Franciszek Longchamps de Bérier (1912–1969)

Franciszek Longchamps de Bérier

Data i miejsce urodzenia	9 września 1912 Lwów
Data i miejsce śmierci	19 maja 1969 Wrocław
profesor nauk prawnych
Specjalność: prawo administracyjne
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Doktorat	1938 Uniwersytet Lwowski
Habilitacja	1948
Profesura	1956
Uczelnia	Uniwersytet Lwowski Uniwersytet Wrocławski
Odznaczenia

Franciszek Longchamps de Bérier [znany jako Franciszek Longchamps lub Franciszek (IV) Longchamps de Bérier ] (ur. 9 września 1912 we Lwowie, zm. 19 maja 1969 we Wrocławiu) – polski prawnik, specjalista w dziedzinie prawa administracyjnego.

Życiorys

Był synem Bogusława Karola – znanego adwokata lwowskiego, i Felicji Kamieńskiej. W roku szkolnym 1922/23 rozpoczął naukę w III Gimnazjum Państwowym im. Króla Stefana Batorego we Lwowie, gdzie w 1930 roku złożył egzamin dojrzałości. W latach 1930–1935 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując w 1935 roku tytuł magistra. W międzyczasie (czerwiec 1932–lipiec 1933) odbył jednoroczną służbę wojskową, w której trakcie ukończył z 2. lokatą Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (15 sierpnia 1932–30 czerwca 1933) i odbył praktykę w jednym z pułków kawalerii. Został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem 1 stycznia 1935 roku w korpusie oficerów rezerwy kawalerii^[1].

3 lipca 1935 roku rozpoczął pracę jako aplikant w kancelarii adwokackiej swojego ojca Bogusława. W okresie od grudnia 1936 do września 1939 roku pracował jako asystent przy Katedrze Nauki Administracji i Polskiego Prawa Administracyjnego na Wydziale Prawa UJK, kierowanej przez prof. Zbigniewa Pazdrę. W 1938 roku obronił pracę doktorską (Ograniczenia własności w polskim prawie administracyjnym), napisaną na seminarium prof. Pazdry. W ocenie pracy prof. Pazdro napisał: „rozprawa p. L. wypełnia pewną lukę w naszym piśmiennictwie prawnoadministracyjnym, wnosi do niego coś nowego, jest przyczynkiem wartościowym i toruje drogę do dalszych badań. […] autor umie zająć stanowisko krytyczne i samodzielne wobec poglądów z literatury”. Drugim recenzentem był Kazimierz Przybyłowski, a członkami komisji profesorowie: Kamil Stefko, Ludwik Ehrlich i Mieczysław Honzatko. 1 kwietnia 1939 roku został mianowany na miejsce prof. Mariana Zimmermanna starszym asystentem przy Katedrze Prawa Procesowego Cywilnego z przydziałem do Zakładu Prawa Administracyjnego na okres od 1 kwietnia 1939 do 31 sierpnia 1940 roku. W okresie październik 1938–kwiecień 1939 roku przebywał na studiach w Instytucie Prawa Porównawczego Uniwersytetu w Lyonie u prof. Jaques’a Lamberta, a następnie w Instytucie Prawa Lotniczego w Rzymie u prof. Ambrosiniego.

W niedzielę 27 sierpnia 1939 roku wyjechał ze Lwowa wskutek powołania do służby wojskowej. W czasie kampanii wrześniowej był podporucznikiem 9 pułku Ułanów Małopolskich. Ranny w bitwie w okolicach Puszczy Kampinoskiej dostał się do niewoli niemieckiej. Wojnę spędził w oflagu w Hadamarze, a następnie w Murnau w Niemczech, gdzie nauczał prawa na kursach prawniczych. Za walkę w kampanii wrześniowej odznaczony został srebrnym Krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Do Polski wrócił w 1945 roku, a w 1946 roku rozpoczął pracę jako adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Wykładał założenia nauki administracji i prawo agrarne (rolne).

Habilitował się w 1948 roku na podstawie monumentalnej pracy Założenia nauki administracji, która została uznana za niezgodną z „duchem ustroju państwa” i wycofana ze sprzedaży. W 1956 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1963 roku profesorem zwyczajnym prawa administracyjnego.

Od 1964 roku kierował Katedrą Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Wrocławskiego. Współpracował z Instytutem Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Był członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Naukowo pracował niemal do śmierci, mimo iż w ostatnim okresie życia ciężko chorował.

Był żonaty z Leonillą Siemieńską. Ich córką była dr Małgorzata Longchamps (1950–1989) – specjalista z zakresu prawa administracyjnego i prawa ochrony środowiska, odznaczona Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta za udział w Solidarności (2006). Pozostałe dzieci: Bogusław Stéphane (informatyk) i Katarzyna Longchamps de Bérier-Walewska – psychoanalityk, adiunkt na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Wnukiem prof. Franciszka Longchamps de Bériera jest ks. prof. Franciszek Longchamps de Bérier – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Warszawskiego.

Zmarł 19 maja 1969 roku we Wrocławiu, tam też został pochowany na Cmentarzu Świętej Rodziny (grób 8666, sektor 17, rząd 15, nr 5)^[2].

Publikacje

• Osobiste świadczenia wojenne, Lwów 1936.
• Ograniczenia własności w polskim prawie administracyjnym, Lwów 1938,
• Co każdy obywatel powinien wiedzieć o administracji państwowej, Wrocław 1947,^[3]
• Prawo agrarne, Wrocław 1949,
• Scalenie Ziem Zachodnich. Prawo o ustroju administracyjnym polskiej ludności miejscowej i osadnictwie nierolniczym, Wrocław 1950,^[3]
• Zagadnienia prawne rybactwa śródlądowego w Polsce, Wrocław 1957.
• Poglądy nauki francuskiej i belgijskiej na prawa jednostki wobec władzy (1962).
• Współczesne kierunki w nauce prawa administracyjnego na zachodzie Europy (1968).
• Z problemów poznania prawa (1968).
• Założenia nauki administracji, Wrocław 1991.

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
• J. Starościak, Franciszek Longchamps 1912 – 1969, – PiP, z. 7 (281) 1969, s. 119-121
• A. Redzik, Longchamps de Bérier – zarys dziejów rodu, [w:] Lwów: miasto – społeczeństwo – kultura, t. V – Ludzie Lwowa, red. K. Karolczak, Kraków 2005, s. 245-270 + 5 fot. + drzewo genealogiczne.