Franciszek II Rakoczy

Franciszek II Rakoczy
Ilustracja
ilustracja herbu
podpis
książę Siedmiogrodu
Okres

od 1704
do 1711

Poprzednik

Leopold I Habsburg

Następca

Karol VI Habsburg

Dane biograficzne
Dynastia

Rakoczy

Data i miejsce urodzenia

27 marca 1676
Borsi

Data i miejsce śmierci

8 kwietnia 1735
Redestos

Ojciec

Franciszek I Rakoczy

Matka

Ilona Zrínyi

Żona

Karolina Amalia Heska

Dzieci

Leopold Ludwik Jerzy
Józef
Jerzy
Karolina

Franciszek II Rakoczy (węg. II. Rákóczi Ferenc) (ur. 27 marca 1676 roku w Boršy, zm. 8 kwietnia 1735 roku w Redestos) – największy węgierski magnat początku XVIII w., w latach 1703–1711 przywódca wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech (tzw. powstanie Rakoczego), od 1704 do 1711 r. książę Siedmiogrodu.

Urodził się w ówczesnym komitacie zemplińskim (dziś powiat Trebišov w południowo-wschodniej Słowacji, przy granicy węgierskiej). Po przodkach przejął tradycje walki o niepodległość Węgier. Był synem Franciszka I Rakoczego i hrabianki Heleny (Ilony) Zrińskiej. Dziadkami ze strony ojca byli Jerzy II Rakoczy i Zofia Batory (wnuczka Zofii Kostczanki i Stefana Batorego, bratanka króla polskiego). Dziadkami ze strony matki byłi Piotr IV Zriński (Petar Zrinski) ban Chorwacji, Slawonii i Dalmacji oraz Katarzyna Zrinska z domu Frankopan.

Po upadku powstania Thökölyego i zdobyciu przez cesarskie wojska twierdzy Munkacz dostał się wraz z matką i rodzeństwem do niewoli austriackiej. Oddany pod opiekę jezuitów, został wychowany w duchu katolickim. W 1700 r., po powrocie na Węgry, wspólnie z Miklósem Bercsényim rozpoczął przygotowywanie spisku antyhabsburskiego. Jednakże próba nawiązania kontaktu z królem Francji nie powiodła się, a listy spiskowców do niego przejęli austriaccy agenci i w 1701 r. Rakoczy został uwięziony. Przed wyrokiem śmierci uratowała go żona, księżniczka Karolina heska, organizując mu ucieczkę z więzienia w Wiener Neustadt. W ślad za Bercsényim zbiegł do Polski, gdzie podjął rozmowy z polskimi magnatami i posłami francuskimi. Po wybuchu powstania chłopskiego na północy Węgier, w 1703 zgodził się stanąć na jego czele.

Jeszcze z terenu Polski Rakoczy wydał odezwę „do wszystkich prawdziwych Węgrów (…) szlachciców i nieszlachciców”, wzywając ich do walki „Cum Deo pro Patria et Libertate”. 14 czerwca 1703 r., witany przez rebelianckich chłopów, przekroczył granicę w Karpatach. W krótkim czasie jego wojska opanowały niemal cały Siedmiogród i Górne Węgry.

W 1704 r. stany siedmiogrodzkie obwołały go księciem Siedmiogrodu, a w 1705 r. przez sejm zwołany w Szécsény został ogłoszony księciem Węgier. Podjąwszy tworzenie regularnej armii, w 1707 r. na sejmie w Ónod wystąpił z wnioskiem o detronizację Habsburgów w Królestwie Węgierskim i ogłosił proklamację niepodległości Węgier. We wrześniu tego samego roku doprowadził do podpisania w Warszawie sojuszu węgiersko-rosyjskiego, chociaż ostatecznie nie przyjął rosyjskiej propozycji objęcia tronu polskiego po Stanisławie Leszczyńskim.

Rok 1707 był okresem szczytowym powstania Rakoczego. Klęska w bitwie pod Trenczynem (1708), w której osobiście dowodził, i kolejne przegrane bitwy doprowadziły do upadku powstania. Rakoczy musiał ponownie uchodzić do Polski. Jego pertraktacje z carem Piotrem Wielkim nie przyniosły pozytywnych rezultatów. Po klęsce powstania i odmowie uznania pokoju szatmarskiego z 1711, zmuszony udać się na emigrację, choć wcześniej cesarz obiecywał mu amnestię i zwrot skonfiskowanych dóbr rodowych. Przebywał w Polsce, Francji i wreszcie w Turcji, gdzie zmarł.

Pozostawił obszerne pamiętniki i szereg rozpraw publicystycznych, w których komentował węgierskie dzieje. Tytuły zachował aż do śmierci. Jego prochy sprowadzono do ojczyzny w 1906 roku i złożono w katedrze św. Elżbiety w Koszycach.

Współcześnie uważany jest za jednego z węgierskich bohaterów narodowych.

Rodzina

Franciszek Rakoczy poślubił we wrześniu 1694 roku w Kolonii księżniczkę Karolinę Amalię Heską-Rheinfels, córkę księcia Karola Heskiego, landgrafa na Rheinfels-Wanfried-Eschwege i jego drugiej żony Aleksandryny Julianny, hrabianki Leiningen-Dagsburg. W małżeństwie tym urodziło się czworo dzieci:

  • Leopold Ludwik Jerzy (Lipót Lajos György) (1696–1700);
  • Józef (József) (1700–1738);
  • Jerzy (György) (1701–1756);
  • Karolina (Sarolta) (1706–1706).

Po śmierci Karoliny w 1722 r. nie ożenił się ponownie. Ród Rakoczych wymarł wraz z jego synem Jerzym w 1756 r.

Media użyte na tej stronie

Transylvania - Siebenbürgen - Erdély - Transilvania v1.svg
Autor: OSeveno, accrediting for elements created by:
User:Shadowxfox (eagle),
User:Etxeko (tower),
User:Madboy74 (sun, moon), Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of arms of Transylvania
A II. Rákóczi Ferenc római szent birodalmi hercegi címer.svg
Autor: OSeveno, Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of Arms of Francis II Rákóczi, Prince of Transylvania, Prince of the Holy Roman Empire, and a member of the Order of the Golden Fleece. His motto: "Si Deus pro nobis, Qvis contra nos" (If God is with us, who can be against us)
Saints Nicholas and Stanislaus church in Jarosław (03).jpg
Autor: Michał Bulsa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Saints Nicholas and Stanislaus church in Jarosław
II. Rákóczi Ferenc aláírása.jpg
II. Rákóczi Ferenc aláírása