Franciszek Mycielski (1832–1901)

Franciszek Mycielski
Franciszek Cyrjak Cyprjan
ilustracja

herb Dołęga
Rodzina

Mycielscy herbu Dołęga

Ojciec

Józef Mycielski (1794-1867)

Matka

Karolina Ludwika z Wodzickich

Żona

Waleria z Tarnowskich (1830–1914)

Dzieci

Jan Antoni Mycielski (1858-1926), Jerzy Mycielski (1856–1928) i Kazimierza (1860-1863) Cecylia Maria Mycielska (1864-1942) i Karolina Joanna Morstin (1867-1941)

Rodzeństwo

Maria, Michał, Karolina, Feliks, Anna i Józef.

Franciszek Mycielski
Ilustracja
Franciszek Mycielski - zdjęcie Walerego Rzewuskiego z 1869
Data i miejsce urodzenia

15 marca 1832
Chociszewice

Data i miejsce śmierci

2 marca 1901
Wiśniowa

poseł na Sejm Krajowy (Galicja)
kadencja IV, V, VII
Okres

od 1877–1882
1888-1889
do 1895-1898

Przynależność polityczna

konserwatyści stańczycy

Następca

Jan Hupka

członek dożywotni austriackiej Izby Panów
Okres

od 1895
do 1901

Odznaczenia
Komandor Orderu Leopolda

Franciszek Cyrjak Cyprjan Mycielski hrabia, herbu Dołęga (ur. 15 marca 1832 w Chociszewicach k. Krobi, zm. 2 marca 1901 w Wiśniowej) – ziemianin, działacz gospodarczy, prezes Krakowskiego Towarzystwa Rolniczego, polityk konserwatywny, poseł do Sejmu Krajowego Galicji, członek austriackiej Izby Panów.

Kaplica grobowa Mycielskich w Wiśniowej

Życiorys

Nauki pobierał w Krakowie na pensji Józefa Kremera[1], a następnie w Gimnazjum Św. Anny, gdzie w 1848 uzyskał maturę[2]. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim najpierw na Wydziale Filozoficznym (1848-1850), następnie na Wydziale Prawa (1851-1852), studiów jednak nie ukończył[1]. Po odbyciu podróży zagranicznych do Francji i Włoch (1853, 1855) osiadł początkowo w Wielkopolsce gdzie gospodarował w latach 1856-1867 w majątku Wziąchów w pow. krobskim. Związany był wówczas z konserwatystami wielkopolskimi i obracał się w kręgu rodzin Chłapowskich, Mielżyńskich i Koźmianów[1]. Poseł do Pruskiego Sejmu Krajowego[3].

Po sprzedaży majątku w 1867 przeniósł się do Galicji, gdzie zakupił Wiśniową oraz Jazową, Kozłówek, Cieszynę w pow. jasielskim i Pstrągową w pow. ropczyckim. W latach 1870–1884 był także współwłaścicielem dóbr Końskie Wielkie, w pow. koneckim gub. radomskiej w Królestwie Polskim[4]. Uznawany przez sąsiadów za jednego z najlepszych właścicieli ziemskich, unowocześnił swój majątek, przeprowadzając meliorację i zakładając wzorową hodowlę bydła, jedną z najrentowniejszych w Galicji. Produkował m.in. doskonałe sery[1]. W latach 1871-1872 przeprowadził remont i przebudowę pałacu w Wiśniowej według projektu krakowskiego architekta Filipa Pokutyńskiego, który zachował dawny prostokątny rzut planu z pokojami w dwóch traktach, zmieniając zarazem wewnętrzne podziały, zbudował także klatkę schodową na piętro, które podwyższył. Cały budynek został nakryty niskim czterospadowym dachem z profilowanym gzymsem. Otaczający pałac ogród dworski zamieniono w park krajobrazowy typu  angielskiego. Wraz z żoną Walerią stworzyli z pałacu w Wiśniowej miejsce skupiające ówczesną elitę intelektualną i artystyczną[5].

Był koncesjonariuszem a także członkiem rady zawiadowczej (1874-1876)[6] Kolei Dniestrzańskiej. W I. 1887-1892 był członkiem Rady Nadzorczej Kolei Karola Ludwika[7]. Działał w różnych stowarzyszeniach. Członek Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, w latach 1870-1873 z ramienia oddziału w Ropczycach delegat na ogólne zgromadzenia[8]. Członek rady zawiadowczej Galicyjskiego Banku Kredytowego we Lwowie (1874)[9]. Był zastępcą dyrektora (1886-1888) Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie[10]. W latach 1870-1901 był członkiem Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego, oraz prezesem (1882-1886, 1895) i członkiem wydziału (1887-1892) Okręgowego Towarzystwa Rolniczego (filii TRKr.) w Jaśle[11]. W latach 1894-1899 prezes a w latach 1900-1901 prezes honorowy Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego[12], w 1899 wybrany dożywotnim prezesem honorowym[13].Za jego prezesury Towarzystwo zorganizowało praktyczne kursy rolnicze, zdobyło od władz krajowych większe fundusze na melioracje i stacje doświadczalne, organizowało wystawy rolnicze i ożywiło działalność kół terenowych[1]. Przyczynił się do powstania Wydziale Filozoficznym UJ Studium Rolniczego (1890), przekazując na jego rzecz bibliotekę i zbiory po rozwiązanej szkole rolniczej w Żabikowie, w zaborze pruskim[14][15]. Opublikował szereg artykułów o melioracji, przemyśle spożywczym i szkolnictwie rolniczym głównie w "Tygodniku Rolniczym" i "Przeglądzie Polskim"[1].

Członek Rady Powiatowej z grupy większej własności w Ropczycach (1870)[16]. Członek z grupy większej własności, od 1880 z gmin wiejskich Rady Powiatowej (1875-1883) oraz zastępca członka (1875), prezes (1876-1879) Wydziału Powiatowego w Jaśle[17]. Członek Podkomisji Reklamacyjnej podatku gruntowego w Krakowie (1883)[18].

Konserwatysta, czynny w życiu politycznym. Był posłem do Sejmu Krajowego Galicji: kadencji IV (1877–1882, wybrany w IV kurii w okręgu Jasło-Brzostek-Frysztak), V (3 września 1888 został wybrany w miejsce Feliksa Buchwalda w okręgu Jasło-Brzostek-Frysztak, kadencja trwała do 1889) oraz VII (wybrany w 1895 w I kurii w obwodzie tarnowskim, złożył mandat w 1898, a na jego miejsce 30 listopada 1898 obrano Jana Hupkę)[19]. Zasiadał w komisjach: drogowej, kolejowej i gospodarstwa krajowego. 12 stycznia 1895 został dożywotnim członkiem Izby Panów w Radzie Państwa[4][20].

Zmarł 2 marca 1901 w Wiśniowej, po czym pierwotnie został pochowany w Niewodnej, a po 10 latach jego szczątki zostały przeniesiony do krypty kaplicy grobowej Mycielskich w Wiśniowej[21].

Odznaczony

W 1898 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Leopolda[22][23].

Rodzina

Syn hrabiego Józefa (1794-1867) i Karoliny Ludwiki z domu Wodzickiej. Brat Marii, Michała, Karoliny, Feliksa, Anny i Józefa. Jego żoną była Waleria z Tarnowskich (1830–1914, córkę Jana Bogdana Tarnowskiego i siostrę Stanisława Tarnowskiego). Mieli dzieci: synów ziemianina Jana (1858-1926), historyka sztuki Jerzego (1856–1928) i Kazimierza (1860-1863) oraz córki: Cecylię Marię (1864-1942) i Karolinę Joannę (1867-1941) żonę Henryka Mariana Morstina (1859-1922)[1][24][25][26].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Zdzisław Grot, MycieIski Franciszek (1832-1901), Polski Słownik Biograficzny, t. 22, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977, s. 331
  2. ↑ Jan Leniek, Książka pamiątkowa ku uczczeniu jubileuszu trzechsetnej rocznicy założenia Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, Kraków 1888, s. 238;
  3. ↑ Mycielski Franciszek, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-24].
  4. ↑ a b Parlament Österreich Republik, Kurzbiografie Mycielski, Franciszek Graf – Parlamentarier 1848-1918 online [7.02.2020]
  5. ↑ Zespół pałacowo-dworski i folwarczny w Wiśniowej - historia online [6.02.2020]
  6. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1874, s. 502; 1875, s. 508; 1876, s. 519;
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1887, s. 540; 1888, s. 541; 1889, s. 539; 1890, s. 539; 1891, s. 539; 1892, s. 539;
  8. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1872, s. 467; 1873, s. 477;
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1874, s. 525;
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1886, s. 540; 1887, s. 541; 1888, s. 541;
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 595; 1871, s. 526; 1872, s. 523; 1873, s. 540; 1874, s. 582; 1875, s. 583; 1876, s. 593; 1877, s. 569; 1878, s. 556; 1879, s. 552; 1880, s. 558; 1881, s. 574; 1882, s. 574, 576; 1883, s. 574, 575; 1886, s. 559; 1887, s. 560; 1888, s. 560; 1889, s. 653; 1890, s. 658; 1891, s. 658; 1892, s. 652; 1895, s. 654;
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1895, s. 653; 1896, s. 653; 1897, s. 653; 1898, s. 732; 1899, s. 752; 1900, s. 752; 1901, s. 753;
  13. ↑ Dział ekonomiczny. Z Krakowskiego Towarzystwa Rolniczego. „Słowo Polskie”, s. 6, Nr 69 z 22 marca 1899. 
  14. ↑ Alfons Jan Lippoman, Pamiętnik Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego za czas od r. 1845 do r. 1895, Kraków 1898, s. 53, 115
  15. ↑ Tadeusz Lityński, Halina Jurkowska , Zdzisław Kosiek, Studia rolnicze w Krakowie (1890-1964), w 600-lecie Uniwersytetu Jagiellońskiego, Warszawa 1965, s. 14.
  16. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 277;
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1875, s. 272, 273; 1876, s. 278, 279; 1877, s. 257; 1878, s. 245; 1879, s. 234; 1880, s. 241; 1881, s. 240; 1882, s. 243;
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1883, s. 226;
  19. ↑ Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa: 1993, ISBN 83-7059-052-7,
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1896, s. 228; 1897, s. 228; 1898, s. 270; 1899, s. 276; 1900, s. 276; 1901, s. 276;
  21. ↑ Ks. Janusz Sądel: Kaplica grobowa Mycielskich w Wiśniowej. niedziela.pl. [dostęp 2016-04-24].
  22. ↑ Odznaczenia jubileuszowe. „Nowa Reforma”, s. 5, Nr 277 z 3 grudnia 1898. 
  23. ↑ Odznaczenia jubileuszowe. „Echo Przemyskie”, s. 1, Nr 97 z 4 grudnia 1898. 
  24. ↑ Kronika. Franciszek hr Mycielski Czas 1901 nr 52 z 3 marca s.3
  25. ↑ Jerzy Sewer Dunin Borkowski, Almanach błękitny : genealogia żyjących rodów polskich, Warszawa-Lwów [1908], s. 658-662
  26. ↑ Franciszek Cyrjak Cyprjan hr. Mycielski z Mycielina h. Dołęga - M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego - online [6.02.2020]

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wisniowa kaplica.JPG
Autor: Dap997, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wiśniowa, kaplica grobowa, XIX/XX
Franciszek Mycielski.jpg
Mycielski Franciszek (1832-1901), ziemianin-rolnik, działacz społeczny i polityczny, syn Józefa i Karoliny z Wodzickich, właściciel Wziąchowa koło Krotoszyna, później Wiśniowej, Jazowej, Kozłówka,
Ord Leopold-COM.png
Autor: FranzJosephI, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastrino da Commendatore dell'Ordine Imperiale di Leopoldo