Franciszek Cieplik
 kapitan piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1939–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 19 Pułk Piechoty Odsieczy Lwowa, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 _2r_BAR.svg){kind=small}  | |
Franciszek Cieplik ps. „Hatrak” (ur. 8 lutego 1908 w Sarajewie, zm. 21 sierpnia 1944 pod Surkontami) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, cichociemny, przodownik Policji Państwowej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 8 lutego 1908 w Sarajewie, w rodzinie Wojciecha, urzędnika sądowego, i Marii z domu Purgarić.
Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 w korpusie oficerów rezerwy piechoty. Posiadał przydział w rezerwie do 19 Pułku Piechoty we Lwowie[1].
W 1938, w stopniu starszego posterunkowego, pełnił służbę w 10 Kompanii Rezerwy Policyjnej w Jarosławiu na stanowisku pełniącego obowiązki dowódcy plutonu[2]. Od 4 do 29 października 1938 odbył ćwiczenia oficerów rezerwy w macierzystym pułku[2].
We wrześniu 1939 roku walczył w 19 pp. W czasie bitwy o Gostynin 15 września był ranny, 14 października uciekł ze szpitala i przez Węgry dostał się do Francji, gdzie zaciągnął się do 1 Dywizji Grenadierów (walczył w 1 pułku Grenadierów Warszawy). Dostał się do niewoli, skąd uciekł przez Hiszpanię do Portugalii. Został tam aresztowany i odesłany do Hiszpanii, gdzie spędził 2 lata w obozie koncentracyjnym w Miranda de Ebro (4 września 1941 roku nieudana próba ucieczki). Po wyzwoleniu obozu, od stycznia 1943 roku dotarł do Wielkiej Brytanii przydzielony do 1 Brygady Strzelców.
Zgłosił się do służby w Kraju. Po przeszkoleniu ze specjalnością w dywersji został zaprzysiężony na rotę AK 29 września 1943 roku. Przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. 1 marca 1944 awansowany do stopnia kapitana piechoty[3].
Został zrzucony do okupowanej Polski w nocy z 30 kwietnia na 1 maja 1944 roku, w operacji lotniczej „Weller 16", na placówkę odbiorczą „Klosz”, 23 km od Grójca. Przydzielony do służby w Okręgu Nowogródek AK jako zastępca dowódcy 3 kompanii IV baonu 77 pułku piechoty AK Zgrupowania „Nadniemieńskiego”. W czasie operacji wileńskiej walczył w oddziale partyzanckim „Bustromiaka”.
Zamordowany bagnetami przez Sowietów po bitwie z Armią Czerwoną pod Surkontami[4][5][6].
W 1928 roku ożenił się z Katarzyną Sygnowską (1907–1988), z którą miał 2 dzieci: Marię Teresę (ur. 1930) i Józefa (1935–1975).
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 8911
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie
- Krzyż Wojenny (Francja).
Upamiętnienie
- W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Franciszek Cieplik.
- W 1986 roku Kresowa Oficyna Podziemna Poczta Polowa Solidarności wydała serię/bloczek 5 znaczków cichociemnych, którzy zginęli z rąk radzieckich. Tytuł serii to Spadochroniarzom Armii Krajowej poległym w walce z Sowietami. Na jednym z pięciu znaczków jest Franciszek Cieplik[7].
Przypisy
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 104, 448.
- ↑ a b Pismo nr 53/tjn./38 dowódcy 10 Kompanii Rezerwy Policyjnej z 9 grudnia 1938 (str. 4, skan 79). NAC. [dostęp 2021-04-12]..
- ↑ Tochman 1994 ↓.
- ↑ Cezary Chlebowski, Ostatnia walka oddziałów wileńsko-nowogródzkich Armii Krajowej z NKWD, Warszawa 2008 [dostęp 2013-08-31] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-12].
- ↑ Homilia ks. Andrzeja Rodziewicza z uroczystości w Surkontach. [dostęp 2013-08-31].
- ↑ Macieja Kalenkiewicza „Kotwicza” droga do Surkont. [dostęp 2013-08-31].
- ↑ Leszek Andrzejewski – pozostałe wydawnictwa. [dostęp 2013-11-22].
Bibliografia
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 31–32. ISBN 83-902499-0-1.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 302. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 212.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Baretka: Krzyż Walecznych (1941) nadany dwukrotnie.
Autor: Happa, Licencja: CC BY 3.0
Tablica poświęcona 108 poległym cichociemnym w lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Croix de Guerre 1939-1945 (France)
Autor: Robert Wielgórski, Licencja: CC BY 3.0
Cmentarz żołnierzy AK poległych w bitwie o Surkonty - w Surkontach koło Pielasy, rejon werenowski, Białoruś - groby: por. Walenty Wasilewski, ps. Jary; kpt. Franciszek Cieplik „Hatrak”; por. Stanisław Dzwinell, ps. Dzwon; ppłk Maciej Kalenkiewicz, ps. Kotwicz
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).