Franciszek Skarbek-Malczewski

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	5 listopada 1815
Konsekrator	Jan Klemens Gołaszewski
Współkonsekratorzy	Feliks Łukasz Lewiński; Antonin Malinowski
Konsekrowani biskupi
Adam Michał Prażmowski	7 czerwca 1818

Franciszek Skarbek-Malczewski
	Prymas Królestwa Polskiego
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	4 października 1754 ; Chwalęcin
Data i miejsce śmierci	18 kwietnia 1819 ; Warszawa
Miejsce pochówku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
	Arcybiskup metropolita warszawski
Okres sprawowania	1819
	Biskup diecezjalny kujawsko-pomorski
Okres sprawowania	1816–1818
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1783
Sakra biskupia	5 listopada 1815
	Odznaczenia

Franciszek Skarbek-Malczewski herbu Abdank (ur. 4 października 1754 w Chwalęcinie, zm. 18 kwietnia 1819 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny kujawsko-pomorski w latach 1816–1818, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego w 1819. Kawaler Orderu św. Stanisława^[1].

Życiorys

W Rzymie odbył studia teologiczne i w 1783 przyjął święcenia kapłańskie. Był współpracownikiem arcybiskupa Michała Jerzego Poniatowskiego. Pracował jako proboszcz w Mokronosie i Pobiedziskach. W 1780 został kanonikiem gnieźnieńskim, w 1790 – wileńskim. W latach 1801–1805 pełnił funkcję wikariusza kapitulnego archidiecezji gnieźnieńskiej. Od 1806 do 1809 był administratorem apostolskim w diecezji poznańskiej.

W 1806 został mianowany przez rząd pruski, a w 1808 przez księcia warszawskiego Fryderyka Augusta biskupem kujawsko-pomorskim. Prekonizowany 4 września 1815, sakrę biskupią przyjął 5 listopada 1815 w Warszawie. Rządy w diecezji objął 1 czerwca 1816. W 1818 był delegatem apostolskim, któremu powierzono zorganizowanie nowego podziału administracyjnego Kościoła w Królestwie Polskim. Przez cara Rosji Aleksandra I został wyznaczony na pierwszego metropolitę warszawskiego (decyzję cara 2 października 1818 zatwierdziła Stolica Apostolska). Rządy w archidiecezji objął 1 stycznia 1819. Otrzymał dla siebie i swoich następców przywilej purpurowych szat biskupich oraz tytuł prymasa Królestwa Polskiego. W marcu 1819 ciężko zachorował.

17 kwietnia 1819 chorego prymasa nakłoniono do podpisania dekretu kasacyjnego (supresyjnego). W dekrecie do likwidacji przeznaczono 25 domów męskich i cztery żeńskie, zaś w trzech żeńskich zarządzono redukcję liczby zakonnic. Dekret był tak sformułowany, że dawał możliwość dokonywania w przyszłości dalszych kasat. Wykonaniem postanowień dekretu i administrowaniem pozyskanymi funduszami miała się zająć Deputacja Spraw Zniesionych Instytutów Duchownych. Likwidacji uległy w większości domy dobrze uposażone, mające znaczny majątek. Ostatecznie do supresji (kasacji) przeznaczono cztery domy kanoników laterańskich – w Lubrańcu, Mstowie, Warszawie i opactwo w Czerwińsku (najlepiej uposażone w diecezji płockiej).

Malczewski zmarł 18 kwietnia 1819. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim^[2].

W XVIII wieku był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis^[3].

Zobacz też

Kasata klasztorów w zaborze rosyjskim i Królestwie Kongresowym

Przypisy

↑ Zbiór pamietników do historyi powstania polskiego z roku 1830-1831. Lwów: 1882, s. 679
↑ Katakumby rząd 135-5. Cmentarz Stare Powązki: Franciszek Skarbek Malczewski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-23] .
↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, [w:] „Archiwum Komisji Historycznej”, t. XIV, Kraków 1930, s. 303.

Bibliografia

Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Warszawa 2000.

Linki zewnętrzne

Franciszek Skarbek-Malczewski w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2011-12-25]
Publikacje Franciszka Skarbka-Malczewskiego w bibliotece Polona [dostęp 2022-01-27]

[1] Zbiór pamietników do historyi powstania polskiego z roku 1830-1831. Lwów: 1882, s. 679

[2] Katakumby rząd 135-5. Cmentarz Stare Powązki: Franciszek Skarbek Malczewski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-23] .

[3] Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, [w:] „Archiwum Komisji Historycznej”, t. XIV, Kraków 1930, s. 303.

[1]

[2]

[3]

Biskupi diecezjalni kujawsko-pomorscy	Swidger (1133) Warner (1148) Onold (1161–1180) Stefan (1187–1198) Ogerius (1206–1212) Barta (1213–1220) Michał (1222–1252) Wolimir (1252–1275) Albierz (Wojciech) (1275–1283) Wisław (1283–1300) Gerward (1300–1323) Maciej z Gołańczy (1324–1364) Zbylut z Wąsosza (1364–1383) Teodoryk (1383) Jan Kropidło (1384–1389) Henryk VIII legnicki (1389–1398) Mikołaj Kurowski (1399–1402) Jan Kropidło (1402–1421) Jan Pella (1421–1428) Jan Szafraniec (1428–1433) Władysław Oporowski (1433–1449) Jan Gruszczyński (1450–1463) Jan Lutkowic z Brzezia (1463–1464) Jakub z Sienna (1464–1472) Zbigniew Oleśnicki (1473–1481) Andrzej Oporowski (1481–1483) Piotr z Bnina Moszyński (1484–1493) Krzesław Kurozwęcki (1494–1503) Wincenty Przerębski (1503–1513) Maciej Drzewicki (1513–1531) Jan Karnkowski (1531–1538) Łukasz Górka (1538–1542) Mikołaj Dzierzgowski (1542–1546) Andrzej Zebrzydowski (1546–1551) Jan Drohojowski (1551–1557) Jakub Uchański (1557–1565) Mikołaj Wolski (1565–1567) Stanisław Karnkowski (1567–1580) Hieronim Rozdrażewski (1581–1600) Jan Tarnowski (1600–1603) Piotr Tylicki (1603–1607) Wojciech Baranowski (1608) Maciej Pstrokoński (1608–1609) Wawrzyniec Gembicki (1610–1616) Paweł Wołucki (1616–1622) Andrzej Lipski (1622–1631) Maciej Łubieński (1631–1642) Mikołaj Wojciech Gniewosz (1642–1654) Kazimierz Florian Czartoryski (1654–1673) Jan Gembicki (1674–1675) Stanisław Sarnowski (1675–1680) Bonawentura Madaliński (1680–1691) Stanisław Kazimierz Dąmbski (1691–1700) Stanisław Szembek (1700–1705) Konstanty Felicjan Szaniawski (1705–1720) Krzysztof Antoni Szembek (1720–1739) Adam Stanisław Grabowski (1739–1741) Walenty Aleksander Czapski (1741–1751) Antoni Sebastian Dembowski (1751–1763) Antoni Kazimierz Ostrowski (1763–1776) Józef Ignacy Rybiński (1777–1806) Franciszek Skarbek-Malczewski (1815–1818)
Biskupi diecezjalni kujawsko-kaliscy	Andrzej Wołłowicz (1818–1822) Józef Szczepan Koźmian (1822–1831) Walenty Maciej Tomaszewski (1836–1850) Jan Michał Marszewski (1856–1867) Wincenty Teofil Popiel (1875–1883) Aleksander Kazimierz Bereśniewicz (1883–1902) Stanisław Zdzitowiecki (1902–1925)
Biskupi diecezjalni włocławscy	Stanisław Zdzitowiecki (1925–1927) Władysław Krynicki (1927–1928) Karol Radoński (1928–1951) Antoni Pawłowski (1951–1968) Jan Zaręba (1968–1970 adm. apost.) Jan Zaręba (1970–1986) Henryk Muszyński (1987–1992) Bronisław Dembowski (1992–2003) Wiesław Mering (2003–2021) Krzysztof Wętkowski (od 2021)
Biskupi pomocniczy	Stefan? (1347–1348) Jan (1349) Benedykt Vallati? (po 1364–przed 1380) Dominik de Firmo? (po 1373–przed 1380) Stefan ze Lwowa (1384–1416/1417) Jan Kaldeborn (1402–1411/1412) Ulryk Prunhofer (1414/1415–1417) Wacław Sporer (1417?–1421?) Godswin Comhaer? (1437) Jan Scheffchen (1438–1442) Jan (1440–1447) Jan (1444) Mikołaj Rusin (1447–1474) Aleksander Myszczyński (1514–1540) Jan Dziaduski (1540–1543) Maciej Walerian z Warszawy (1543–1547) Adam Mierchowski (1565–1574) Andrzej Blinowski (1574) Maciej Wielicki (1581–1585) Jan Rozdrażewski Nowomiejski (1587–1597) Franciszek Łącki (1597–1617) Baltazar Miaskowski (1617–1632) Krzysztof Charbicki (1634–1638) Wacław Paprocki (1639–1642) Piotr Mieszkowski (1643–1648) Mikołaj Krasicki (1649–1652) Walerian Wilczogórski (1652–1653) Stanisław Domaniewski (1654–1677) Piotr Paweł Mieszkowski (1678–1692) Andrzej Albinowski (1695–1706) Wojciech Ignacy Bardziński (1709–1723) Franciszek Antoni Kobielski (1725–1736) Aleksander Tomasz Działyński (1737–1739) Franciszek Kanigowski (1740–1759) Antoni Kazimierz Ostrowski (1758–1763 koadiutor) Jan Dembowski (1759–1788) Józef Ignacy Rybiński (1774–1777 koadiutor) Maciej Grzegorz Garnysz (1776–1781) Ludwik Stanisław Górski (1781–1799) Marcin Chyczewski (1789–1796) Feliks Łukasz Lewiński (1795–1819) Józef Marceli Dzięcielski (1819–1825) Józef Goldtmann (1838–1844) Tadeusz Łubieński (1844–1861) Karol Ludwik Pollner (1884–1887) Henryk Piotr Kossowski (1889–1903) Władysław Krynicki (1918–1927) Wojciech Owczarek (1918–1938) Michał Kozal (1939–1943) Franciszek Korszyński (1946–1962) Kazimierz Majdański (1962–1979) Jan Zaręba (1963–1968) Czesław Lewandowski (1973–1997) Roman Andrzejewski (1981–2003) Stanisław Gębicki (2000–2020)

Prymasi Polski	Mikołaj Trąba (1417–1422) Wojciech Jastrzębiec (1423–1436) Wincenty Kot (1436–1448) Władysław Oporowski (1449–1453) Jan Sprowski (1453–1464) Jan Gruszczyński (1464–1473) Jakub z Sienna (1474–1480) Zbigniew Oleśnicki (1481–1493) Fryderyk Jagiellończyk (1493–1503) Andrzej Boryszewski (1503–1510) Jan Łaski (1510–1531) Maciej Drzewicki (1531–1535) Andrzej Krzycki (1535–1537) Jan Latalski (1537–1540) Piotr Gamrat (1541–1545) Mikołaj Dzierzgowski (1545–1559) Jan Przerębski (1559–1562) Jakub Uchański (1562–1581) Stanisław Karnkowski (1581–1603) Jan Tarnowski (1603–1605) Bernard Maciejowski (1605–1608) Wojciech Baranowski (1608–1615) Wawrzyniec Gembicki (1616–1624) Henryk Firlej (1624–1626) Jan Wężyk (1627–1638) Jan Lipski (1638–1641) Maciej Łubieński (1641–1652) Andrzej Leszczyński (1653–1658) Wacław Leszczyński (1659–1666) Mikołaj Prażmowski (1666–1673) Kazimierz Florian Czartoryski (1673–1674) Andrzej Olszowski (1674–1677) Jan Stefan Wydżga (1677–1685) Michał Stefan Radziejowski (1687–1705) Stanisław Szembek (1706–1721) Teodor Potocki (1723–1738) Krzysztof Antoni Szembek (1739–1748) Adam Ignacy Komorowski (1749–1759) Władysław Aleksander Łubieński (1759–1767) Gabriel Podoski (1767–1777) Antoni Kazimierz Ostrowski (1777–1784) Michał Jerzy Poniatowski (1785–1794) Ignacy Krasicki (1795–1801) Ignacy Raczyński (1807–1818) Tymoteusz Gorzeński (1821–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Juliusz Józef Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1948) Stefan Wyszyński (1948–1981) Józef Glemp (1981–2009) Henryk Muszyński (2009–2010) Józef Kowalczyk (2010–2014) Wojciech Polak (od 2014)
Prymasi Królestwa Polskiego	Franciszek Skarbek-Malczewski (1818–1819) Szczepan Hołowczyc (1819–1822) Wojciech Józef Skarszewski (1824–1827) Jan Paweł Woronicz (1828–1829) Aleksander Kakowski (1925–1938)
Prymasi Galicji i Lodomerii	Andrzej Alojzy Ankwicz (1815–1833) Franz Xavier Luschin (1834–1835) Franciszek de Paula Pisztek (1835–1846) Michał Lewicki (1848–1858)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne