Franciszek Wieden

Franciszek Wieden

pułkownik lotnictwa
Data i miejsce urodzenia	6 lutego 1891 Tarpa
Data i miejsce śmierci	30 września 1944 Blackpool
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier, Wojsko Polskie, Polskie Siły Zbrojne
Formacja	K.u.k. Luftfahrtruppen, Lotnictwo Wojska Polskiego, RAF
Jednostki	Krakowska Szkoła Pilotów 21 eskadra niszczycielska 1 pułk lotniczy 3 pułk lotniczy Inspektorat Polskich Sił Powietrznych
Stanowiska	Oficer taktyczny Szefa wydziału Komendant CWOL
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Płk Franciszek Wieden (1. z lewej) wita dyrektora PLL LOT Wacława Makowskiego po jego przelocie Los Angeles-Rzym na samolocie Lockheed L-14 Super Electra

Franciszek Wieden (ur. 6 lutego 1891 w Tarpa na Węgrzech, zm. 30 września 1944 w Blackpool) – pułkownik lotnictwa inżynier Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 6 lutego 1891 w Tarpa, w rodzinie Karola i Idy z Abrahamów^[1]. Absolwent lwowskiego gimnazjum (matura w 1910). Studia na wydziale budowy maszyn Politechniki Lwowskiej przerwało mu powołanie w 1914 do c. i k. armii. Wcielony do 30 pułku piechoty, następnie przeniesiony do 40 pułku piechoty w którym dowodził plutonem i kompanią. Ukończył Oficerską Szkołę Rezerwy^[2]. 5 grudnia 1917 po ukończeniu kursu obserwatorów w Wiener Neustadt, rozpoczął służbę jako oficer techniczny w 5 zapasowej kompanii lotniczej. Przeniesiony 12 czerwca 1918 do 4 kompanii lotniczej jako obserwator i oficer techniczny walczył na froncie.

W listopadzie 1918 zgłosił się do Legii Oficerskiej gen. Bolesława Roji i walczył w wojnie polsko-ukraińskiej. Jako oficer wojsk lotniczych 7 stycznia 1919 otrzymał przydział do 9 eskadry lotniczej, po czym skierowany do Wojskowej Szkoły Lotniczej w Warszawie, a po jej zlikwidowaniu do Krakowskiej Szkoły Pilotów. Po jej ukończeniu podjął dalsze szkolenie w Wyższej Szkole Pilotów w podpoznańskiej Ławicy (od 20 grudnia 1919)^[2]. Awansowany do stopnia kapitana otrzymał przydział do 21 eskadry niszczycielskiej, następnie przeniesiony do 14 eskadry wywiadowczej, potem do 5 eskadry lotniczej stacjonującej w Przemyślu^[3].

Po reorganizacji lotnictwa służył w 1 pułku lotniczym w Warszawie. Na Politechnice Warszawskiej ukończył studia i został przeniesiony do 3 pułku lotniczego w Poznaniu. Był w pułku oficerem taktycznym. W 1923 roku wziął udział w I Konkursie Szybowcowym w Białce. Na szybowcu M-1 zajął drugie miejsce klasyfikacji generalnej^[4]. 2 kwietnia 1924 awansował do stopnia majora, a 1 listopada rozpoczął studia zagraniczne we Francji na École Supérieure d’Aéronautique. Po ukończeniu w 1925 francuskiej szkoły został przydzielony do Wyższej Szkoły Pilotażu w Grudziądzu. Następnie pełnił funkcje szefa wydziału IV Departamentu Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1928 uzyskał tytuł inżyniera w Wyższej Szkole Aeronautyki i Konstrukcji Mechanicznych w Paryżu^[5]. 8 lutego 1933 Franciszek Wieden został komendantem Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie. Pozostawał na tym stanowisku do października 1936. W listopadzie 1936 został dyrektorem Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 1. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa techniczna^[6].

Po kampanii wrześniowej przez Rumunię ewakuował się do Francji, a następnie do Anglii, gdzie otrzymał numer służbowy RAF P-1484^[7]. Od lipca 1940 szef wydziału personalnego Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych w Londynie. Następnie był komendantem Ośrodka Wyszkolenia Ziemnego^[3]. W Blackpool od 1941 pełnił różne stanowiska w bazie PSP.

Od 1924 był mężem Zofii Langer^[1].

Zmarł w szpitalu Victoria w Blackpool i został pochowany na cmentarzu Layton (grób nr B 500)^[7].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8102
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[8]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie w 1920)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[9][1]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[10]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[10]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[1]
• Polowa Odznaka Pilota^[10]
• Wielki Komandor Orderu Feniksa (Grecja, 1937)^[11]
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Wojskowej (Bułgaria, 1936)^[12]
• Order Gwiazdy Rumunii (Rumunia)
• Medal Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)
• Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)
• czechosłowacka Odznaka Pilota (1929)^[13]
• francuska Odznaka Pilota (1929)^[13]

Przypisy

Bibliografia

• Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich: poległych, zmarłych i zaginionych 1939–1946. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1989, s. 533. ISBN 83-11-07329-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.