Franciszek Bałaszeskul

Franciszek Bałaszeskul
pułkownik lekarz pułkownik lekarz
Data i miejsce urodzenia

3 grudnia 1888
Lwów

Data śmierci

27 kwietnia 1951

Przebieg służby
Siły zbrojne

c. i k. Armia
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

Szpital Wojenny nr 1

Stanowiska

komendant szpitala

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
kampania włoska

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920-1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Krzyż Zasługi Cywilnej (w czasie wojny) Krzyż Wojskowy Karola

Franciszek Ksawery Aleksander Bałaszeskul vel Bałaszcskut[a] (ur. 3 grudnia 1888 we Lwowie, zm. 27 kwietnia 1951) – pułkownik lekarz Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys

Urodził się 3 grudnia 1888 we Lwowie jako syn Michała[5]. W 1906 ukończył C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[6]. Ukończył studia medyczne uzyskując tytuł naukowy doktora.

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej armii. Został przydzielony do pułku piechoty Nr 30. Na stopień asystenta lekarza rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 marca 1915, a na stopień starszego lekarza rezerwy ze starszeństwem z 1 lutego 1917 w korpusie oficerskim lekarzy wojskowych)[b][1][2][3].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W stopniu porucznika lekarza pełnił funkcję dowódcy pociągu szpitalnego nr 15 w Radomiu, działającego w strukturze służby sanitarnej Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce”[8]. Na tym stanowisku 24 września 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w Korpusie Lekarskim, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej[9].

Został awansowany do stopnia majora lekarza w korpusie oficerów zawodowych sanitarnych ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[10][11]. W latach 1923–1928 pełnił służbę w 6 batalionie sanitarnym we Lwowie na stanowisku zastępcy dowódcy batalionu[12][13]. Został awansowany do stopnia podpułkownika lekarza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928[14][15]. W lipcu 1928 został przesunięty na stanowisko dowódcy batalionu[16][17]. W 1931, po likwidacji batalionu, został przeniesiony do 6 Szpitala Okręgowego we Lwowie na stanowisko pomocnika komendanta[18]. W grudniu 1932 ogłoszono jego przeniesienie do 10 Szpitala Okręgowego w Przemyślu na stanowisko komendanta[19]. 19 grudnia 1933 roku został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy[20]. 7 czerwca 1934 roku ogłoszono jego przeniesienie do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu na stanowisko szefa sanitarnego[21]. Następnie został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie na stanowisko szefa sanitarnego[22].

Był członkiem oddziału Polskiego Białego Krzyża w Przemyślu[23]. W 1937 był członkiem wydziału honorowego klubu LKS Pogoń Lwów[24]. Do 1939 był członkiem Lwowskiej Izby Lekarskiej; w tym roku zamieszkiwał przy ulicy Kadeckiej 7 we Lwowie[25].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku pozostawał na stanowisku szefa sanitarnego Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. „W pierwszych dniach wojny pracował sprawnie, później jednakże był pod urazem psychicznym na skutek częstych nalotów i przeważnie przebywał w schronie, a już w dniu 12 września wyjechał do Zaleszczyk[26][27].

Do 1942 roku był szefem sanitarnym Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie, a po reorganizacji został zastępcą szefa sanitarnego Armii Polskiej na Wschodzie[28]. W czerwcu 1944 roku został komendantem Szpitala Wojennego nr 1 w Casamassima[29].

Zmarł 27 kwietnia 1951 roku i został pochowany na cmentarzu Saint Mary's w Minneapolis (jako Francis Balaszeskul)[30].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. W ewidencji cesarskiej i królewskiej Armii figurował jako Franz Bałaszcskut[1][2][3]. 1 czerwca 1935 ogłoszono sprostowanie imienia z „Franciszek” na „Franciszek Ksawery Aleksander”[4].
  2. Stopień asystenta lekarza (niem. Assistenzarzt) był równorzędny stopniowi porucznika (niem. Leutnant), natomiast stopień starszego lekarza (niem. Oberarzt) był równorzędny stopniowi nadporucznika (niem. Oberleutnant)[7].

Przypisy

  1. a b Ranglisten 1916 ↓, s. 1044.
  2. a b Ranglisten 1917 ↓, s. 1387.
  3. a b c d Ranglisten 1918 ↓, s. 1711.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935, s. 61.
  5. Wojskowe Biuro Historyczne, wbh.wp.mil.pl [dostęp 2020-12-22].
  6. Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiuturienci. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 101.
  7. Rydel 2001 ↓, s. 89.
  8. Dziennik Rozkazów Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce” Nr 7 z 30 stycznia 1920 roku, pkt 53 Zatwierdzenie Komisji Kasowej Pociągu Szpitalnego WP Nr 15 w Radomiu, tu jako Franciszek Bałaszetkul.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 6 października 1920 roku, s. 948.
  10. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1199.
  11. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1081.
  12. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1157.
  13. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1050.
  14. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 727.
  15. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 322.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928, s. 234.
  17. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 796.
  18. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 339.
  19. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 873.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 19 grudnia 1933 roku, s. 303.
  21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 171.
  22. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 366, 521.
  23. „Oświata - to potęga”. Wydawnictwo pamiątkowe z okazji obchodu 15-lecia Niepodległości Państwa Polskiego. Przemyśl: 1933, s. 95.
  24. Lwowski klub sportowy "Pogoń" w roku 1937. Lwów: 1937, s. 2.
  25. Lista członków Lwowskiej Izby Lekarskiej uprawnionych do głosowania do Rady Izby w dniu 17 grudnia 1939 r.. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”, s. 1, Nr 8 z 1939. 
  26. Odpis. Płk dr Jan Czyż do L. 863/39. pism.co.uk. s. 26. [dostęp 2015-11-19].
  27. Zenon Andrzejewski. Marian Bronisław Gorzeński (1906–2001) – lekarz z pancernej husarii. „Acta Medicorum Polonorum”. 3, s. 41, 2013. 
  28. Stefan Wojtkowiak, Lancet i karabin. Dzieje szkolnictwa medycznego w Wojsku Polskim, Wydawnictwo Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 1973, s. 154.
  29. Zenon Jóźwiak. Pamiętajmy o nich. Polski Cmentarz Wojenny w Casamassima. „Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Okręg Wielkopolski”, s. 60, Nr 4 (91) z 2012. 
  30. Francis Bałaszeskul (ang.). findagrave.com. [dostęp 2015-11-19].
  31. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 10 maja 1922, s. 369.
  32. M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131.
  33. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1936, s. 2.
  34. M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.
  35. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934, s. 111.
  36. Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 279.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet plk.svg
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
AUT KuK Kriegsbande BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).
AUT Karl-Truppenkreuz BAR.svg
Baretka Krzyża Wojskowego Karola – Austro-Węgry. (Karl-Truppenkreuz)