Franciszek Ryszka

Franciszek Ryszka

Zdjęcie sprzed 1988
Data i miejsce urodzenia	4 sierpnia 1924 Kniaziówka
Data i miejsce śmierci	31 marca 1998 Warszawa
Zawód, zajęcie	prawnik, historyk, politolog
Odznaczenia

Franciszek Ryszka (ur. 4 sierpnia 1924 w Kniaziówce, zm. 31 marca 1998 w Warszawie) – polski prawnik, historyk, politolog, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych.

Życiorys

Urodził się w Kniaziówce^[1]. W 1941 uzyskał świadectwo maturalne w Wilnie^[2]. Był żołnierzem Armii Krajowej^[3], a następnie 1 Armii Ludowego Wojska Polskiego^[3]. Został ranny w lutym 1945 w walkach z łotewską dywizją esesmańską^[2]. Służył w 10 Pułku Piechoty LWP i jako jego żołnierz został wcielony w szeregi Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego^[4].

W 1950 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego^[3]. Rok później uzyskał na tym unwiersytecie stopień doktora na podstawie pracy Aspekty klasowe polskiego ruchu narodowego na Górnym Śląsku w XX w.^[3]. W latach 50. pracował przy Katedrze Historii Państwa i Prawa Polskiego UWr i w Wyższej Szkole Ekonomicznej we Wrocławiu^[3]. W 1953 został zatrudniony w Zakładzie Historii Śląska Instytutu Historii PAN^[3]. W 1956 przeszedł do Instytutu Nauk Prawnych PAN, a od 1961 do 1963 pracował jako docent ponownie w Instytucie Historii tej akademii^[3]. Od 1961 do 1965 był kierownikiem zakładu w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych^[3]. W 1963 uzyskał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych^[5]. W latach 1965–1969 pełnił funkcję kierownika katedry w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego^[3]. Od 1967 do 1969 wykładał również w Studium Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1974 do 1984 był wykładowcą w Instytucie Nauk Prawnych UWr^[3]. W 1986 został zatrudniony w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego^[3]. Równocześnie wykładał także na Wydziale Prawa i Administracji tej uczelni^[3]. Był także nauczycielem akademickim w Prywatnej Wyższej Szkole Nauk Społecznych, Komputerowych i Medycznych w Warszawie^[6]. We wrześniu 1997 objął funkcję rektora Wyższej Szkoły Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim, którą sprawował do śmierci^[7].

W 1991 został członkiem korespondentem PAN^[8]. Przewodniczył Komitetowi Nauk Politycznych PAN. Zasiadał w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Był członkiem m.in. polsko-niemieckiej komisji podręcznikowej, Międzynarodowego Stowarzyszenia Nauk Politycznych i Międzynarodowego Stowarzyszenia Filozofów Prawa, a także członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych. W latach 1991–1997 pełnił funkcję sędziego Trybunału Stanu^[3]. Był wizytującym profesorem w kilku uniwersytetach europejskich.

Zajmował się nauką o polityce, historią idei politycznych i prawnych, filozofią polityki, historią państwa i prawa. Znawca problematyki faszyzmu, narodowego socjalizmu, hiszpańskiego anarchizmu i historii hitlerowskich Niemiec.

Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Sidrze k. Sokółki^[3].

Odznaczenia

W 1945 otrzymał Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk, a w 1946 – Krzyż Walecznych^[3]. 16 lipca 1954, za wybitne zasługi w dziedzinie nauki, został odznaczony przez Radę Państwa Srebrnym Krzyżem Zasługi^[9]. W 1972 otrzymał Medal za Berlin. W 1977 został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[3].

Publikacje

• Noc i mgła. Niemcy w okresie hitlerowskim (1962)
• Historia doktryn politycznych i prawnych (wspólnie z Janem Baszkiewiczem; 1970)
• U źródeł sukcesu i klęski. Szkice z dziejów hitleryzmu (1972)
• Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy (1964, wyd. II, zmienione 1974)
• Polityka i wojna. Świadomość potoczna a teorie XX wieku (1975)
• Lektury i przemyślenia. Pięć szkiców o książkach i ich autorach (1978)
• Norymberga. Prehistoria i ciąg dalszy (1982)
• Nauka o polityce (1984)
• W kręgu zbiorowych złudzeń. Z dziejów hiszpańskiego anarchizmu 1868–1939 (1991)
• Hiszpania (wspólnie z Barbarą Golą; 1999)

Przypisy