Franciszkanizm w literaturze

Kwestarz franciszkański, ilustracja do Pana Tadeusza A. Mickiewicza autorstwa M. Andriolliego z 1881

Franciszkanizm w literaturze – tendencje w literaturze XX wieku nawiązujące do idei franciszkanizmu i jego protagonisty św. Franciszka z Asyżu. Bohater literatury nurtu franciszkańskiego to człowiek prosty, radujący się z życia, głęboko religijny i miłujący naturę. Pochwała prostego stosunku do świata łączy się często w utworach tego nurtu ze świadomym uproszczeniem kompozycji i stylu.

Określa on poglądy i postawę przyjmowaną przez świętego Franciszka z Asyżu i franciszkanów polegającą na:

  1. Życiu według zasad Ewangelii
  2. Pokornym przyjmowaniu cierpienia
  3. Radowaniu się ubóstwem
  4. Podkreślaniu miłości i troskliwości Boga Ojca w stosunku do swoich umiłowanych dzieci
  5. Braterstwie z wszystkimi stworzeniami ożywionymi i nieożywionymi, które określa się mianem braci i sióstr
  6. Otaczaniu miłością każdego człowieka, zwłaszcza grzeszników
  7. Pokutowaniu za grzechy
  8. Pokorze
  9. Radości w życiu
  10. Służbie Bogu, Kościołowi, bliźnim, szczególnie ubogim i cierpiącym oraz światu

Terminu franciszkanizm używali m.in. A. Gemelli, T. Lombardi, L. Iriarte. Franciszkanizmem nazywa się także dzieje zakonów i wspólnot religijnych o inspiracji franciszkańskiej.

Pierwiastki franciszkańskie pojawiają się w literaturze już w średniowieczu, ale o franciszkanizmie, jako o jej nurcie możemy mówić dopiero od drugiej połowy XIX wieku. Związane jest to z ukazaniem się książki A. F. Ozanama Les Poètes franciscains en Italie au treizième siècle (1852), której streszczenie Franciszek Seraficki i poeci włoscy z jego szkoły pojawiło się w Polsce rok później. Franciszkanizm przejawia się nie tylko w tekstach poświęconych świętemu Franciszkowi, ale i tych, w których pojawiają się franciszkanie oraz odnoszących się do duchowości franciszkańskiej lub do motywów związanych z Asyżem.

Postacie franciszkanów pojawiają się w następujących tekstach:

Chwalicie mą tabakę, ilustracja do Pana Tadeusza A. Mickiewicza autorstwa M. Andriolliego z 1881

Postacie występujących w literaturze franciszkanów wzorowane były często na znanych osobach, szczególnie, jeśli żyły według zasad duchowości franciszkańskiej.

Wyrazem franciszkanizmu jest także postawa życiowa człowieka, zgodna z duchem św. Franciszka. Typowo franciszkańskie podejście do życia przejawia się w następujących tekstach:

Franciszkanizm wiąże się także z tekstami poświęconymi świętemu Franciszkowi:

W końcu przejawem franciszkanizmu mogą być teksty związane z Asyżem:

W malarstwie franciszkanizm jest kojarzony przede wszystkich z twórczością Giotta di Bondone, Cimabuego.

Bibliografia

  • Encyklopedia katolicka, pod red. L. Bieńkowskiego i innych, tom V, s. 534, Lublin 1989
  • Krzysztof Mrowcewicz, "Przeszłość to dziś", ​ISBN 83-86018-88-7

Media użyte na tej stronie

StFrancis part.jpg
Górną częścią najstarsze Portret Franciszek z Asyżu, ścienne malowidła w Sacro Speco w Subiaco.