Franciszek Smuda

Franciszek Smuda

Franciszek Smuda (2013)
Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1948 Lubomia
Wzrost	182 cm
Pozycja	obrońca
Kariera juniorska
Lata Klub Silesia Lubomia 1962–1967 Unia Racibórz
Kariera seniorska
Lata Klub Wyst. Gole 1967–1969 Odra Wodzisław Śląski 1970 Ruch Chorzów 0 (0) 1970–1971 Stal Mielec 6 (0) 1971–1974 Piast Gliwice 35 (0) 1975 Vistula Garfield 1975 Harford Bicentennials 20 (3) 1975–1977 Legia Warszawa 33 (0) 1978 Los Angeles Aztecs 13 (0) 1978 Oakland Stompers 2 (0) 1978 San Jose Earthquakes 10 (0) 1980–1982 SpVgg Fürth 17 (1) 1982 VfR Coburg
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1983 VfR Coburg 1984–1987 ASV Forth 1987–1988 Eintracht Süd Nürnberg 1988 FC Herzogenaurach 1989 Altay SK 1992 Konyaspor 1993 FV Wendelstein 1993–1995 Stal Mielec 1995–1998 Widzew Łódź 1998–1999 Wisła Kraków 1999–2001 Legia Warszawa 2001–2002 Wisła Kraków 2002 Widzew Łódź 2003 Piotrcovia Piotrków Trybunalski 2003 Widzew Łódź 2004 Widzew Łódź 2004 Omonia Nikozja 2004–2005 Odra Wodzisław Śląski 2005–2006 Zagłębie Lubin 2006–2009 Lech Poznań 2009 Zagłębie Lubin 2009–2012 Polska 2013 Jahn Ratyzbona 2013–2015 Wisła Kraków 2016–2017 Górnik Łęczna 2017–2018 Widzew Łódź 2018–2019 Górnik Łęczna 2021–2022 Wieczysta Kraków

Franciszek Smuda (ur. 22 czerwca 1948 w Lubomi) – polski piłkarz i trener piłkarski.

Karierę piłkarską rozpoczynał w Unii Racibórz i Odrze Wodzisław^[1]. Grał na pozycji obrońcy. Jako piłkarz w barwach Stali Mielec i Legii Warszawa występował w I lidze. W 1975 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, występując m.in. w Los Angeles Aztecs u boku legendarnego George’a Besta. Karierę piłkarską zakończył na niemieckich boiskach.

Po zakończeniu kariery piłkarskiej został trenerem obejmując drużyny z niższych lig niemieckich. W 1989 trafił do Turcji, natomiast w 1993 powrócił do Polski, obejmując pierwszoligową Stal Mielec. W 1995 został szkoleniowcem Widzewa Łódź, z którym zdobył dwa mistrzostwa, superpuchar, a także z sukcesami prowadził klub w europejskich pucharach, w tym w fazie grupowej Ligi Mistrzów UEFA. Do Widzewa w roli trenera powrócił jeszcze cztery razy, w tym podczas reaktywacji klubu występującego wówczas w III lidze, przyczyniając się do awansu drużyny do wyższej klasy rozgrywkowej. Sukcesy szkoleniowe odnosił również z Wisłą Kraków, z którą zdobył mistrzostwo oraz superpuchar, a także dwukrotnie awansował do fazy pucharowej Pucharu UEFA, Lechem Poznań, z którym sięgnął po krajowy puchar, brązowy medal mistrzostw Polski i dotarł do 1/16 finału Pucharu UEFA, a także z Zagłębiem Lubin, gdzie w sezonie 2005/2006 zajął 3. miejsce w Ekstraklasie. Jego charakterystyczne wypowiedzi oraz specyficzne metody treningowe wzbudzały wiele kontrowersji medialnych^[2].

W latach 2009–2012 selekcjoner reprezentacji Polski w piłce nożnej, którą poprowadził na Mistrzostwach Europy 2012.

Dzieciństwo

Urodził się 22 czerwca 1948 roku w Lubomi, wsi położonej w zachodniej części powiatu wodzisławskiego na Górnym Śląsku, jako jedno z czworga dzieci Gerarda i Marty Smudy. Jego ojciec pracował na kolei, matka zaś prowadziła gospodarstwo domowe. Od dwunastego roku życia pracował w miejscowym PGR, w czasie wakacji^[3]. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Lubomi, przeniósł się do Technikum Budowlanego w Raciborzu^[4].

Kariera piłkarska

Jego pierwszym klubem była lokalna Unia Racibórz. Później w latach 1967–1969 już jako senior był zawodnikiem pobliskiej Odry Wodzisław Śląski. Franciszek Smuda w wodzisławskiej Odrze grał z numerem 5, a w sezonie 2009/10 został przez wodzisławski klub uhonorowany koszulką z tymże numerem^[5]. W I lidze zadebiutował, jako piłkarz Stali Mielec w sezonie 1970/1971. Następnie grał w Piaście Gliwice, przez krótki czas w polonijnej Vistuli Garfield w USA oraz w występującym w amerykańskiej lidze NASL Hartford Bi-Centennials. W 1975 roku powrócił do Polski, by przez trzy sezony bronić barw stołecznej Legii. Później grał jeszcze w trzech innych klubach NASL, a karierę zawodniczą zakończył w drużynach z RFN. Jako piłkarz występował najczęściej na pozycji stopera.

Kariera trenerska

Pracę szkoleniową zaczął od prowadzenia drużyn występujących w niższych ligach niemieckich. Pod koniec lat osiemdziesiątych wyjechał do Turcji, gdzie trenował Altay Izmir i Konyaspor. W 1993 powrócił do Polski i objął posadę trenera Stali Mielec. W sezonie 1993/1994 zajął z drużyną jedenaste miejsce w lidze.

Widzew Łódź

W trakcie następnego sezonu odszedł ze Stali i w maju 1995 roku objął funkcję trenera jednej z czołowych drużyn ligi, Widzewa Łódź, z którym na koniec sezonu 1994/1995 zajął drugie miejsce w ekstraklasie, ustępując jedynie warszawskiej Legii. W następnym sezonie prowadzona przez Smudę drużyna nie przegrała ani jednego spotkania, pewnie zmierzając do mistrzowskiego tytułu, o zdobyciu którego w praktyce przesądziło zwycięstwo 2:1 odniesione w Warszawie nad Legią. Sezon 1995/1996 był również popisem strzeleckim Marka Koniarka, który zdobył tytuł króla strzelców ekstraklasy, strzelając 29 bramek. W sezonie 1996/1997 drużyna Widzewa przystąpiła do eliminacji Ligi Mistrzów, w których wyeliminowała drużynę Mistrzów Danii Brøndby IF. Widzew znalazł się w grupie, razem z Atlético Madryt, Borussią Dortmund oraz Steauą Bukareszt. Smudzie nie udało się jednak poprowadzić swojej drużyny do awansu, a Widzew zakończył udział w Lidze Mistrzów na trzecim miejscu w grupie. Łódzkim piłkarzom udało się jednak powtórzyć wyczyn sprzed roku i ponownie sięgnąć po tytuł mistrza Polski, zapewniając go 18 czerwca 1997 roku po dramatycznym meczu w Warszawie z Legią wygranym przez Widzew 3:2 (do 85. minuty przegrywali 0:2). W kolejnym sezonie zespół Widzewa odpadł w eliminacjach Ligi Mistrzów, a w lidze zajął czwarte miejsce, tracąc szansę na występy w europejskich pucharach, pomimo iż po rundzie jesiennej byli na prowadzeniu w lidze.

Wisła Kraków

Smuda po zakończeniu sezonu 1997/98 został trenerem Wisły Kraków. Jako trener krakowskiej Wisły Smuda zdobył w roku 1999 kolejny tytuł Mistrza Polski. Niestety w kolejnym sezonie Wisła została wyłączona przez UEFA z udziału w europejskich rozgrywkach w ramach kary za zranienie nożem przez kibica „Miśka” w meczu Pucharu UEFA z AC Parma włoskiego zawodnika Dino Baggio (20 października 1998 r.). We wrześniu 1999 roku, mimo udanego startu w nowym sezonie, po zaledwie jednej porażce, Smuda został zdymisjonowany ze stanowiska.

Franciszek Smuda jako trener Legii Warszawa

Legia Warszawa

Wkrótce po odejściu z Wisły we wrześniu 1999 roku Smuda został zatrudniony w Legii Warszawa jako następca trenera Dariusza Kubickiego. Smuda nie osiągnął jednak sukcesów z Legią, nie udało mu wywalczyć w lidze miejsca premiowanego grą w europejskich pucharach w sezonie 1999/2000, a w rundzie wiosennej kolejnych rozgrywek, po pucharowej porażce 0:4 z Zagłębiem Lubin w marcu 2001 roku został zwolniony ze stanowiska.

Powrót do Wisły Kraków

Funkcję trenera Wisły Kraków Smuda objął ponownie w czerwcu 2001, przejmując drużynę która zdobyła Mistrzostwo Polski w sezonie 2000/2001 pod wodzą Adama Nawałki. Rywalizację o awans do Ligi Mistrzów zespół Wisły przegrał z hiszpańską Barceloną (3:4 i 0:1), zaś w Pucharze UEFA na drodze Białej Gwiazdy stanął Inter Mediolan (0:2 i 1:0). W marcu 2002 roku, po ligowych porażkach z Polonią Warszawa i Legią, Smuda został zastąpiony przez Henryka Kasperczaka.

2002–2004

Po odejściu z Wisły Kraków Smuda ponownie został trenerem Widzewa Łódź, w którym zaczął sezon 2002/2003. Po rundzie jesiennej odszedł z klubu i objął posadę trenera Piotrcovii Piotrków Trybunalski. W kwietniu 2003 roku wrócił jednak do Widzewa i prowadził łódzki klub do końca sezonu 2002/2003. Przed sezonem 2003/2004 opuścił Widzew, jednak powrócił na posadę szkoleniowca tej drużyny w rundzie wiosennej rozgrywek. Widzew zajmował wtedy przedostatnie miejsce w tabeli Ekstraklasy, a na koniec sezonu uplasował się na ostatnim co oznaczało spadek do drugiej ligi. Następnie Smuda był trenerem cypryjskiej Omonii Nikozja.

Odra Wodzisław

Pod koniec 2004 roku objął Odrę Wodzisław Śląski. Praca w Odrze była dla trenera powrotem w rodzinne strony. Smuda przyczynił się do utrzymania zespołu w Ekstraklasie. W barażach o Ekstraklasę Odra walczyła z Widzewem Łódź, mecz ten dla trenera Smudy był szczególny, z jednej strony był on trenerem swojej „Oderki”, z drugiej prowadzona przez niego drużyna grała przeciw Widzewowi- klubowi z którym odnosił największe sukcesy. Ostatecznie prowadzona przez niego Odra wygrała dwumecz barażowy i utrzymała się w Ekstraklasie^[6].

Zagłębie Lubin

W sezonie 2005/2006 został trenerem Zagłębia Lubin i zajął z nim 3. miejsce w lidze, zdobywając promocję do Pucharu UEFA. Zagłębie dotarło także do finału Pucharu Polski, przegrywając w dwumeczu z Wisłą Płock.

Lech Poznań

Smuda w czasie pracy w Lechu

W maju 2006 roku objął funkcję trenera Lecha Poznań. W pierwszym sezonie pracy zdobył z klubem 6., a rok później 4. miejsce w lidze. Po zakończeniu sezonu 2007/2008 klub uzyskał promocję do Pucharu UEFA (dzięki rezygnacji Dyskobolii Grodzisk). Drużyna Franciszka Smudy wyeliminowała kolejno Xəzər Lenkoran, Grasshoppers Zurych oraz Austrię Wiedeń i awansowała do fazy grupowej. Tam Lech nie dał się pokonać drużynom AS Nancy (2:2) i Deportivo La Coruña (1:1), a po wygranym wyjazdowym meczu z Feyenoordem Rotterdam (1:0) zajął 3. miejsce w grupie i awansował do 1/16 finału Pucharu UEFA. Lech Poznań był pierwszą polską drużyną, która awansowała do tej fazy turnieju po wprowadzeniu rozgrywek grupowych. W 2009 roku sięgnął po swój pierwszy w karierze Puchar Polski, po zwycięstwie Lecha z Ruchem Chorzów w finale na Stadionie Śląskim (1:0). Sezon 2008/2009 Lech zakończył zajęciem trzeciego miejsca w Ekstraklasie^[7]. Jednocześnie Smuda nie przedłużył kontraktu z poznańskim klubem z powodów finansowych^[8].

Powrót do Zagłębia Lubin

1 września 2009 roku po 5. kolejce sezonu 2009/10 po raz drugi w karierze został trenerem KGHM Zagłębie Lubin znajdującego się wtedy na ostatnim miejscu w tabeli (5 porażek, bramki: 2-15)^[9]. Po rundzie jesiennej zakończył pełnienie funkcji trenera Zagłębia Lubin, by móc skupić się na pracy jako selekcjonera reprezentacji Polski.

Reprezentacja Polski

29 października 2009 roku, po słabych występach w końcówce eliminacji mistrzostw świata RPA 2010, Smuda objął reprezentację po tymczasowym selekcjonerze Stefanie Majewskim^[10]. Jego celem było przygotowanie drużyny na Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012, których współorganizatorem była Polska. W związku z tym reprezentacja Polski po raz pierwszy od wielu lat nie brała udziału w eliminacjach do turnieju rangi mistrzowskiej, więc przez kolejne 2,5 roku rozgrywała jedynie spotkania towarzyskie. Przez ten czas do rozpoczęcia mistrzostw drużyna rozegrała 34 mecze, wygrywając 15, 11 remisując i 8 przegrywając.

Euro 2012

Smuda prowadzi drużynę narodową

8 czerwca 2012 roku, w pierwszym meczu reprezentacji na Euro, Polska zremisowała 1:1 z Grecją. Gola dla Polaków strzelił Robert Lewandowski. 12 czerwca, w drugim meczu reprezentacji na Euro, Polska zremisowała 1:1 z Rosją. Gola dla Polaków strzelił Jakub Błaszczykowski. W następnym meczu drużyna Polski przegrała z Czechami 0:1 i odpadła z Mistrzostw Europy 2012. Na konferencji prasowej zwołanej po tym meczu Franciszek Smuda poinformował, że odchodzi, bo jego kontrakt wygasa po Euro 2012^[11]. 10 lipca 2012 roku został zastąpiony przez Waldemara Fornalika.

Smuda i Holger Osieck podczas meczu towarzyskiego Polska-Australia (2010)

SSV Jahn Ratyzbona

2 stycznia 2013 roku Smuda został trenerem klubu SSV Jahn Ratyzbona, zajmującego ostatnie miejsce w 2. Bundeslidze. Drużyna pod wodzą polskiego trenera w dwunastu ligowych spotkaniach zdołała wygrać tylko raz, zanotowała trzy remisy oraz osiem porażek i nie zdołała na koniec sezonu poprawić swojej pozycji w tabeli^[12].

Ponowny powrót do Wisły Kraków

11 czerwca 2013 roku, podpisując trzyletni kontrakt, został trenerem Wisły Kraków^[13]. Tę funkcję objął już po raz trzeci.

9 marca 2015 został zwolniony z klubu^[14].

Górnik Łęczna

Po trwających od miesięcy spekulacjach na temat nowego pracodawcy Franciszka Smudy, 15 grudnia 2016 roku został on trenerem walczącego o utrzymanie w Ekstraklasie Górnika Łęczna^[15]. Na ławce trenerskiej tego klubu zadebiutował 18 grudnia 2016 w przegranym 0:5 ligowym meczu z Legią Warszawa. Ostatecznie w sezonie 2016/17 Górnik Łęczna z 22 punktami zajął 15, przedostatnią pozycję w tabeli i tracąc 2 punkty do miejsca gwarantującego utrzymanie spadł z Ekstraklasy^[16].

Kolejny powrót do Widzewa Łódź

9 sierpnia 2017 roku po raz piąty w karierze został trenerem III ligowego Widzewa Łódź^[17]. W czerwcu 2018 roku na kolejkę przed końcem rozgrywek po bezbramkowym remisie łodzian z Lechią Tomaszów Mazowiecki został zwolniony z funkcji trenera^[18]. Widzew pod wodzą następcy Smudy Radosława Mroczkowskiego w ostatniej kolejce zwyciężył na wyjeździe Sokół Ostróda zapewniając sobie tym samym awans do II ligi^[19].

Powrót do Górnika Łęczna

7 listopada 2018 po raz drugi został szkoleniowcem Górnika Łęczna (II liga)^[20]. Po przeciętnym rozpoczęciu rundy wiosennej (5 punktów w 5 meczach), 2 kwietnia 2019 został zwolniony z funkcji trenera Górnika^[21].

Podhale Nowy Targ

W 2020 współpracował z akademią piłkarską klubu Podhale Nowy Targ, NKP Podhale^[22].

Wieczysta Kraków

3 czerwca 2021 ogłoszono, że Smuda zostanie trenerem Wieczystej Kraków, która w sezonie 2021/2022 występowała w IV lidze^[23]. 8 czerwca 2022 drużyna Wieczystej prowadzona przez Smudę zdobyła Puchar Polski na szczeblu Małopolskim^[24]. Sezon 2021/2022 Wieczysta Kraków ukończyła na pierwszym miejscu IV ligi Małopolskiej grupy zachodniej, kwalifikując się do barażu o awans do III ligi. Baraż ten prowadzona przez Smudę drużyna wygrała, wywalczając promocję do III ligi^[25]. 29 sierpnia 2022 roku kontrakt trenera został rozwiązany za porozumieniem stron^[26]. Powodem takiej decyzji były słabe wyniki na początku sezonu 2022/2023 jakie notował zespoł Wieczystej^[27].

Sukcesy

Trenerskie

Widzew Łódź

• Mistrzostwo Polski (2x):1995/1996, 1996/1997
• Wicemistrzostwo Polski (1x): 1994/1995
• Superpuchar Polski (1x): 1996
• 1/32 finału Pucharu UEFA: 1995/1996
• Faza grupowa Ligi Mistrzów UEFA: 1996/1997

Wisła Kraków

• Mistrzostwo Polski (1x): 1998/1999
• Superpuchar Polski (1x): 2001
• 1/16 finału Pucharu UEFA: 1998/1999
• 1/32 finału Pucharu UEFA: 2001/2002

Lech Poznań

• Puchar Polski (1x): 2008/2009
• III miejsce w Ekstraklasie (1x):2008/2009
• 1/16 finału Pucharu UEFA: 2008/2009

Zagłębie Lubin

• III miejsce w Ekstraklasie (1x): 2005/2006

Wieczysta Kraków

• Puchar Polski MZPN: 2021/2022
• awans do III ligi^[25]

Życie prywatne

Smuda posiada dwa obywatelstwa – polskie i niemieckie. W Niemczech posługuje się imieniem Franz^[28]. Jego żoną jest okulistka, Małgorzata Drewniak-Smuda; mieszkają w Krakowie^[29]. Ma młodszego brata Jana – prezesa Zakładu Odmetanowania Kopalń w Rybniku^[30] oraz dwie siostry Urszulę – ekonomistkę i Krystynę – emerytowaną nauczycielkę, a następnie radną rady powiatu wodzisławskiego^[4][3]. Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010^[31] oraz przed wyborami w 2015^[32].

Zobacz też

• mecze reprezentacji Polski w piłce nożnej mężczyzn prowadzonej przez Franciszka Smudę

Przypisy