Franciszek Tepa

Franciszek Tepa

Data i miejsce urodzenia	17 września 1829 Lwów
Data i miejsce śmierci	23 grudnia 1889 Lwów
Zawód, zajęcie	malarz

Portret Adama Mickiewicza (c.1855-60)

Franciszek Tomasz Tepa (także Teppa) (ur. 17 września 1829^[a] we Lwowie, zm. 23 grudnia 1889 tamże) – polski malarz i etnograf^[1].

Życiorys

Był synem lwowskiego cukiernika Tomasza i Katarzyny ze Szpoynarowskich. W latach 1842-46 studiował malarstwo w lwowskiej Akademii Stanowej u Jana Maszkowskiego, a także w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, Akademii Sztuk Pięknych w Monachium i Akademii w Paryżu.

Uczestnik Wiosny Ludów podczas pobytu w Wiedniu. W tym mieście podczas nauki na Akademii zasłynął ze swych miniatur na kościach słoniowych, które były zamawiane przez sam dwór bawarski.

W 1852 wraz z hrabią Adamem Potockim, jego żoną, oraz z publicystą krakowskim Maurycym Mannem odbył podróż do Grecji, Egiptu i Palestyny, czego wynikiem były jedne z pierwszych dzieł o tematyce orientalnej w polskim malarstwie. Z wyprawy tej Tepa przywiózł także tzw. "rączkę egipskiej księżniczki ozdobioną pierścieniem", której w posiadanie miał wejść podczas eksploracji jednego z egipskich grobowców. Eksponat ten po jego śmierci był wystawiony w ekspozycji stałej w lwowskim Ossolinem. Dzisiejszy jego los pozostaje nieznany. W 1855 roku wyjechał do Paryża, gdzie namalował portrety Mickiewicza, Lenartowicza, Goszczyńskiego i Krasińskiego.^[2]

Po powrocie z Paryża w 1858 zamieszkał na stałe we Lwowie, tworząc studia typów ludowych i widoków okolic dla hrabiego Włodzimierza Dzieduszyckiego. W 1872 roku otrzymał propozycję profesury na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, którą z powodu przywiązania do Lwowa odrzucił.

Franciszek Tepa zmarł w uwielbionym Lwowie i tam też został pochowany na miejscowym Cmentarzu Łyczakowskim.^[3]

Twórczość

Malował głównie portrety akwarelowe, miniatury portretowe na kościach słoniowych, obrazy ludowe i orientalistyczne.

Uczniem Tepy był m.in. Franciszek Żmurko. Także bratanek Franciszka, Bruno Tepa zasłynął jako słynny lwowski malarz.

Jego dzieła znajdują się w zbiorach m.in. Lwowskiej Galerii Sztuki, które po zakończeniu II wojny światowej i zmianie granic państwowych nie zostały zwrócone, wraz z innymi bezcennymi zabytkami kultury polskiej, Państwu Polskiemu jako prawowitemu właścicielowi. Także W Muzeach Narodowych w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu i w licznych zbiorach prywatnych.

Życiu i twórczości Franciszka Tepy poświęcona jest monografia Michała Domańskiego Ze studiów nad malarstwem lwowskim w XIX wieku. Franciszek Tomasz Tepa i jego krąg (1985).

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Beata Kost. Franciszek Tepa - malarz rzeczy drobnych. „Kurier Galicyjski”. nr 1(149), s. 22, 2012. [dostęp 2020-01-18]. [zarchiwizowane z adresu 2020-01-18]. 

Linki zewnętrzne

• Franciszek Tepa, biogram w AgraArt. agraart.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-01)].