Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne

Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne
Terres australes et antarctiques françaises
Flaga	Herb
	Dewiza: (fr.) Liberté, Egalité, Fraternité
	Hymn: La Marseillaise ; (Marsylianka)
	(c) I, Aotearoa, CC-BY-SA-3.0
Język urzędowy	francuski
Status terytorium	terytorium zamorskie
Zależne od	Francji
Głowa terytorium	prezydent Emmanuel Macron
Szef rządu	Prefekt, Wysoki Administrator Florence Jeanblanc-Risler od 2022
Powierzchnia ; • całkowita	; 440 000 km²
Liczba ludności (2007); • całkowita ; • gęstość zaludnienia	; 0; 0 osób/km²
Waluta	euro (EUR)
Rok utworzenia	wydzielenie z Madagaskaru; 1955
Kod ISO 3166	TF/ATF/260
Domena internetowa	.tf
	(c) Aotearoa z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (fr. Terres australes et antarctiques françaises – TAAF) – francuskie terytorium zależne obejmujące antarktyczne wyspy wulkaniczne, położone w południowej części Oceanu Indyjskiego. Położone są one częściowo u wybrzeży Afryki, a część leży niemal w równej odległości od kontynentów Afryki, Australii i Antarktydy, w pobliżu 43°S i 67°E. W ich skład wchodzi również sektor Antarktydy obejmujący Ziemię Adeli, przy czym roszczenia wobec Ziemi Adeli nie są uznawane przez niektóre państwa.

Terytoria te mają od 1955 roku status terytorium zamorskiego Francji.

Podział

Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne dzielą się na 5 dystryktów:

Wyspy Crozeta (Îles Crozet),
Wyspy Kerguelena (Îles Kerguelen),
Wyspy Rozproszone (Îles Éparses de l’océan Indien; grupa wysp wydzielona w 2005 spod administracji Reunionu):
- wyspa Bassas da India,
- wyspa Europa,
- wyspa Juan de Nova,
- wyspy Glorieuses,
- wyspa Tromelin,
Wyspy Świętego Pawła i Amsterdam
- wyspa Amsterdam (Île Amsterdam),
- Wyspa Świętego Pawła (Île Saint-Paul),
Ziemia Adeli (Terre Adélie).

Od czasu utworzenia odrębnego terytorium zamorskiego w 1955 ziemie te były zarządzane przez administratora (administrateur supérieur) rezydującego w Paryżu. Od 1997 roku administrator miał swą siedzibę w Saint-Pierre na wyspie Reunion^[2]. W wyniku reformy administracyjnej w grudniu 2003^[3], administratora zastąpił prefekt (najwyższy zarządca), którego siedziba nadal znajduje się na wyspie Reunion. Od 13 października 2014 urząd ten sprawuje Cécile Pozzo di Borgo, druga kobieta w historii, która zarządza tym terytorium^[4].

Ludność i gospodarka

Ziemia Adeli o powierzchni około 500 tys. km² oraz wyspy zajmujące razem 7781 km² nie były nigdy zamieszkane. Jedynymi mieszkańcami są przebywający tam czasowo naukowcy – w roku 1997 było ich około 100.

Mimo tego, terytorium posiada znaczącej wielkości flotę morską, w skład której wchodziły w 1999 roku następujące jednostki: 7 masowców, 5 statków drobnicowców, 10 chemikaliowców, 9 kontenerowców, 6 statków do przewozu ciekłego gazu, 24 tankowce, jeden statek-chłodnia oraz 10 rorowców. Łączna wyporność statków tej floty wynosi blisko 2893 tys. GRT, czyli 5166 tys. DWT. Flota ta rejestrowana jest w tzw. drugim francuskim rejestrze statków, co umożliwia ich właścicielom płacenie niższych podatków i stosowanie mniej restrykcyjnych regulacji niż w przypadku głównego rejestru.

Podstawowym bogactwem naturalnym tego terytorium są ryby i skorupiaki. Aktywność gospodarcza ogranicza się do utrzymywania tu stacji meteorologicznej i geofizycznych stacji naukowych, a także znaczącej floty rybackiej. Ryby złowione na tych akwenach eksportowane są do Francji i Reunionu. Roczny dochód terytorium wynosi około 18 mln dolarów.

Terytorium posiada domenę internetową .tf.

Przyroda

Na terytorium zaobserwowano 153 gatunki autochtoniczne zwierząt, w tym 51 występujących endemicznie a jeden uznano za wymarły^[5] – ptak Anas marecula z rodziny kaczkowatych wymarł przed 1793 rokiem na wyspie Amsterdam, a główną przyczyną jego wyginięcia były polowania^[6]. Z kolei 18 gatunków zwierząt zostało introdukowanych lub ich pochodzenie nie jest znane. Ponadto odnotowano występowanie jednego gatunku chromist – Microfissurata australis. Zarejestrowano także 39 gatunków roślin^[5] – z czego 7 to endemity (są to Agrostis delislei, Colobanthus diffusus, Lyallia kerguelensis, Pentaschistis insularis, Plantago pentasperma, Plantago stauntonii i Poa novarae)^[7]. Ponadto 113 gatunków zostało sztucznie wprowadzonych lub ich pochodzenie nie jest znane^[5].

Mapy wysp

Wyspa Amsterdam
Wyspa Św. Pawła
Wyspy Crozeta
Wyspy Kerguelena

Przypisy

↑ October 2022. rulers.org. [dostęp 2022-10-07]. (ang.).
↑ Décret n°96-200 du 14 mars 1996 relatif au siège de l'administration des Terres australes et antarctiques françaises. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2014-12-25]. (fr.).
↑ Décret n°2003-1171 du 8 décembre 2003 relatif à l'emploi d'administrateur supérieur des Terres australes et antarctiques françaises. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2014-12-25]. (fr.).
↑ French Southern and Antarctic Lands. worldstatesmen.org. [dostęp 2014-12-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Synthèse de Données Espèces – TAAF. Inventaire National du Patrimoine Naturel,. [dostęp 2015-10-18]. (fr.).
↑ BirdLife International, Anas marecula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2015-10-18] (ang.).
↑ TAAF / Plantae – liste espèces endémiques. Inventaire National du Patrimoine Naturel,. [dostęp 2015-10-18]. (fr.).

Linki zewnętrzne

[1] October 2022. rulers.org. [dostęp 2022-10-07]. (ang.).

[2] Décret n°96-200 du 14 mars 1996 relatif au siège de l'administration des Terres australes et antarctiques françaises. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2014-12-25]. (fr.).

[3] Décret n°2003-1171 du 8 décembre 2003 relatif à l'emploi d'administrateur supérieur des Terres australes et antarctiques françaises. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2014-12-25]. (fr.).

[4] French Southern and Antarctic Lands. worldstatesmen.org. [dostęp 2014-12-25]. (ang.).

[inpn-5] Synthèse de Données Espèces – TAAF. Inventaire National du Patrimoine Naturel,. [dostęp 2015-10-18]. (fr.).

[6] BirdLife International, Anas marecula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2015-10-18] (ang.).

[7] TAAF / Plantae – liste espèces endémiques. Inventaire National du Patrimoine Naturel,. [dostęp 2015-10-18]. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Departamenty zamorskie	Gwadelupa (971) Majotta (985) Martynika (972) Gujana Francuska (973) Reunion (974)
Zbiorowości zamorskie	Saint-Pierre i Miquelon (975) Saint-Barthélemy (977) Saint-Martin (978) Wallis i Futuna (986) Polinezja Francuska (987)
Nowa Kaledonia	Nowa Kaledonia (988)
Terytoria bez stałej ludności	Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (984) Wyspa Clippertona

Terytoria na południe od 60°	Australijskie Terytorium Antarktyczne Brytyjskie Terytorium Antarktyczne Dependencja Rossa Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (częściowo na północ od 60°) Wyspa Piotra I Ziemia Królowej Maud
Terytoria na północ od 60°	Falklandy Georgia Południowa i Sandwich Południowy Wyspa Bouveta Wyspy Heard i McDonalda
Integralne części państw i terytoriów położonych poza Antarktyką	Antarktyda Argentyńska (część Argentyny) Chilijskie Terytorium Antarktyczne (część Chile) Gough (część Wyspy Świętej Heleny, Wyspy Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha) Macquarie (część Australii) Wyspy Księcia Edwarda (część RPA)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne