Franciszek Wielopolski (1732–1809)

Franciszek Wielopolski
Data urodzenia21 września 1732
Data śmierci14 stycznia 1809
Prezydent Krakowa
Okresod 14 kwietnia 1792
do 11 września 1792
NastępcaMaciej Bajer
Odznaczenia
Order Orła Białego
Kamienica Wielopolskich w Krakowie w której w 1792 nocował Tadeusz Kościuszko[1].

Franciszek Wielopolski herbu Starykoń (ur. 21 września 1732, zm. 14 stycznia 1809[2]) – marszałek nadworny koronny 1767-1773, X ordynat Ordynacji Myszkowskich, uczestnik konfederacji radomskiej, właściciel wielu nieruchomości i gruntów w Krakowie.

Życiorys

Był synem Karola Wielopolskiego i jego żony Elżbiety Mniszech. Związek małżeński zawarł z Elżbietą Bielińską[3]. Poseł księstw oświęcimskiego i zatorskiego na sejm konwokacyjny 1764 roku[4]. Marszałek konfederacji radomskiej województwa krakowskiego[5]. W załączniku do depeszy z 2 października 1767 roku do prezydenta Kolegium Spraw Zagranicznych Imperium Rosyjskieego Nikity Panina, poseł rosyjski Nikołaj Repnin określił go jako posła właściwego dla realizacji rosyjskich planów na sejmie 1767 roku[6]. 23 października 1767 wszedł w skład delegacji Sejmu, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej[7]. Był posłem na Sejm Repninowski z województwa krakowskiego[8]. 24 marca 1768 na Radzie Senatu głosował za wezwaniem wojsk rosyjskich w celu stłumienia konfederacji barskiej[9]. Po wprowadzeniu autonomii dla większych miast Rzeczypospolitej na mocy uchwalonego przez Sejm Czteroletni prawa o miastach 18 kwietnia 1791 Wielopolski przyjął obywatelstwo krakowskie. 14 kwietnia 1792 został pierwszym w historii miasta prezydentem. Funkcję tę sprawował do 11 września 1792. Po zajęciu miasta przez wojska rosyjskie zlikwidowano magistrat przywracając dawne władze. Siedzibą Wielopolskiego była kamienica przy Rynku Głównym 47 zwana Margrabską. W 1778 odznaczony Orderem Orła Białego[10].

Przypisy

  1. ↑ Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków 2006, s. 184.
  2. ↑ Franciszek hr. Wielopolski z Zabełcza h. Starykoń (odm.), www.sejm-wielki.pl
  3. ↑ Robert Zwierzyniecki, Ordynacja Myszkowskich czyli kto miał Chroberz Książ i Szaniec. Kraków 2017, s.47.
  4. ↑ Tomasz Szwaciński, Sejmiki poselskie przed konwokacją 1764 r., w: Kwartalnik Historyczny R. 113 nr 1 (2006), s. 23.
  5. ↑ Aleksander Kraushar, Książę Repnin i Polska, Warszawa 1900 t. I , s. 389.
  6. ↑ Носов Б. В. Установление российского господства в Речи Посполитой. 1756–1768 гг. Moskwa, 2004, s. 663.
  7. ↑ Volumina Legum t. VII, Petersburg 1860, s. 244-248
  8. ↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 246
  9. ↑ Władysław Konopczyński, Konfederacja barska, t. I, Warszawa 1991, s. 46
  10. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 222

Bibliografia

  • Robert Zwierzyniecki: Ordynacja Myszkowskich czyli kto miał Chroberz, Książ i Szaniec. Kraków: Ridero, 2017, s. tak. ISBN 978-83-8104-906-1.
Marszałkowie nadworni koronni

Laski marszałkowskie

Prezydenci Krakowa
Prezydenci Krakowa (1792–1816)
Prezydenci Krakowa (1848–1939)
Komisarze Krakowa (1939–1945)
Prezydenci Krakowa (1945–1950)
Przewodniczący Prezydium Rady
Narodowej Krakowa (1950–1973)
Prezydenci Krakowa (od 1973)

Herb Krakowa

Media użyte na tej stronie

Laski.gif
(c) Emax, CC-BY-SA-3.0
Marshal canes of the Polish-Lithuanian Commonwealth
Kamienica Margrabska - Kraków.JPG
Autor: Pudelek (Marcin Szala), Licencja: CC BY-SA 3.0
Kamienica Margrabska (Mennica) w Krakowie