Franciszek Polniaszek

Franciszek Polniaszek

„Zbigniew”, „Karol Nowopolski”

Jako chorąży I Brygady w 1914–1915 roku.
pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	24 września 1892 Tłuste
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	5 Pułk Piechoty (LP) 213 Pułk Piechoty Sztab Generalny Szkoła Podchorążych dla Podoficerów 54 Pułk Piechoty Lwowska Brygada ON
Stanowiska	dowódca batalionu komendant szkoły dowódca pułku dowódca brygady
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa obrona Lwowa
Odznaczenia

Franciszek Polniaszek, ps. „Zbigniew”, „Karol Nowopolski” (ur. 24 września 1892 w Tłustem, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – polski doktor prawa, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się w Tłustem, w powiecie zaleszczyckim ówczesnego Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Jana i Tekli z Maślanków^[1]. Członek tajnych organizacji harcerskich i „Strzelca”. Absolwent szkoły powszechnej w Zaleszczykach (1904) i gimnazjum z maturą w Buczaczu (1912). Podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie oraz Akademii Handlowej we Lwowie. Ukończył szkołę żołnierską i podoficerską, a w 1913 kurs oficerski Polowych Drużyn Strzeleckich w Nowym Sączu.

6 sierpnia 1914 roku wcielony został do Pierwszej Kompanii Kadrowej, jako pomocnik szefa kompanii. Wkrótce po wymarszu z Kadrówką przeniósł się do kawalerii. 2 września 1914 roku uzyskał stopień podporucznika. Od bitwy pod Kostiuchnówką do kryzysu przysięgowego przydzielony był do 5 pułku piechoty. W czasie służby w Legionach awansował kolejno na stopień chorążego (2 lipca 1915 roku) i podporucznika (1 listopada 1916 roku)^[2]. W lipcu 1917 roku, po kryzysie przysięgowym, został wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii i wysłany na front włoski.

Franciszek Polniaszek w WSWoj

W lipcu 1919 roku przyjęty został w stopniu kapitana do Wojska Polskiego i skierowany do 5 pułku piechoty Legionów. 19 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich. W tym czasie pełnił służbę w Batalionie Zapasowym 5 pp Leg.^[3] Zorganizował ochotniczy batalion piechoty i na własną prośbę skierowany na front bolszewicki. Dowodził batalionem 213 pułku piechoty.

Po wojnie, w 1921 roku uzyskał doktorat z prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 310. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[4]. 10 lipca tego roku został zatwierdzony na stanowisku dowódcy batalionu w macierzystym pułku^[5]. W 1923 roku pełnił służbę w 5 pp Leg. na stanowisku komendanta Kadry Batalionu Zapasowego^[6]. Z dniem 1 listopada 1924 roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu Normalnego^[7][8]. Z dniem 11 października 1926, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do Oddziału V Sztabu Generalnego^[9]. 12 kwietnia 1927 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 17. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[10]. W czerwcu 1927 roku został przydzielony z Biura Personalnego MSWojsk. w Warszawie do Oficerskiej Szkoły dla Podoficerów w Bydgoszczy na stanowisko komendanta^[11]. 23 grudnia 1927 roku został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku komendanta szkoły^[12][13]. Z jego inicjatywy powołano najpierw izbę pamięci, a później zaczątek zbioru muzealnego. Powołano Radę Muzealną. W dniu 6 maja 1928 zebrani z okazji święta szkolnego goście z inspektorem armii gen. Edwardem Rydzem–Śmigłym i biskupem dr. Władysławem Bandurskim na czele podpisując stosowny Akt Erekcyjny dokonali otwarcia muzeum. Z dniem 20 sierpnia 1931 roku został przeniesiony do 54 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Tarnopolu na stanowisko dowódcy pułku^[14][15]. W marcu 1933 został wiceprezesem komitetu budowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego Tarnopolu^[16]. W 1937 przeniesiony na funkcję kierownika 6 Okręgowego Urzędu WF i PW we Lwowie. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Od 1937 roku obowiązki kierownika Okręgowego Urzędu WFiPW łączył z funkcją dowódcy Lwowskiej Brygady Obrony Narodowej^[17]. We wrześniu 1939 bronił lotniska Skniłów. 22 września 1939 roku pojmany przez NKWD, więziony w Starobielsku i tam zamordowany.

Franciszek Polniaszek był żonaty z Aurelią z Rudzińskich, z którą miał syna i córkę.

ppłk dypl. Franciszek Polniaszek (z prawej) obok płk. dypl. Stefana Kosseckiego.

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dnia 5 października 2007 roku został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady^[18]. Awans został ogłoszony w dniu 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7105 (17 maja 1922)^[19]
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)^[20]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[21][22]
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie^[23]: po raz pierwszy w 1922^[24])
• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 16 marca 1928^[25][26], po raz drugi „za zasługi na polu pracy społecznej”^[27])
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[28]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[28]
• Odznaka „Za wierną służbę”^[29]
• Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej”^[30]
• Odznaka za Rany i Kontuzje (2)^[29]

Przypisy

Bibliografia

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Tadeusz Kasprzycki Kartki z dziennika oficera I Brygady Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1934.
• Banaszek Kazimierz; Roman Wanda Krystyna; Sawicki Zdzisław: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

• Franciszek Polniaszek – publikacje w bibliotece Polona.