-04]. (wł.).
  188. ↑ De concordia inter Codices. vatican.va. [dostęp 2016-09-15]. (wł.).
  189. ↑ Statuto del Dicastero Per i Laici, La Famiglia e La Vita. vatican.va. [dostęp 2016-06-04]. (wł.).
  190. ↑ Come Una Madre Amorevole. vatican.va. [dostęp 2016-06-04]. (wł.).
  191. ↑ I beni temporali. vatican.va. [dostęp 2016-07-09]. (wł.).
  192. ↑ Con cui si istituisce il Dicastero per i Laici, la Famiglia e la Vita. vatican.va. [dostęp 2016-08-29]. (wł.).
  193. ↑ Dykasteria ds. integralnego rozwoju człowieka. vatican.va. [dostęp 2016-09-28]. (pol.).
  194. ↑ Sanctuarium in Ecclesia. vatican.va. [dostęp 2017-04-01]. (wł.).
  195. ↑ Maiorem hac dilectionem. vatican.va. [dostęp 2017-07-11]. (wł.).
  196. ↑ Magnum principium. vatican.va. [dostęp 2017-09-03]. (wł.).
  197. ↑ Summa familiae cure. vatican.va. [dostęp 2017-09-09]. (wł.).
  198. ↑ Imparare a congedarsi. vatican.va, 2018-02-12. [dostęp 2018-02-15]. (wł.).
  199. ↑ Legge sul Governo dello Stato della Città del Vaticano. vatican.va, 2018-11-25. [dostęp 2018-12-16]. (wł.).
  200. ↑ Ecclesia Dei. 2019-01-17. [dostęp 2019-01-19]. (wł.).
  201. ↑ Cappella Musicale Pontificia. 2019-01-17. [dostęp 2019-01-19]. (wł.).
  202. ↑ Communis vita. 2019-03-19. [dostęp 2019-03-26]. (wł.).
  203. ↑ Sulla protezione dei minori e delle persone vulnerabili. 2019-03-26. [dostęp 2019-03-29]. (wł.).
  204. ↑ Vos estis lux mundi. 2019-05-09. [dostęp 2019-05-09]. (wł.).
  205. ↑ Aperuit Illis. 2019-09-30. [dostęp 2019-09-30]. (wł.).
  206. ↑ Per il cambiamento della denominazione da Archivio Segreto Vaticano ad Archivio Apostolico Vaticano. [dostęp 2019-10-22]. (wł.).
  207. ↑ | tytuł = Riguardante l’ufficio del decano del Collegio Cardinalizo | język= it | data dostępu=2019-12-21.
  208. ↑ | tytuł = Sulla trasparenza, il controllo e la concorrenza nelle procedure di aggiudicazione dei contratti pubblicidella Santa Sede e dello Stato della Città del Vaticano | język=it | data dostępu=2020-06-02.
  209. ↑ Authenticum charismatis, 1 novembre 2020.
  210. ↑ Ab initio, 21 novembre 2020.
  211. ↑ Circa Alcune Competenze in Materia Economico-Finanziara, 26 dicembre 2020.
  212. ↑ Spiritus Domini, 11 gennaio 2021.
  213. ↑ Recante Modifiche in Materia di Giustizia, 8 febbraio 2021.
  214. ↑ LETTERA APOSTOLICA IN FORMA DI MOTU PROPRIO circa il contenimento della spesa per il personale della Santa Sede, del Governatorato dello Stato della Città del Vaticano e di altri Enti collegati, 23 marzo 2021.
  215. ↑ ecante Dispozisioni Sulla Transparenza Nella Gestione della Finanza Publicia, 26 aprile 2021.
  216. ↑ Recante Modifiche in Tema di Competenza degli Organi Giudizari dello Stato della Cittá del Vaticano, 30 aprile 2021.
  217. ↑ Antiquum Ministerium, 10 maggio 2021.
  218. ↑ Traditonis custodes, 16 luglio 2021.
  219. ↑ [Con la Quale il Santo Padre Istitusce la Commisione Pontificia di Verifica e Applicazione del M. P. Mitis Iudex nelle Chiese d'Italia, novembre 17, 2021
  220. ↑ Competentias quasdam decernere, 11 febbraio 2022
  221. ↑ Lettera Apostolica in forma di «Motu Proprio» Fidem servare, con la quale viene modificata la struttura interna della Congregazione per la Dottrina della Fede (11 febbraio 2022) | Francesco, www.vatican.va [dostęp 2022-02-17].
  222. ↑ Lettera Apostolica in forma di «Motu Proprio» Assegnare alcune competenze, con la quale vengono mutate alcune norme del Codice di Diritto Canonico e del Codice dei Canoni delle Chiese Orientali (11 febbraio 2022) | Francesco, www.vatican.va [dostęp 2022-02-17].
  223. ↑ Lettera Apostolica in forma di "Motu Proprio" Recognitum Librum VI con la quale si modifica il can. 695 §1, del Codice di Diritto Canonico, www.vatican.va [dostęp 2022-04-26].
  224. ↑ Lettera Apostolica in forma di «Motu Proprio» del Sommo Pontefice Francesco “Ad charisma tuendum”, press.vatican.va [dostęp 2022-07-22].
  225. ↑ Costituzione Apostolica “Praedicate evangelium” sulla Curia Romana e il suo servizio alla Chiesa e al Mondo, press.vatican.va [dostęp 2022-03-19].
  226. ↑ Bull of indiction of the Extraordinary Jubilee of Mercy – Misericordiae Vultus. vatican.va. [dostęp 2015-04-12]. (ang.).
  227. ↑ Świadkowie radości (A Tutti I Cnsacrati), List apostolski Papieża Franciszka do zakonnic i zakonników na rozpoczęcie Roku Życia Konsekrowanego. vatican.va. [dostęp 2016-02-28]. (pol.).
  228. ↑ Litterae Apostolicae quibus sanctus Gregorius Narecensis Doctor Ecclesiae universalis renuntiatur. vatican.va. [dostęp 2016-02-28]. (łac.).
  229. ↑ Misericordia et misera. vatican.va. [dostęp 2017-01-23]. (pol.).
  230. ↑ Franciszek: Admirabile signum. w2.vatican.va, 2019-12-01. [dostęp 2019-12-02]. (pol.).
  231. ↑ Franciszek: Scripturae Sacrae Affectus. www.vatican.va, 2020-09-30. [dostęp 2020-09-30]. (wł.).
  232. ↑ Patris Corde, 8 dicembre 2020.
  233. ↑ Candor Lucis Aeternae, 25 marzo 2021.
  234. ↑ Lettera Apostolica "Desiderio desideravi" sulla formazione liturgica del popolo di Dio (29 giugno 2022) | Francesco, www.vatican.va [dostęp 2022-06-29].
  235. ↑ De peracta Canonizatione Aequipollenti Beata Mariae ab Incarnatione. vatican.va. [dostęp 2016-06-04]. (łac.).
  236. ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Decreto per il Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme, di Rodi e di Malta (S.M.O.M.)
    BŁĄD PRZYPISÓW
  237. ↑ Sul compimento e l’osservanza della nuova legge del processo matrimoniale. vatican.va. [dostęp 2016-06-04]. (wł.).
  238. ↑ Nuova redazione del n. 2267 del Catechismo della Chiesa Cattolica sulla pena di morte – Rescriptum “ex Audentia SS.mi”, 02.08.2018.
  239. ↑ [ https://www.vatican.va/content/francesco/it/events/event.dir.html/content/vaticanevents/it/2022/8/23/rescriptum.html RESCRIPTUM EX AUDIENTIA SS.MI: Rescritto del Santo Padre Francesco circa l’Istruzione sull’Amministrazione e gestione delle attività finanziarie e della liquidità della Santa Sede e delle Istituzioni collegate con la Santa Sede, vatican.va., 23 agosto 2022]
  240. ↑ RESCRIPTUM EX AUDIENTIA SANCTISSIMI - Soppressione della Fondazione Populorum Progressio, vatican.va.
  241. ↑ RESCRIPTUM EX AUDIENTIA SS.MI, vatican.va., 30 settembre 2022
  242. ↑ Statuto del Dicastero Per i Laici, La Famiglia E La Vita. vatican.va. [dostęp 2016-06-05]. (wł.).
  243. ↑ Statutes of the Dicastery for promoting Integral Human Development. vatican.va. [dostęp 2016-09-28]. (ang.).
  244. ↑ Statuto della Segreteria per la Comunicazione. vatican.va. [dostęp 2016-09-28]. (wł.).
  245. ↑ Statuto della Pontificia Accademia per la Vita. vatican.va. [dostęp 2016-11-05]. (wł.).
  246. ↑ Nuovo Statuto dell’Ufficio del Revisore Generale, 21 gennaio 2019.
  247. ↑ Promulgazione della Legge N. CCCLI sull’ordinamento giudiziario dello Stato della Città del Vaticano (13 marzo 2020) | Francesco, vatican.va [dostęp 2021-04-15].
  248. ↑ Lettera Iuvenescit Ecclesia ai Vescovi della Chiesa cattolica sulla relazione tra doni gerarchici e carismatici per la vita e la missione della Chiesa. vatican.va. [dostęp 2016-06-14]. (wł.).
  249. ↑ Lettera Placuit Deo, 22 febbraio 2018.
  250. ↑ Lettera “Economy of Francesco”, 1 maggio 2019.
  251. ↑ presidencia.gob.bo – Presidente Evo Morales distingue con el Cóndor de Los Andes al Papa Francisco. presidencia.gob.bo. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-09)]. (hiszp.). [dostęp 2015-07-14].
  252. ↑ Franciszek, „OrderUśmiechu.pl” [dostęp 2020-12-01] (pol.).
  253. ↑ Papież Franciszek zrobił wyjątek. Przyjął nagrodę Karola Wielkiego. [dostęp 2016-05-06].
  254. ↑ Francisco El Jesuita. telemundo.com. [dostęp 2016-07-24]. (hiszp.).
  255. ↑ Franciszek (2015) Francisco – El Padre Jorge. filmweb.pl. [dostęp 2016-07-25]. (hiszp.).
  256. ↑ Papież Franciszek „wystąpił” w filmie. interia.pl. [dostęp 2017-05-07]. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Franciszek – nawigacja
Papież Franciszek
  • od 13 marca 2013

Biografia
Pontyfikat
Dokumenty papieskie
Książki Franciszka
  • Jezuita
  • W niebie i na ziemi
Współpracownicy

Insigne Francisci.svg

Zwierzchnicy Kościoła katolickiego
I wiek
II wiek
III wiek
IV wiek
V wiek
VI wiek
VII wiek
VIII wiek
IX wiek
X wiek
XI wiek
XII wiek
XIII wiek
XIV wiek
XV wiek
XVI wiek
XVII wiek
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
Zobacz też
Papieże elekci
Inne postacie

Emblem of the Papacy SE.svg

Kuria Rzymska
Sekretariat Stanu
Dykasterie
Trybunały
Przywódcy państw i premierzy rządów państw Europy
Przywódcy państw
Przywódcy państw
nieuznawanych
Premierzy rządów
Premierzy rządów
państw nieuznawanych

Mapa Europy (polityczna)

  1. ↑ a b Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu.
  2. ↑ Republika Kosowa jest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ, 22 z 27 państw członkowskich UE oraz 26 z 30 państw członkowskich NATO (stan na 4 września 2020).
  3. ↑ Kolegialny organ pełniący funkcję głowy państwa i szefa rządu.
Władcy państw o ustroju monarchicznym
Afryka
Azja
Europa
Ameryka
Australia i Oceania

World Monarchies.svg

Biskupi Buenos Aires
Biskupi diecezjalni
  • Pedro Carranza Salinas† (1620–1632)
  • Cristóbal de Aresti† (1635–1641)
  • Cristóbal de la Mancha y Velazco† (1641–1673)
  • Antonio de Azcona Imberto† (1676–1700)
  • Gabriel de Arregui (1712–1716)
  • Pedro de Fajardo† (1713–1729)
  • Juan de Arregui† (1730–1736)
  • José de Peralta Barrionuevo y Rocha Benavídez (1738–1746)
  • Cayetano Marcellano y Agramont (1749–1757)
  • José Antonio Basurco y Herrera† (1757–1761)
  • Manuel Antonio de la Torre† (1762–1776)
  • Sebastián Malvar y Pinto (1777–1783)
  • Manuel Azamor y Ramírez† (1785–1796)
  • Pedro Inocencio Bejarano (1797–1801)
  • Benito Lué y Riega† (1802–1812)
  • Mariano Medrano y Cabrera† (1829–1851)
  • Mariano José de Escalada (1854–1866)
  • Mariano José de Escalada† (1866–1870)
  • Federico León Aneiros† (1873–1894)
  • Uladislao Javier Castellano† (1895–1900)
  • Mariano Antonio Espinosa† (1900–1923)
  • José María Bottaro y Hers (1926–1932)
  • Santiago Copello (1932–1959)
  • Fermín Emilio Lafitte† (1959)
  • Antonio Caggiano (1959–1975)
  • Juan Carlos Aramburu (1975–1990)
  • Antonio Quarracino† (1990–1998)
  • Jorge Mario Bergoglio (1998–2013)
  • Mario Aurelio Poli (od 2013)
Biskupi pomocniczy

Template-Bishop.svg

  • † - zmarł w czasie pełnienia służby
Prymasi Argentyny

Template-Bishop.svg

Argentyńscy kardynałowie
Zmarli kardynałowie
Byli kardynałowie
Żyjący kardynałowie
bez uprawnień elektorskich
Żyjący kardynałowie elektorzy
  • w nawiasach podano daty kreacji kardynalskich
Ludzie roku tygodnika „Time”
XX wiek
XXI wiek
Laureaci nagrody Karola Wielkiego

Sigillum regalis sedis urbis Aquensis anno 1327.png

Media użyte na tej stronie

Pape François Parlement européen Strasbourg 25 nov 2014 17.jpg
(c) Claude Truong-Ngoc / Wikimedia Commons - cc-by-sa-3.0
Visite du pape François au Parlement européen de Strasbourg.
Inauguration von Papst Franziskus (8571449837).jpg
Autor: Österreichische Außenministerium, Licencja: CC BY 2.0
Teilnahme von BP Heinz Fischer, BK Werner Fayman und VK Michael Spindelegger an der Inauguration von Papst Franziskus, Vatikan, 19.03.2013, Foto: Dragan Tatic
5 luglio 2013 - incontro tra Papa Francesco e Papa Benedetto XVI - inaugurazione statua San Michele Arcangelo -.jpg
Autor: Mondarte, Licencja: CC BY-SA 4.0
Incontro tra Papa Francesco e Papa Benedetto XVI in occasione dell'inaugurazione della statua di S. Michele Arcangelo nei Giardini Vaticani, opera dell'artista Giuseppe Antonio Lomuscio
Ordo Militia Aurata or Ordine dello Speron d'Oro o Milizia Aurata.png
Планка ордена Золотой шпоры (Ватикан)
Ordine Supremo del Cristo Rib.png
Планка Высшего ордена Христа (Ватикан)
046CupolaSPietro.jpg
Autor: MarkusMark, Licencja: CC BY-SA 3.0
Città del Vaticano - Cupola della Basilica di S. Pietro
FirmaPapaFrancisco.svg
Firma de S.S. el Papa Francisco
Francis Inauguration fc04.jpg
Autor: Fczarnowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Uroczystość inauguracji pontyfikatu papieża Franciszka, 19 marca 2013
Jorge Mario Bergoglio attended a salesian school between 1948 and 1949.jpg
"Jorge Mario Bergoglio", "Pope Francis" as a student (4th from left, middle row), studied chemistry before joining the priesthood
Premier Szydło i papież Franciszek w Muzeum Auschwitz-Birkenau - 28010729434.jpg
Autor: Kancelaria Premiera, Licencja: PDM-owner
2016.07.29, Oświęcim | Premier Beata Szydło powitała w piątek Ojca Świętego Franciszka na terenie byłego obozu Auschwitz-Birkenau. Premier i papież wspólną modlitwą i zapaleniem zniczy uczcili pamięć ofiar Holokaustu. fot. P. Tracz / KPRM
Emblem of the Papacy SE.svg
Emblem of the Papacy: Triple Tiara and Keys
VAT Order of Saint Sylvester Cav BAR.svg
Baretka: Order Świętego Sylwestra – Kawaler – Watykan / Stolica Apostolska.
VAT Order of Pope Pius IX Cav BAR.svg
Baretka: Order Piusa IX – Kawaler – Watykan / Stolica Apostolska.
Bergoglio Kirchner 2.jpg
(c) Casa Rosada (
Argentina Presidency of the Nation
), CC BY-SA 2.0
Reunión con la cúpula de la Conferencia Episcopal Argentina
Japanese Map symbol (Library).svg
Japanese map symbol "Library".
Papa Francisco recién elegido.jpg
Autor: Tenan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pope Francis, March 13, 2013: photo taken from St. Peter's Square, just after the pope's election.
World Monarchies.svg
Autor: Eddo, Licencja: CC BY-SA 3.0
English (en): Map of the current sovereign monarchs in the World
 
Absolute Monarchy
 
Semi-constitutional Monarchy
 
Constitutional Monarchy
 
Commonwealth Realm
 
Sub-state Monarchy
BOL Order of Condor of the Andes - Grand Cross BAR.png
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Kondora Andów
Card. Jorge Bergoglio SJ, 2008.jpg
Autor: Aibdescalzo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cardinal Jorge M. Bergoglio SJ, (later to become Pope Francis) celebrating mass at the XX Exposición del Libro Católico (20th Catholic Book Fair), in Buenos Aires, Argentina.
VAT Order of Saint Gregory the Great Cav BAR.svg
Baretka: Order Świętego Grzegorza Wielkiego – Kawaler – Watykan / Stolica Apostolska.
Franziskus Angelus.jpg
Autor: Christoph Wagener, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pope Francis (Angelus)
Pope Francis and President Obama.jpg
President Obama and Pope Francis walk along the Colonnade.
POL Order Uśmiechu BAR.svg
Baretka: Order Uśmiechu.
Template-Bishop.svg
(c) I, SajoR, CC BY-SA 2.5
Generic template for coat of arms of a bishop.

Indications: The file contains various forms of shields and processional crosses to choose, only visible when lowered and opens with Inkscape.

Pope Francis Travels.svg
Autor: Jayarathina, Svenskbygderna (talk) , Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa krajów, które odwiedził papież Franciszek
Europa-mapa polityczna.png
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Mapa polityczna Europy po polsku