Franciszek Studziński (pułkownik)

Franciszek Studziński
„Kotlina”, „Radwan”, „Rawicz”, „Skawa”, „Skiba”
Ilustracja
Franciszek Studziński
pułkownik piechoty pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

10 marca 1893
Kotlice

Data i miejsce śmierci

23 maja 1964
Bytom

Przebieg służby
Lata służby

19141956

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

I Brygada Legionów Polskich
Polska Organizacja Wojskowa
25 Pułk Piechoty
6 Batalion Graniczny
10 Pułk Piechoty
27 Pułk Piechoty
12 Pułk Piechoty
KRU Sosnowiec
Okręg Tarnopol AK
Obszar Lwowski AK

Stanowiska

dowódca batalionu piechoty
dowódca batalionu granicznego
kwatermistrz pułku
zastępca dowódcy pułku
komendant RU

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa
Kampania wrześniowa
Akcja „Burza”

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Franciszek Studziński[1], ps. „Kotlina”, „Radwan”, „Rawicz”, „Skawa”, „Skiba” (ur. 10 marca 1893[2][3] w Kotlicach[4], zm. 23 maja 1964 w Bytomiu) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 1o marca 1893 w Kotlicach, w rodzinie Aleksandra, nauczyciela, i Heleny z Pietrzykowskich. Ukończył gimnazjum w Krakowie. 6 sierpnia 1914 roku przystąpił do oddziałów strzeleckich, a po utworzeniu Legionów Polskich służył w 1 pułku piechoty, z którym przeszedł cały jego szlak bojowy. Uniknął internowania po kryzysie przysięgowym i następnie działał w POW, w której (od listopada 1917 roku) był komendantem Obwodu Kazimierza Wielka, a w 1918 roku – komendantem Obwodu Olkusz.

W niepodległej Polsce wstąpił do Wojska Polskiego i dostał przydział do 25 pułku piechoty. W wojnie polsko-bolszewickiej uczestniczył m.in. w zajęciu Kijowa w maju 1920 roku.

W 1923 roku pełnił obowiązki dowódcy II batalionu 25 pułku piechoty[5]. 3 października 1924 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy 6 Batalionu Granicznego w Iwieńcu[4]. 25 czerwca 1927 roku otrzymał przeniesienie z KOP do 10 pułku piechoty w Łowiczu na stanowisko kwatermistrza[6]. 31 marca 1930 roku otrzymał przeniesienie do 2 Batalionu Strzelców w Tczewie na stanowisko dowódcy batalionu[7]. Z dniem 21 czerwca 1932 roku został przeniesiony do 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu na stanowisko kwatermistrza[8]. 28 czerwca 1933 roku otrzymał przeniesienie do 27 pułku piechoty w Częstochowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[9]. 4 lipca 1935 roku został przeniesiony, bez prawa do należności za przeniesienie, do 12 pułku piechoty w Wadowicach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[10]. W 1939 roku pełnił służbę w Komendzie Rejonu Uzupełnień Sosnowiec na stanowisku komendanta Rejonu Uzupełnień.

Walczył w kampanii wrześniowej w Grupie Operacyjnej „Stryj”[4]. Na przełomie września i października 1939 roku przedostał się na Węgry, gdzie został internowany. Pracował w komórce przerzutowej w polskim konsulacie w Budapeszcie. Po otrzymaniu (w grudniu 1940 roku) rozkazu przedostania się do Polski, w styczniu 1941 roku został aresztowany w czasie przekraczania granicy węgierskiej. Latem 1941 roku zbiegł z obozu i w sierpniu 1941 roku dostał się do Warszawy. Od 9 grudnia 1941 roku pełnił obowiązki komendanta Okręgu Tarnopol ZWZ-AK. Liczebność żołnierzy okręgu wzrosła pod jego dowództwem z 3 tysięcy do 15 tysięcy. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na teren województwa tarnopolskiego wydał w marcu 1944 roku rozkaz rozpoczęcia Akcji „Burza” na podległych mu terenach będących jeszcze pod okupacją niemiecką. W tym czasie udał się do Lwowa, gdzie w lipcu 1944 roku był zastępcą dowódcy Obszaru Lwowskiego gen. Władysława Filipkowskiego. Po zajęciu Lwowa przez Armię Radziecką został członkiem delegacji Komendy Obszaru, która udała się na rozmowy z gen. Michałem Rolą-Żymierskim. W nocy z 2/3 sierpnia 1944 roku cała delegacja została aresztowana, a Studziński osadzony w więzieniu w Kijowie, następnie pod Rawą Ruską i w Trzebusce. Później został internowany w obozach w Charkowie, Diagilewie k. Riazania, Wołogdzie, w lipcu 1947 roku internowany w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu[11] i Brześciu.

4 listopada 1947 roku wrócił do Polski i mieszkał kolejno w Szczecinie, Zawierciu, Niemodlinie, Wrocławiu i Katowicach. Pracował m.in. w spółdzielni „Ogniwo” we Wrocławiu (do 1951 roku) i jako specjalista od podatku gruntowego w Prezydium Rady Narodowej w Lublińcu, gdzie pracował jako Pełnomocnik Rządu do czerwca 1951 roku. Przeniósł się do PKO w Katowicach, a zamieszkiwał w Częstochowie. W Katowicach pracował do czerwca 1952 roku. W czerwcu 1952 roku zamieszkał we Wrocławiu. Mimo że przeprowadzona w październiku 1952 roku prowokacja Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa (propozycja przystąpienia do WiN) nie udała się, 27 grudnia 1952 roku został aresztowany i skazany w połowie 1953 roku na 7 lat więzienia. Karę złagodzono do 4 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz utratę praz publicznych i obywatelskich praw honorowych na okres 3 lat. W więzieniu spędził 2 lata i 8 miesięcy. Resztę kary darowano w drodze łaski. Po wyjściu z więzienia żył w skrajnie trudnych warunkach[4]. Pracował fizycznie w Garbarni „Poprad” w Łabowej, jako pracownik fizyczny i dozorca Hotelu Robotniczego w Bytomiu, jako starszy księgowy w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Transportowym Handlu Wewnętrznego nr 4 w Bytomiu, a także jako starszy inwentaryzator w Przedsiębiorstwie Państwowym „Pieczywo-Nabiał” w Bytomiu. Został pochowany na cmentarzu Mater Dolorosa w Bytomiu[12].

Życie rodzinne

Ożenił się w 1922 roku z Albertą Wilhelminą Fiszer (Fischer). Nie miał dzieci. Po II wojnie światowej małżeństwo pozostawało w separacji.

Awanse

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1782, w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Franciszek II Studziński”, w celu odróżnienia od innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko.
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 60, sprostowano datę urodzenia z „17 października 1893” na „10 marca 1893”.
  3. Mazur 2007 ↓, s. 145, autor jako datę urodzenia podał 10 października.
  4. a b c d Głowiński 2009 ↓, s. 25.
  5. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 197, 407.
  6. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 17 z 25 czerwca 1927 roku, s. 192.
  7. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 103.
  8. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 414.
  9. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 130.
  10. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 98.
  11. Dariusz Rogut, Internowani oficerowie Armii Krajowej w sowieckim obozie jenieckim nr 150 w Griazowcu w latach 1947–1948, [w:] Sowiecki system obozów i więzień, Łódź 2013, s. 88.
  12. Franciszek Studziński. Miłośnicy Cmentarza Mater Dolorosa w Bytomiu, 2016-02-28. [dostęp 2018-10-03].
  13. Dekret Wodza Naczelnego L. 2647 z 28 lutego 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 11 poz. 326
  14. M.P. z 1932 r. nr 29, poz. 35 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  15. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  16. a b Na podstawie fotografii [1].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet plk.svg
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Studziński Franciszek.jpg
Studziński Franciszek (1893-1964) – ps. "Rawicz", podpułkownik, był komendantem Okręgu Tarnopol Armii Krajowe