Franciszek Sarnowski

Franciszek Sarnowski (ur. 4 października 1911 w Skajbotach pod Olsztynem, zm. 11 stycznia 1940 w Sachsenhausen) – polski nauczyciel,

Franciszek Sarnowski

Data i miejsce urodzenia	4 października 1911 Skajboty
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 1940 Sachsenhausen
Zawód, zajęcie	nauczyciel, działacz kulturalno-oświatowy
Odznaczenia

działacz kulturalno-oświatowy w Niemczech, podharcmistrz.

Pochodził z rodziny chłopskiej; oboje rodzice – Franciszek (1870–1934) i Barbara z domu Krebs (1882–1940) – byli aktywni w ruchu polskim na Warmii, należeli do Związku Polaków w Niemczech. Ukończył niemiecką szkołę powszechną, następnie pomagał rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa; w 1929 rozpoczął naukę w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Rogoźnie, po jej ukończeniu (1934) odbył roczną praktykę pedagogiczną w Toruniu. W 1935 prowadził działalność kulturalną w rodzinnych Skajbotach (m.in. jako nauczyciel muzyki), od stycznia 1936 był nauczycielem i kierownikiem szkoły polskiej (prywatnej) w Podmoklach Wielkich koło Babimostu (ówczesna nazwa niemiecka Gross Rosenbrueck).

Na ziemi babimojskiej prowadził aktywną działalność kulturalno-oświatową. Był inicjatorem powołania chóru młodzieżowego „Lutnia”, organizował kursy sportowe, obozy i wycieczki, zaangażował się w działalność polskiego harcerstwa. Był pierwszym hufcowym drużyn skautowych Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech (ZHPwN) na terenie babimojsko-międzyrzeckim, w październiku 1936 otrzymał stopień podharcmistrza, opiekował się drużynami w Podmoklach Małych i Podmoklach Wielkich, był członkiem Zarządu Głównego ZHPwN i jego skarbnikiem (1937–1939).

1 września 1939 został aresztowany przez gestapo w szkole w Podmoklach Wielkich. Był więziony w Kargowej, następnie w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen; w czasie prac budowlanych spadł z dachu i został pobity przez strażników, zmarł wkrótce wskutek odniesionych obrażeń. Został pochowany Cmentarzu w Klebarku Wielkim koło Olsztyna. Pośmiertnie odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy (29 maja 1946)^[1] i Złotym Krzyżem Zasługi (1959). Jego imię nadano szkole w Skajbotach oraz Wiejskiemu Domowi Kultury w Podmoklach Wielkich; jest patronem jednej z ulic w Olsztynie.

Był żonaty z Zofią z Bijakowskich, więzioną po jego śmierci w obozie koncentracyjnym w Ravensbruck; mieli troje dzieci: Jerzego, Lecha i Annę.

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Oracki, Franciszek Sarnowski, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXXV, 1994