Franciszek Woliński
 kapitan | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 5 stycznia 1947 |
| Przebieg służby | |
| Formacja | |
| Jednostki | Oddział GL "Franka" |
| Stanowiska | Dowódca oddziału partyzanckiego |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 | |
Franciszek Woliński pseud. Franek (ur. 3 grudnia 1915[1] lub w 1918[2] w Przypisówce, zm. 5 stycznia 1947 w Inowrocławiu[1]) – działacz Komunistycznej Partii Polski, dowódca oddziału partyzanckiego Gwardii Ludowej, następnie dowódca 4 Okręgu Armii Ludowej.
Biografia
Syn Michała, w okresie międzywojennym był działaczem KPP, kilkakrotnie więziony za działalność komunistyczną. We wrześniu 1939 znalazł się na terenach zajętych przez ZSRR. Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 wstąpił do partyzantki radzieckiej. W końcu 1941 roku wrócił na Lubelszczyznę, gdzie po skontaktowaniu się z dawnymi towarzyszami rozpoczął działalność konspiracyjną. Wspólnie z Janem Wójtowiczem ps. "Maciek" i Leonem Marzetą ps. "Leszek", rozpoczął organizowanie polsko-sowieckiego oddziału partyzanckiego. Wiosną 1942 dowodzony przez "Franka" oddział wszedł w skład GL. Działał przeważnie w powiatach: lubartowskim, radzyńskim, włodawskim i lubelskim i był na tych terenach najaktywniejszy. 21 marca 1943 spowodował wykolejenie pociągu pod Motyczem, na linii Lublin-Dęblin; kilka wagonów, w których znajdowali się niemieccy pasażerowie, uległo zniszczeniu. 15 kwietnia zniszczył urząd gminny w Firleju. Również w kwietniu 1943 pod dowództwem Wolińskiego czterech partyzantów stoczyło pod Łęczną potyczkę z oddziałem żandarmerii; Woliński został wówczas ciężko ranny i przez 2 miesiące jego oddziałem dowodził Wójtowicz.
5 października 1943 Woliński został awansowany na porucznika, a w grudniu tego roku odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy. 4 lutego 1944 został dowódcą 4 Okręgu AL, a sześć dni później awansowany na kapitana.
13 stycznia 1944 oddział "Franka" wykoleił pociąg towarowy na linii Dęblin-Puławy, niszcząc 7 wagonów i zabijając dwóch hitlerowców z obsługi. 23 stycznia oddział zajął Ostrów Lubelski; partyzanci zniszczyli pocztę, urząd gminny i ostrzelali posterunek żandarmerii, po czym wycofali się bez strat. W nocy z 7 na 8 marca oddział "Franka" uderzył na niemiecki oddział pacyfikacyjny kwaterujący we wsi Jamy; zginęło kilkudziesięciu hitlerowców i 1 partyzant. W walce tej uczestniczyli m.in. Mieczysław Moczar, Kazimierz Sidor, Jan Wójtowicz i Mikołaj Meluch. W odwecie za tę akcję Niemcy spacyfikowali Jamy, mordując 152 mieszkańców. 14 maja 1944 walczył pod Rąblowem[3][4].
Po lipcu 1944 kpt. Woliński pracował w Milicji Obywatelskiej na terenie województwa pomorskiego. W 1946 przeszedł na emeryturę z powodu gruźlicy[5]. Zmarł w 1947.
Franciszek Woliński spoczywa na Cmentarzu Zwiastowania NMP w Inowrocławiu, miał żonę i dzieci[1].
Gustaw Alef-Bolkowiak w swoich wspomnieniach pt. Gorące dni stwierdził, że Franek mimo swojej wprost szaleńczej odwadze i dzielności, której zawdzięczał szacunek Bolkowiaka i innych partyzantów, raził go i denerwował swoim arbitralnym sposobem traktowania z góry współpracowników[4].
Odznaczenia
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy - 25 grudzień 1943 (jedno z pierwszych nadań)
Awanse[6]
- sierżant - 15 lipca 1943 (po wprowadzeniu stopni wojskowych)
- porucznik - 5 października 1943
- kapitan - 10 lutego 1944
Przypisy
- ↑ a b c Nagrobki / Tombstones: Inowroclaw ZwiastowaniaNMP Wolinski Franciszek : Genealogia - Headstones, Archives, polishfamilytree.com [dostęp 2021-03-09].
- ↑ Datę tą podał Edward Gronczewski w swojej publikacji pt. "Walczyli o Polskę Ludową" (książka wydana po nagłej śmierci autora, który jej nie dokończył). Większość źródeł podaje jednak 1915 jako rok urodzenia Franciszka Wolińskiego a nie 1918.
- ↑ Mieczysław Moczar, Barwy Walki
- ↑ a b Gustaw Alef-Bolkowiak, Gorące dni
- ↑ Stanisław Glinka w swojej powieście pt. Burza majowa opisał towarzyszące Wolińskiemu w czasie przemarszu zgrupowania AL z Lasów Parczewskich na południe Lubelszczyzny oraz w czasie bitwy pod Rąblowem objawy gruźlicy
- ↑ Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982
Bibliografia
- Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
- Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
- Mieczysław Moczar, Barwy Walki 1963 Wydawnictwo MON Warszawa
- Gustaw Alef-Bolkowiak, Gorące dni, Warszawa 1971.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Baretka: Order Krzyża Grunwaldu III klasy
This design was on a collar patch of Milicja Obywatelska (Citizens' Militia or Civic Militia) - a state police institution in the People's Republic of Poland.