Franciszek Kruszelnicki

Franciszek Kruszelnicki
Franjo Kruszelnicki
Franz Ritter von Kruszelnicki
Data i miejsce urodzenia	1859 ; Kołomyja
Data i miejsce śmierci	1934 ; Toruń
Miejsce spoczynku	Cmentarz św. Jerzego w Toruniu
Zawód, zajęcie	sędzia, cywilista
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Stanowisko	konsul honorowy w Sarajewie (1919–1921),; sędzia Sądu Apelacyjnego w Toruniu (1921–1925)
Dzieci	Tadeusz
Krewni i powinowaci	Zygmunt Kruszelnicki (wnuk)
	Odznaczenia

Willa Mandić, siedziba konsulatu honorowego RP w Sarajewie (widok w 2021)

Franciszek Kruszelnicki^[1] (ur. 1859 w Kołomyi, zm. 1934 w Toruniu) – polski prawnik, cywilista, sędzia, konsul honorowy RP w Sarajewie (1919–1921).

Życiorys

Uczył się w C. K. Gimnazjum w Kołomyi, gdzie w 1879 z wynikiem celującym ukończył VIII klasę i otrzymał „chlubne świadectwo dojrzałości”^[2]. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego^[3]. W 1883 przybył do Bośni i Hercegowiny^[4], gdzie występował pod imieniem Franjo^[5]. Był wiceprezesem Sądu Apelacyjnego^[6] oraz do 1918 jednym z prezydentów senatu Wyższego Sądu w Sarajewie^[7]. Pracował także jako adwokat (miał biuro pod adresem Ferhadija 1)^[4]. Jako teoretyk specjalizował się w lokalnym prawie cywilnym^[4]. Wymieniany wśród czołowych austro-węgierskich badaczy prawa szariatu^[4]^[5]. Bezpośrednio po I wojnie światowej zaangażował się w pomaganie w powrocie do nowo odrodzonej Polski zamieszkujących Bośnię i Hercegowinę Polaków oraz ewidencjonowanie wracających tędy z frontu polskich żołnierzy. Ze względu na prowadzoną już działalność oraz posiadane w Sarajewie kontakty, 23 września 1919 Ministerstwo Spraw Zagranicznych powołało go na konsula honorowego RP^[4] (według innego źródła w listopadzie 1918)^[6]. Konsulat mieścił się w prestiżowej willi Mandić(ang.) na ulicy Petrakijina. Głównym zadaniem w tamtym czasie było zorganizowanie repatriacji do nowo odrodzonej Polski mieszkających w Bośni Polaków. Obejmowało to m.in. organizację transportów kolejowych, potwierdzanie tożsamości wyjeżdżających, przyznawanie wiz. Placówka prowadziła także typowo konsularne sprawy, np. związane z wydawaniem dokumentów czy stwierdzeniem obywatelstwa polskiego chłopów z Galicji mieszkających w północnej Bośni. Po zrealizowaniu swojego podstawowego zadania, w styczniu 1921 konsulat zakończył działalność^[4].

Po powrocie z Sarajewa od 31 stycznia 1921 pełnił funkcję dyrektora Sądu Okręgowego w Starogardzie^[4]. Pod koniec 1921 został awansowany na sędziego Sądu Apelacyjnego w Toruniu. W 1925 przeszedł w stan spoczynku^[6]. Specjalizował się w postępowaniu egzekucyjnym^[3]. Udzielał się w Toruńskim Towarzystwie Prawniczym, publikował w „Nowym Procesie Cywilnym”, „Czasopiśmie Adwokatów Polskich”, „Przeglądzie Sądowym”, „Palestrze”, „Głosie Sądownictwa”^[4].

Ojciec urzędnika Tadeusza Kruszelnickiego, dziadek historyka sztuki Zygmunta Kruszelnickiego. Zmarł na przełomie maja i czerwca 1934^[6]. Pochowany na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu^[3].

Publikacje

Franjo Kruszelnicki: Gragjanski postupak. Za Bosnu i Hercegovinu. Mostar: Štamparsko-umjetnički zavod Pachera i Kisića, 1903, s. 510. (serb.-chorw.).
Franjo Kruszelnicki: Sistem ovršnoga i osigurnoga postupka za Bosnu i Hercegovinu. Zagreb: Dionička tiskara, 1905, s. 132. (chorw.).
Franjo Kruszelnicki: Komentar zakonu od 2. marta 1887. za Bosnu i Hercegovinu. O pobijanju pravnih djela glede imovine insolventna dužnika. Sarajevo: Knjižara Leona Finzia, 1912, s. 128. (chorw.).
Franjo Kruszelnicki: Kazneni zakon o zločinstvima i prestupcima za Bosnu i Hercegovinu. Sa objema novelama kaznenom zakonu i sa zakonom o lihvi: Zakon o kamatama: Zakon o stampi. Sarajevo: Leon Finzi, 1914, s. 176. (serb.-chorw.).
Franjo Kruszelnicki: Osnovi hipotekarnoga prava po općem građanskom zakoniku s obzirom na Gruntornički zakon za Bosnu i Hercegovinu. Sarajevo: Zemaljska štamparija, 1914, s. 114. (bośn.).
Franjo Kruszelnicki, Salih Mutapčić: Postupak pred šerijatskim sudovima u Bosni i Hercegovini. Zagreb: Dionička tiskara, 1917, s. 79. (chorw.).
Franjo Kruszelnicki: Građanski parnični postupnik za Bosnu i Hercegovinu. S novelom gr. p. p. i drugim naredbama i upustvima za sudove. Sarajevo: L. Finzi, 1918, s. 296. (chorw.).
Franciszek Kruszelnicki: Zarys systemu polskiego prawa egzekucyjnego i zabezpieczającego. Warszawa: Bibljoteka Prawnicza, 1934, s. 238. OCLC 750480287.

Odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)^[6].

Austro-węgierskie

Zobacz też

Przypisy

↑ W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Franz Ritter von Kruszelnicki”.
↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1879. Kołomyja: Druk. H. Zadembski, 1879, s. 84. [dostęp 2021-05-01].
↑ ^a ^b ^c MałgorzataM. Litwin MałgorzataM., Rekordowa XVI kwesta na cmentarzu św. Jerzego, torun.pl, 1 listopada 2018 [dostęp 2021-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-27] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Tomasz JacekT.J. Lis Tomasz JacekT.J., Działalność pierwszego polskiego konsulatu honorowego w Sarajewie, [w:] W kręgu dyplomacji i polityki. W 100-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Jugosławią, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2020, s. 42–57, ISBN 978-83-8018-328-5, OCLC 1242165575 .
↑ ^a ^b EnesE. Durmišević EnesE., Officials specialized in shari’ah law during the Austro-Hungarian period in Bosnia and Herzegovina (1878–1918), „Anali Pravnog fakulteta u Beogradu”, 58 (3), anali.rs, 2010, s. 57, 64, ISSN 0003-2565 [dostęp 2021-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Z żałobnej karty. Ś. p. Franciszek Kruszelnicki. „Dzień Pomorski”. Nr 122, s. 7, 3 czerwca 1934. [dostęp 2021-05-01].
↑ ^a ^b ^c ^d Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1362. [dostęp 2021-05-01]. (niem.).

[1] W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Franz Ritter von Kruszelnicki”.

[2] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1879. Kołomyja: Druk. H. Zadembski, 1879, s. 84. [dostęp 2021-05-01].

[:0-3] MałgorzataM. Litwin MałgorzataM., Rekordowa XVI kwesta na cmentarzu św. Jerzego, torun.pl, 1 listopada 2018 [dostęp 2021-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-27] .

[:2-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Tomasz JacekT.J. Lis Tomasz JacekT.J., Działalność pierwszego polskiego konsulatu honorowego w Sarajewie, [w:] W kręgu dyplomacji i polityki. W 100-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Jugosławią, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2020, s. 42–57, ISBN 978-83-8018-328-5, OCLC 1242165575 .

[:3-5] EnesE. Durmišević EnesE., Officials specialized in shari’ah law during the Austro-Hungarian period in Bosnia and Herzegovina (1878–1918), „Anali Pravnog fakulteta u Beogradu”, 58 (3), anali.rs, 2010, s. 57, 64, ISSN 0003-2565 [dostęp 2021-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-29] (ang.).

[:1-6] Z żałobnej karty. Ś. p. Franciszek Kruszelnicki. „Dzień Pomorski”. Nr 122, s. 7, 3 czerwca 1934. [dostęp 2021-05-01].

[STB-7] Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1362. [dostęp 2021-05-01]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne