Franciszek I Sforza

Franciszek I Sforza

(c) Flanker, CC BY-SA 3.0
książę Mediolanu
Okres	od 25 marca 1450 do 8 marca 1466
Poprzednik	Republika Ambrozjańska
Następca	Galeazzo Maria Sforza
Dane biograficzne
Dynastia	Sforzowie
Data urodzenia	23 lipca 1401
Data śmierci	8 marca 1466
Ojciec	Muzio Attendolo Sforza
Matka	Lucia Torsano
Żona	Bianka Maria Visconti
Dzieci	Galeazzo Maria, Hipolita Maria, Filip Maria, Sforza Maria, Ludwik, Elżbieta Maria, Ascanio, Oktawian Maria

Bianka Maria Visconti

Franciszek I Sforza, Francesco I Sforza (ur. 23 lipca 1401, zm. 8 marca 1466) – książę Mediolanu w latach 1450-1466, pierwszy władca z dynastii Sforzów, gonfaloniere papieski^[1].

Był jednym z siedmiu nieślubnych dzieci Muzia Attendolo Sforzy, założyciela rodziny Sforzów i Lucii Torsano. Podobnie jak ojciec w początkach kariery był kondotierem. Drogą mariaży doszedł do znaczenia i bogactwa.

Władza

W roku 1427 Francesco Sforza zaofiarował usługi kondotierskie ostatniemu przedstawicielowi panującej w Mediolanie rodziny Viscontich, Filippowi Marii Viscontiemu. Księstwo Mediolanu znajdowało się wówczas w sytuacji zagrożenia ze strony Republiki Weneckiej, Państwa Kościelnego i Florencji. Sprawę komplikował brak męskiego potomka, który mógłby objąć panowanie w obrębie dotychczasowego rodu. Francesco wykorzystał fakt ciągłych klęsk Viscontiego i w obliczu bezpośredniego zagrożenia Mediolanu oznajmił gotowość obrony miasta, pod warunkiem oddania mu za żonę córki księcia Mediolanu – Bianki Marii^[2].

Ślub per procura odbył się w roku 1431, z zastrzeżeniem, że małżeństwo zostanie skonsumowane, dopiero gdy małżonka przyjmie atencję męża. Gdy stosunki Viscontiego z sąsiadami zaczęły układać się pomyślniej, Sforza został usunięty z miasta w 1433 roku. Wstąpił wtedy na służbę Wenecjan i zaatakował Księstwo Mediolanu. Przestraszony Visconti zgodził się w roku 1441 na konsumpcję małżeństwa^[3].

Potomstwo

Franciszek i Bianka Maria mieli ośmioro dzieci:

• Galeazza Marię (1444-1476), księcia Mediolanu
• Hippolitę Marię (1446-1488), żonę Alfonsa II, króla Neapolu
• Filipa Marię (1445-1492), hrabiego Korsyki i Pawii
• Sforzę Marię (1449-1479), księcia Bari
• Ludwika, nazywanego il Moro (1452-1508), księcia Mediolanu
• Elżbietę Marię (1453-1472), żonę Wilhelma VIII, markiza Montferrat
• Ascanio Marię (1455-1505), biskupa Pawii, Cremony i Pesaro
• Oktawiana Marię (1458-1477), hrabiego Lugano

Filippo Visconti zmarł w roku 1447. W tym czasie Francesco Sforza przebywał w Marche. 14 sierpnia 1447 roku w Mediolanie proklamowano Republikę Ambrozjańską, jednak po początkowym poparciu, mediolańczycy szybko rozczarowali się do tej formy ustroju. Spowodowały to: brak podstawowych środków utrzymania, nieudolne rządy, korupcja, ciągłe zamieszki. 23 lutego 1450 roku szlachta oficjalnie przekazała władzę nad Mediolanem Sforzy, który od dłuższego czasu przebywał z wojskiem w pobliżu. 27 lutego Francesco wkroczył na czele swoich oddziałów do miasta^[4].

Księstwo

W czasie szesnastoletniego panowania Sforza prowadził pokojową politykę. Jego rządy charakteryzował długotrwały pokój i ciągły wzrost dobrobytu. Jego czasowe zatargi, głównie z papieżem, nie prowadziły do konfliktów zbrojnych^[4].

Kultura

W zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie znajduje się egzemplarz Sforziady, drukowanej książki z końca XV poświęconej Franciszkowi, a zamówionej przez jego syna, Ludwika^[5]. W dziele zamieszczona jest kolorowa miniatura autorstwa Giovanniego Pietro Birago, przedstawiająca Franciszka^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Kazimierz Chłędowski: Dwór w Ferrarze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1958.
• Karol Estreicher: Historia sztuki w zarysie. Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982. ISBN 83-01-03664-8.
• Miles J. Unger: Magnifico: The Brilliant Life and Violent Times of Lorenzo de’ Medici. New York: Simon&Schuster, 2008. ISBN 978-0-7432-5434-2.
• Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Biblioteka Narodowa, Warszawa. ISBN 83-7009-433-3.