Franciszek Krempa

Franciszek Krempa

Data i miejsce urodzenia	4 października 1853 Padew
Data i miejsce śmierci	5 grudnia 1935 Padew
poseł do Sejmu Krajowego Galicji kadencja VII, VIII
Okres	od 28 grudnia 1895 do 12 października 1907
Poprzednik	Mieczysław Rey
Następca	Andrzej Kędzior
poseł do Rady Państwa kadencja IX, X, XI
Okres	od 28 grudnia 1895 do 30 marca 1911
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Ludowe
Poprzednik	Ludwik Ruczka
Następca	Zygmunt Lasocki
poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 1919 do 1930

Franciszek Krempa (ur. 4 października 1853 w Baranowie Sandomierskim^[1], zm. 5 grudnia 1935 w Padwii) – działacz ludowy, organizator Republiki Tarnobrzeskiej, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego, austriackiej Rady Państwa, oraz Sejmu Ustawodawczego i Sejmu RP

Życiorys

Ukończył szkołę ludową w Padwi i dwie klasy gimnazjum w Tarnowie^[2]. Z zawodu był rolnikiem-młynarzem. Od 1891 był korespondentem prasy ludowej m.in. "Przyjaciela Ludu" potem pisał do "Wieńca i Pszczółki" i organu niezależnych socjalistów "Monitora"^[2]. Kolporter broszur ks. Stanisława Stojałowskiego, za co został ukarany grzywną w wysokości 200 koron (poddany także dwukrotnie dochodzeniu sądowemu za obrazę (portretu) cesarza Franciszka Józefa)^[3]. Przez pewien czas był wójtem w swojej gminie. Członek Rady Powiatowej (1896-1914) i Wydziału Powiatowego w Mielcu (1909-1914)^[4] Zaangażowany w sprawę utworzenia gimnazjum w Mielcu 1898/9, budowę pomnika grunwaldzkiego w Padwi (1910)^[3]. Od 1895 był członkiem i działaczem Stronnictwa Ludowego, a w latach 1898-1903 członkiem jego Rady Naczelnej. Podczas rozłamu w PSL w 1913 opowiedział się po stronie Jana Stapińskiego, którego był przyjacielem i przystąpił do PSL-Lewicy^[2].

Poseł do Sejmu Krajowego Galicji VII kadencji (28 grudnia 1895 - 9 lipca 1901) i VIII kadencji (28 grudnia 1901 - 12 października 1907), wybieranym w kurii IV (gmin wiejskich) z okręgu wyborczego nr 70 (Mielec)^[5]. Był także posłem do austriackiej Rady Państwa IX kadencji (27 marca 1897 - 7 września 1900), X kadencji (31 stycznia 1901 - 30 stycznia 1907) wybieranym w kurii IV (gmin wiejskich) z okręgu wyborczego nr 7 (Ropczyce-Mielec-Radomyśl-Tarnobrzeg-Rozwadów)^[6]. Po zmianach w prawie wyborczym był posłem XI kadencji (17 czerwca 1907 - 30 marca 1911) wybranym w dwu-mandatowym galicyjskim okręgu nr 45 (Nisko-Ulanów-Sokołów-Tarnobrzeg-Rozwadów)^[6]. W parlamencie należał od 1897 do Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, wraz z nim tworzył w latach 1908-1911 frakcję posłów ludowych Koła Polskiego^[7]. W Radzie Państwa zasłynął głównie z ogromnej liczby interpelacji, głównie dotyczących jego okręgu wyborczego - powstało nawet osobne określenie jego interpelacji jako 'kremplacji'^[2].

W latach 1914-1916 był członkiem Wydziału Wykonawczego Rady Naczelnej PSL-Lewicy^[2]. Działał również w strukturach Naczelnego Komitetu Narodowego, był członkiem Powiatowego Komitetu Narodowego w Mielcu^[8]. W listopadzie 1918 był jednym z organizatorów Republiki Tarnobrzeskiej^[4].

W wolnej Polsce był najpierw działaczem i członkiem Wydziału Naczelnej Rady Chłopskiej Polskiego Stronnictwa Ludowego-Lewicy^[2]. Następnie wraz ze swoim autorytetem politycznym Janem Stapińskim przeszedł do Stronnictwa Chłopskiego, gdzie był członkiem Zarządu Głównego (1925) i członkiem Rady Naczelnej (1926)^[2]. W 1927 przystąpił do sanacyjnego Związku Chłopskiego^[2].

Poseł na Sejmu Ustawodawczego(1919-1922) i na Sejm I kadencji (1922-1927) wybierany z listy PSL-Lewicy oraz na Sejm II kadencji (1928-1930) z listy Związku Chłopskiego w okręgu wyborczym nr 44 Tarnobrzeg-Mielec. W Sejmie Ustawodawczym pracował w komisjach: petycyjnej i robót publicznych^[3]. W Sejmie I kadencji złożył ponad 400 interpelacji w sprawach lokalnych obejmujących powiaty Mielec, Tarnobrzeg i Kolbuszowa oraz kilka wniosków dotyczących założenia w Padwi zespołu szkół rzemieślniczo-rękodzielniczych z kursami wieczorowymi, warsztatami i przędzalnią^[3].

W 1930 wycofał się z życia politycznego, między innymi w związku ze sprawą brzeską^[4]. Założył w swojej gminie kółko rolnicze, Kasę Stefczyka, szkołę tkacką, organizował wieczorowe kursy nauki zawodu ślusarza, stolarza, kołodzieja, kowala, w 1927 założył spółdzielnię mleczarską w 1932 z jego inicjatywy wybudowano w Padwi Dom Ludowy^[2]. 28 października 1932 został Obywatelem Honorowym Padwi Narodowej, pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym.

Rodzina

Pochodził z chłopskiej rodziny, był synem Jana Krempy młynarza i wójta Padwi oraz Kunegundy z Janczurów. Miał dwóch braci: nauczyciela i dyrektora szkoły w Radomyślu nad Sanem i chłopa Ludwika. W 1887 ożenił się z Katarzyną z domu Milli, mieli ośmioro dzieci: synów: Józefa - wieloletniego wójta Padwi, Franciszka, Tadeusza, Jana, Bolesława oraz córki: Katarzynę, Annę, Joannę^[2][7][3].

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Krempa Franciszek (1853-1935), Polski Słownik Biograficzny tom 15, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. iPSB - wersja elektroniczna
• Krempa Franciszek, Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, [makieta], Warszawa 1989

Linki zewnętrzne

• Krempa Franciszek 1853-1935 Baza danych dot. parlamentarzystów Sejmu RP